دریچه‌های آدم‌رو گودال‌هایی هستند که در شبکه‌های فاضلاب شهری و صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این گودال‌ها یا همان منهول، در واقع محل اتصال شبکه‌های فاضلاب و مکان دسترسی تکنسین‌های آب و فاضلاب جهت تعمیر و بررسی گودال‌های فاضلاب است. منهولها دارای دریچه‌هایی برای ورود و خروج افراد هستند که به آن‌ها دریچه منهول یا درب منهول گفته میشود.
دریچه یا همان درب منهول در قسمت خروجی منهول قرار دارد که از سقوط افراد یا اشیاء دیگر در داخل منهولها جلوگیری می‌کند. این دریچه‌ها به منظور بازرسی و دسترسی آسان به سیستم‌های فاضلاب طراحی شده‌اند. دریچه‌های منهول بر اساس جنس بدنه‌ای که ساخته شده‌اند؛ دارای انواع و اقسام گوناگونی هستند. دریچه‌های چدنی، بتنی، کامپوزیتی، پلیاتیلنی و کوپلیمری نمونه‌هایی از دریچه‌های منهول هستند. دریچه‌های پلیاتیلنی یکی از رایج‌ترین انواع دربهای منهول محسوب میشود و قطر این دریچه‌ها معمولاً بین 50 تا 55 سانتی‌متر است، طوری که یک فرد بتواند به راحتی وارد منهول شود.
دریچه منهول همان درپوش‌های کوچک و بزرگی که بر روی چاهک‌های بازدید نصب میشود. این درپوش‌ها از جنس‌های مختلفی مثل چدن، بتن، پلی اتیلن، کامپوزیت، بتن پلیمر و … و در ابعاد و رنگ‌های مختلف ساخته میشود. ایستا پلیمر شریف تولید کننده و ارائه دهنده انواع درب و دریچه منهول در تهران، کرج، مشهد، اصفهان، شیراز، اهواز، اراک، زنجان، تبریز، کیش و دیگر مناطق کشور عزیزمان ایران است. این درپوش‌ها کاربردهای مختلفی از جمله برای تاسیسات آب و فاضلاب، مخابرات، برق، گاز و … دارند.
افراد از طریق دریچه‌ها وارد آن‌جا می‌شوند و لوله‌ها را مورد مشاهده و بررسی قرار می‌دهند. دریچه منهول در انواع و اقسام مختلفی تولید میشود که هر کدام خواص و ویژگی‌های خاصی دارند. در این مقاله به معرفی انواع منهول، دریچه‌های منهول، خواص و ویژگی‌های هر کدام از آن‌ها و نیز نکات مهم در خرید درب منهول یا دریچه منهول پرداخته شده است. از این رو برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد منهول و متعلقات آن توصیه میشود این مقاله را تا انتها دنبال کنید.
به طور کلی منهول و متعلقات فاضلاب‌رو، نوعی سیستم تخلیه‌ای جهت جمع‌آوری فاضلاب‌های شهری و صنعتی است که در امتداد یک خط فاضلاب با فاصله‌های یکسان ایجاد شده‌اند. در واقع می‌توان گفت منهول، یکی از انواع تجهیزات در سیستم‌های فاضلابی است که در جمع‌آوری فاضلابها، نقشی مؤثر و کارآمد دارد. منهولها در انواع و اقسام مختلفی قابل تولید هستند. اجزای تشکیل‌دهنده منهول شامل درب یا دریچه منهول، چاهک ورودی، اتاقک کار، کانال منهول و نردبان است.
انواع منهول بر اساس جنس آن‌ها
منهولها بر اساس نوع مواد اولیه به کار رفته در آن‌ها، به انواع مختلفی تقسيم می‌شوند. در زیر به متداول‌ترین انواع منهول اشاره شده است.
منهول پلیاتیلنی
این نوع منهولها جزء متداول‌ترین سیستم‌های فاضلابی محسوب می‌شوند. این منهولها در برابر آلاینده‌های فاضلابی مانند انواع مختلف اسید تا غلظت 0.99 بسیار مقاوم است. منهول پلیاتیلنی از نظر نوع ساخت به دو نوع منهول تک‌جداره یکپارچه و منهول دو جداره پلیاتیلنی دسته‌بندی میشود. در زیر به توضیح هر کدام از انواع منهول پلیاتیلنی پرداخته شده است:
- منهول تک‌جداره پلیاتیلنی: ارتفاع این منهولها بین 2 تا 2.5 متر تنظیم شده است و با قطرهای 800، 1000 و 1200 میلیمتر تولید می‌شوند. این منهولها به صورت رینگ‌های 50 و 100 سانتی‌متری طراحی شده‌اند. از ویژگی‌های بارز منهول‌های تک‌جداره، انجام فرآیند ساخت در کارخانه و آماده کردن پروژه‌های ارسالی است. این ویژگی باعث افزایش سرعت اجرای پروژه و کاهش هزینه‌ها خواهد شد.
- منهول دوجداره پلیاتیلنی: این نوع منهول از لوله‌های کاروگیت با قطر 800 تا 3000 میلیمتر تولید می‌شوند و بنا به درخواست مشتری در ارتفاع‌های مختلف قابل تولید هستند. این منهول با لوله‌های کاروگیت تا ارتفاع بالای 14 متر نیز امکان تولید دارد. منهول‌های دوجداره بعد از دریافت نقشه مورد نظر از طرف مشتری، به بخش مهندسی منتقل شده و با توجه به مقاومت و فشارهای وارد شده به بدنه و دریچه منهول به بازار عرضه خواهد شد.
منهول بتنی
این منهول یکی دیگر از انواع منهولها است که به صورت پیش ساخته با قطر 110 و 160 سانتی‌متر به بازار عرضه میشود. منهول‌های پیش ساخته جهت اتصال خطوط لوله‌های متصل به هم در شبکه‌های فاضلاب و آب‌رسانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این منهولها همچنین در سیستم‌های مخابراتی در مسیر خطوط کابل‌های زیرزمینی به کار برده می‌شوند. مواد اولیه به کار رفته در این نوع منهول از آجر، سیمان و بتن نیز تشکیل شده است و معمولاً به نام منهول سنتی شناخته می‌شوند.
منهول آجری
منهول آجری نیز مانند منهول بتنی به صورت پیش‌ساخته است که مواد اولیه آن عمدتاً شامل آجر و سیمان است. این نوع منهول امروزه بيشتر به عنوان منهول سنتی شناخته شده است. در سال‌های اخیر به دلیل هزینه‌بر بودن نصب و راه‌اندازی آن، احتمال نشتی و خوردگی در مقابل عامل‌های شیمیایی، از این منهول کمتر استفاده میشود. به طور کلی کاربرد بیشتر منهول آجری در سیستم‌های مخابراتی است.
کاربرد منهول در سیستم جمع‌آوری فاضلاب
از منهول و دریچه منهول در شبکه‌های فاضلاب و آب‌رسانی جهت اهداف مختلفی استفاده میشود. از مهم‌ترین کاربردهای منهول و متعلقات آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- با استفاده از منهول و درب منهول امکان بازرسی، نگهداری و نظافت سیستم گردآوری فاضلاب و همچنین شستشو و جداسازی ناخالصی‌هایی که در شبکه‌های فاضلاب جمع شده است، وجود دارد.
- توسط منهول می‌توان خطوط اتصال فاضلاب‌روها، را تغییر جهت داد و همچنین داخل دریچه‌های منهول فاضلاب، یک یا چند لوله فاضلاب را که از جهات مختلف وارد می‌شوند به یک سمت هدایت کرد.
- منهولها باعث تهویه هوای داخلی فاضلاب‌روها نیز می‌شوند.
- کاربرد منهول در انشعابات خطوط فاضلابها بسیار زیاد است.
در سطح شهر یا برخی مکان‌های عمومی منهول‌های مختلفی به منظور فاضلاب، مخابرات و برق تعبیه شده است. برای جلوگیری از سقوط افراد به داخل آن‌ها و دسترسی راحت برای بازدید و تعمیر منهول از دریچه منهول استفاده میکنند. منهول فضایی برای دسترسی افراد به انشعاب‌های فاضلاب و مخابرات است.
انواع دریچه منهول با توجه به مکانی که قرار است از آن‌ها استفاده کنند متفاوت است. به عنوان مثال برای دسترسی به تاسیسات زیر زمینی درپوش‌ها از جنس بتن، چدن، چدن بتن، کامپوزیت بتن، و پلی اتیلن است. در مکان‌هایی که ترافیک سنگین وجود دارد از دریچه‌هایی با وزن بیشتر استفاده میکنند تا هنگام عبور از روی آن‌ها در جای خود محکم باشند.
مزایای دریچه منهول پلیاتیلنی
همان‌طور که گفته شد، درب منهول پلیاتیلنی نسبت به دریچه‌های انواع دیگر کاربرد بیشتری دارند. این دریچه‌ها ویژگی‌های بسياري دارند که در زیر به برخی از مهم‌ترین مزایای استفاده از دربهای منهول پلیاتیلنی اشاره شده است:
- مقرون به صرفه بودن خرید دریچه پلیاتیلنی
- استحکام و مقاومت بالا در مقابل انواع ضربه و فشار
- دارای عمر مفید طولانی و همچنین عمر انبارداری بالا با رعایت اصول نگهداری و ایجاد شرایط گردش هوا در فضای انباری
- برخورداری از مقاومت شيميايي عالی در برابر عامل‌های خوردگی و جوی
- دارای سیستم پیوسته و کامل
- دارای ضریب زبری بالا به منظور ایجاد امنیت و جلوگیری از لیز خوردن افراد
- برخورداری از سرعت راه‌اندازی بالا و هزینه نصب پایین
بتن: در دریچه بتنی از الیاف پلیمری استفاده میکنند. پلیمر به منظور افزایش مقاومت دریچه در برابر ضربه، نفوذ آب در بتن و سایش مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این بتن خشک است استفاده از الیاف پلیمری خشکی بتن را که باعث ترک خوردگی میشود کاهش می‌دهد.
چدن خاکستری: این نوع دریچه از جنس آهن است که شمش آهن را در کوره ذوب میکنند و در قالب دریچه می‌ریزند. از مزیت‌های این دریچه می‌توان به مقاوم بودن در برابر ضربه و گاز هایی از جمله اسید سولفوریک اشاره کرد. سطح این دریچه به صورت برجسته به منظور ایجاد اصطکاک طراحی می شود. یکی از نقاط ضعف این نوع دریچه کیفیت پایین لوگوی شرکت سازنده و مندرجات شرکت کارفرما است.
چدن داکتیل: این نوع دریچه از چدن نشکن است. انعطاف پذیری و انبساط بالایی نسبت به چدن خاکستری دارد. این نوع دریچه قابل بازیافت است.
کاربردهای دریچه منهول
کاربردهای این دریچه با توجه به محل نصب و کارفرما مشخص میشود. از دریچه‌ها در بازرسی فاضلاب، شهرداری، برق، مخابرات، تاسیسات آب و گاز و نفت استفاده میشود. با توجه به کاربرد دارای شکل های چهارگوش و دایره هستند. بیشتر سایز مورد استفاده در آن‌ها ابعاد 60 و 80 سانتی است. دریچه در بخش ورودی منهول به صورت درپوش قرار می‌گیرد. بر روی دریچه چند حفره ایجاد میکنند که بتوانند به وسیله قلاب دریچه را بلند کنند.
برخی از دربهای منهول برای جمع آوری آب‌های سطح زمین و آب باران و انتقال آن‌ها به فاضلاب شهری مورد استفاده قرار می‌گیرد که به آن‌ها دریچه های آبرو گفته میشود. کاربرد این دریچه‌ها بیشتر در شهرداری است.
جنس و شکل دریچه منهول
دریچه کامپوزیتی: این نوع از دریچه از الیاف تقویت کننده از جنس سیلیس ساخته می‌شوند که به صورت یکپارچه درون ماتریس با جنس رزین ترموست قالب گیری میشود.
نانو کامپوزیت: این دریچه از سیمان ساخته میشود. از مزیت‌های دریچه نانو کامپوزیت، بر پایه بتن سبک، الیافی با مقاومت خمشی و فشاری بالا و بالا بودن تحمل بار متمرکز است.
پلی اتیلنی: دریچه از ترکیب پلیمر بتن با فریم چدن یا فریم پلیمری و یا جنس اتیلن با چدن و بتن ساخته میشود. دریچه منهول پلی اتیلن کاربرد بسیار گسترده‌ای دارد، این دریچه در صنایع نفت و گاز و آب و فاضلاب و پتروشیمی کاربرد دارد و از آن در این صنایع استفاده زیادی میشود. وجود دریچه در این صنایع، مشکلاتی را هم ایجاد کرده است که می‌توان برای نمونه به شکستن این دریچه‌ها و پوسیده شدن آن اشاره کرد. زنگ زدن این گونه دریچه‌ها امری رایج است و باید از دریچه‌هایی استفاده کرد که ضد زنگ باشند.
نحوه محاسبه قیمت دریچه منهول
- نحوه محاسبه قیمت دریچه منهول به این صورت است که وزن دریچه را در قیمت مواد اولیه ضرب میکنند و سود و هزینه تولید و هزینه حمل آن را در مجموع محاسبه میکنند.
- جنس بتنی ارزان‌ترین نوع آن و چدن داکتیل گران ترین نوع آن است.
- قیمت دریچه با توجه به ابعاد و جنس آن متغییر است.
قیمت دریچه منهول در سال 1401
| قیمت (تومان) |
کلاس دریچه |
سایز دریچه |
| 570.000 |
A15 |
دریچه بیضی 28.5*38 سانتی متر |
| 1.200.000 |
A15 |
دریچه منهول قطر 64.5 با فریم |
| 1.270.000 |
D400 |
دریچه آبرو 70*50 به همراه فریم |
| 3.900.000 |
D400 |
دریچه منهول SMC با قطر 32.5 به همراه فریم چدنی |
| 940.000 |
C250 |
دریچه منهول 61*51 به همراه در فلزی |
| 1.100.000 |
A15 |
دریچه مربعی آبرو 60*60 با درب فلزی |
| 900.000 |
D400 |
دریچه بیضی 28.5*38 سانتی متر |
| 2.400.000 |
A15 |
دریچه منهول 100*100 با درب فلزی |
| 1.500.000 |
C250 |
دریچه منهول SMC با قطر 60 به همراه فریم چدنی 76*76 |
کلاس بندی درب منهول
دریچه منهول با توجه به میزان تحمل بار وارد شده دارای شش کلاس بندی درب منهول است.
Aکلاس: تحمل وزن 1.5 تن. در پیاده روها قابل استفاده است.
Bکلاس: تحمل وزن 12.5 تن. در پارکینگ خودرو قابل استفاده است.
Cکلاس: تحمل 25 تن. در محل هایی با فاصله کمتر از نیم متر از خیابان قابل استفاده است.
Dکلاس: تحمل 40 تن. در شانه خاکی و محل عبور خودرو قابل استفاده است.
E کلاس: تحمل 60 تن. در لنگرگاه ها و بنادر قابل استفاده است.
Fکلاس: تحمل 90 تن. در باند پرواز فرودگاه مورد استفاده است.
مزایا و معایب انواع دریچه منهول
هر کدام از انواع آن دارای مزایا و معایبی هستند. برای مثال نوع دریچه چدنی، خطر زنگ زدگی و در نهایت پوسیدگی را به دلیل مقاومت کم در برابر مواد شیمیایی دارد و در معرض مواد فاضلابی و آب باران مقاومت زیادی ندارد. به همین علت عمر مفید آن کم است. در برخورد با وزن سنگین بسیار آسیب پذیر است.
منهول‌های بتنی نیز بسیار سنگین است و مقاومت خوبی را در برابر مواد شیمیایی ندارد و گاها در مواردی آسیب پذیر است. برای افزایش مقاومت دریچه بتنی از الیافت‌های کامپوزیتی استفاده میشود که به آن نیز دریچه منهول بتن پلیمری گفته میشود. اما بیشتر به توضیح نسل جدید آن‌ها یعنی منهول کامپوزیتی که شامل سه نوع بود پرداخته خواهد شد.
منهول کامپوزیتی FRP شامل الیاف تقویت شده با رزین است. رزین‌هایی نظیر پلی استر اشباع شده و الیافی مانند الیاف شیشه و کوارتز موادی است که در ساخت منهول FRP به کار می‌رود. به دلیل چینش الیاف در یک و یا دو جهت مقاومت بالایی در برابر تنش‌ها دارد و در عین سبکی بسیار مقاوم است همچنین ماهیت پلی استر و دیگر رزین‌های پلیمری سبب میشود در برابر مواد شیمیایی، آب و رطوبت بسیار مقاوم باشد. توانایی تحمل بار بسیار بالایی دارد اما ساخت آن کمی پیچیده است.
هندهول کامپوزیتی یا حوضچه مخابراتی یکی از انواع دریچه های کامپوزیتی است که جهت دسترسی راحتر به سیستم‌های مخابراتی، فاضلاب، شبکه های فیبر نوری، کابل های برق و غیره استفاده میشود.
در گذشته تاکنون برخی تاسیسات لاجرم در زیر زمین تعبیه می‌شوند. از این رو در زیر زمین تونل‌ها و چاهک‌های کوچک و بزرگی وجود دارد که تاسیساتی از جمله تاسیسات مربوط به مخابرات، برق، آب و فاضلاب، نفت و گاز و … را در خود جای داده است.
برای بازدیدهای دوره‌ای و نگهداری از این تاسیسات چاه‌های کوچکی زده میشود که اگر سایز آن بزرگ باشد و قابلیت ورود انسان را داشته باشد به آن منهول (Man hole) به معنای چاهک مرد یا چاهکی به اندازه مرد گفته میشود و در صورتی که چاهک کوچک‌تر باشد و فقط بتوان در آن تاسیسات را دید و یا با دست به آن دسترسی داشت را هندهول (Hand hole) به معنای چاهک دست می‌گویند که فقط امکان ورود دست به آن وجود دارد و امکان ورود نفر به آن وجود ندارد.
تعداد این چاهک‌های بازدید گاهاً زیاد میشود و از این رو برای جلوگیری از بروز اتفاقات و خسارات برای افراد، حیوانات، وسایل نقلیه و … نیاز است که این منهول یا هندهول‌ها توسط در پوش‌هایی محافظت شود به آن‌ها دریچه منهول – Manhole lid گفته میشود.
متناسب با ابعاد افقی منهول سایز و ابعاد درب منهول تعیین میشود. این دریچه‌ها در ایستا پلیمر شریف می‌تواند به صورت دایره‌ای، مربعی و مستطیلی ساخته شوند. دریچه‌ها از جنس‌های مختلفی ساخته می‌شوند. بنابر جنس مواد سازنده دریچه‌ها ممکن است در رنگ‌ها و طرح‌های متنوعی باشند.
انواع قدیمی‌تر دریچه معمولاً از جنس‌های چدن و بتن ساخته می‌شدند. اما امروزه با به کارگیری تکنولوژی در صنایع می‌توان از مواد ارزان تر اما با کیفیت و مقاومت بالاتری مثل دریچه منهول کامپوزیت، نسبت به نمونه‌های قدیمی اقدام به تولید درب منهول نمود.
جمع‌بندی
منهول از جمله تجهیزات لازم در سیستم‌های تخلیه فاضلاب شهری و صنعتی محسوب میشود که در انواع مختلف قابل تولید است. دریچه منهول یکی از اجزای اصلی تشکیل‌دهنده منهول بوده که به منظور جلوگیری از سقوط افراد و اشیاء تولید میشود. دریچه یا درب منهول دارای انواع بتنی، آجری و پلیاتیلنی است که هر کدام از آن‌ها، ویژگی‌ها و مزایای به خصوصی دارند. دریچه پلیاتیلنی به دلیل دارا بودن ویژگی‌های منحصر به فرد، یکی از پر مصرف‌ترین دریچه‌های منهول به شمار می‌آید. بنابراین در خرید دریچه توجه به ویژگی‌ها و ساختار دریچه، بسیار مهم است. در خرید دریچه باید به یک سری نکات اساسی دقت شود. یکی از مهم‌ترین فاکتورها در خرید، جنس دربهای منهول است. عامل مهم دیگر، قطر و ابعاد دریچه‌های منهول است که باید مورد توجه قرار گیرد. در نظر گرفتن ویژگی‌ها و کاربردهای دریچه نیز از عامل‌های مهم در خرید این دریچه‌ها است.
منبع پست: ایستا پلیمر شریف
در آیدت،
فایلهای
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالاتتان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها