انواع سرطان پوست و راه های درمان آن

شاید این سوال برای شما هم پیش بیاید که چگونه می‌توانیم قبل ازاینکه به سرطان پوست مبتلا شویم این بیماری را تشخیص دهیم. تقریباً تمام سرطان های پوست در صورت تشخیص زودهنگام می توانند به طور مؤثر درمان شوند و اگر سرطان پوست زود تشخیص داده شود، متخصص پوست شما می‌تواند آن را بدون اینکه جای زخمی از خود باقی بگذارد درمان کند و اغلب پزشکان ممکن است رشد سرطان پوست را قبل از اینکه به سرطان پوستی کامل تبدیل شود یا به زیر سطح پوست نفوذ کند تشخیص دهند.

سرطان پوست غیر ملانوما به گروهی از سرطان ها اطلاق می‌شود که به آرامی در لایه های بالایی پوست ایجاد می‌شوند. در انگلستان، سالانه حدود 147000 مورد جدید سرطان پوست غیرملانومایی تشخیص داده می‌شود که طبق بررسی های انجام شده مردان بیشتر از زنان مبتلا می‌شوند و در افراد مسن شایع تر است.

در ادامه بررسی خواهیم کرد که سرطان پوست چند نوع هستند و چه افرادی بیشتر به سرطان پوست مبتلا می‌شوند.

انواع سرطان پوست

 

سرطان پوست یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در جهان است و به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود:

کارسینوم یا سرطان سلول پایه‌ای پوست
کارسینوم یا سرطان سلول سنگفرشی پوست
سرطان ملانوما
1) سرطان سلول پایه‌ای پوست و سرطان سنگفرشی پوست
این دو نوع رایج‌ترین انواع سرطان پوست هستند که گاهی با عنوان «سرطان پوستی غیر ملانومایی» نیز از آن‌ها یاد می‌شود.

در ادامه به دلیل تفاوت‌های خاص ملانوما با این دو نوع، ابتدا ملانوما رو جداگانه بررسی و سپس به صورت کلی به سرطان پوست می‌پردازیم.

2) ملانوما
سرطان ملانوما به اندازه سرطان سلول پایه‌ای و سرطان سلول سنگفرشی پوست رایج نیست، اما خطرناک‌ترین نوع سرطان پوست است. این نوع سرطان اگر درمان نشود یا به مرحله پیشرفته برسد، می‌تواند به سرعت در بدن پخش شود و تقریباً هر عضوی از بدن را گرفتار کند. در چنین شرایطی درمان بیماری دشوار است و خطر مرگ بر اثر سرطان افزایش می‌یابد.

هر فردی ممکن است به این بیماری سرطانی مبتلا شود. ملانوما سیزدهمین سرطان رایج در بین مردان و پانزدهمین سرطان رایج در بین زنان است. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی، سالانه حداقل 132000 مورد ابتلا به ملانوما گزارش می‌شود. سفیدپوستان بیشتر از نژادهای دیگر به این بیماری مبتلا می‌شوند. البته حتی در میان سفید پوستان نیز گروه خاصی بیشتر از دیگران ممکن است به ملانوما دچار شوند. مردان سفیدپوست بالای 50 سال، بیش از دیگران در معرض ابتلا به ملانوما هستند.

خوشبختانه، اگر سرطان در مراحل آغاز آن تشخیص داده و درمان شود، به صورت کامل بهبود می‌یابد. به همین دلیل، اگر فکر می‌کنید علائم سرطان در شما وجود دارد، بهتر است هرچه سریع‌تر با پزشک خود صحبت کنید.

 

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پوست هستند؟

اگرچه تمام افراد ممکن است به این سرطان مبتلا شوند، اما برخی گروه‌ها بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست هستند. البته عوامل خطرزای سرطان‌های غیرملانوما و ملانوما در برخی موارد یکسان نیستند.

در ادامه عوامل مشابه و متفاوت افزایش‌دهنده خطر ابتلا به ملانوما و انواع غیر ملانومایی سرطان پوست را می‌خوانید.

عوامل خطرزا برای سرطان‌های غیرملانومایی

1) داشتن پوست روشن به همراه مشخصات زیر:

پوست روشنی که به‌راحتی می‌سوزد، دچار لک می‌شود و به‌سختی برنزه شده یا اصلا برنزه نمی‌شود
داشتن چشم‌هایی به رنگ روشن: آبی، سبز یا رنگ‌های روشن دیگر
داشتن موهای بلوند یا قرمز
2) قرار گرفتن در معرض نور آفتاب یا اشعه‌های دستگاه سولاریوم (نور مصنوعی) برای مدت طولانی

3) ابتلا به کراتوز آکتینیک (شاخی شدن پوست در اثر نور خورشید)

4) سابقه پرتودرمانی در گذشته

5) داشتن سیستم ایمنی ضعیف

6) قرار گرفتن در معرض سم آرسنیک

 

عوامل خطرزا برای ملانوما

1) داشتن پوستِ روشن به همراه مشخصات زیر (همانند غیر ملانومایی):

پوست روشنی که به راحتی می‌سوزد، دچار لک می‌شود و به‌سختی یا اصلا برنزه نمی‌شود
داشتن چشم‌هایی به رنگ روشن: آبی، سبز یا رنگ‌های روشن دیگر
داشتن موهای بلوند یا قرمز
2) قرار گرفتن در معرض نور آفتاب یا اشعه‌های دستگاه سولاریوم (نور مصنوعی) برای مدت طولانی

3) سابقه آفتاب‌سوختگی‌های مکرر همراه با تاول آفتاب سوختگی، به‌ویژه در دوران کودکی یا نوجوانی

4) داشتن چندین خال بزرگ یا خال‌های کوچک زیاد

5) داشتن خال‌های غیرمعمول (سندرم خال آتیپیک) به صورت خانوادگی

6) سابقه فردی یا خانوادگی در ابتلا به ملانوما

7) سفید پوست بودن

البته افرادی که رنگ پوستشان تیره است هم در معرض ابتلا به سرطان هستند. فقط احتمال مبتلا شدنشان در مقایسه با سفیدپوستان کمتر است.

همچنین افرادی که به خاطر شغلشان، به طور مداوم، با مواد شمیایی مثل قطران و زغال سنگ سر و کار دارند، یا بنا به دلایلی مانند جراحی‌های پیوند عضو یا مصرف برخی داروها، سیستم ایمنی ضعیفی دارند با احتمال بالاتری در معرض ابتلا هستند.

چگونه سرطان پوست تشخیص داده می‌شود؟
این نوع سرطان را با نمونه‌برداری (انجام بیوپسی) تشخیص می‌دهند. به این منظور، پاتولوژیست نمونه‌ای از بافت را با میکروسکوپ در آزمایشگاه بررسی می‌کند. گاهی تمام بافت سرطانی با همین نمونه‌برداری از بین می‌رود و دیگر نیازی به درمان بیشتر نیست.

راه‌های درمان سرطان پوست

درمان قطعی سرطان پوست به این بستگی دارد که بیماری تا چه مرحله‌ای پیش رفته باشد. انواع روش‌های درمانی سرطان پوست به شرح زیر است:

1) جراحی

جراحی میکروسکوپی (Mohs micrographic surgery): جراح با تیغ کوچک مخصوص جراحی (اسکالپل) تومور و لایه نازکی از بافت اطراف آن را بر می‌دارد.

جراحی برداشتن پوست: جراح، توده سرطانی و مقدار مشخصی از پوست سالم اطراف آن را برمی‌دارد تا مطمئن شود بافت سرطانی به طور کامل خارج شده است.

الکترو جراحی: تومور و نواحی اطراف آن با استفاده از گرما، سوزانده می‌شود.

جراحی با روش کرایو: در این روش تومور را منجمد می‌کنند. گاهی لازم است تا این روش چند بار تکرار شود.

2) ایمنی درمانی/ شیمی درمانیِ موضعی
گاهی برای درمان بعضی از انواع خاص سرطان‌های پوست یا ضایعات پیش سرطانی، از این روش استفاده می‌شود.

3) پرتو درمانی
درمان دارویی اضافی یا پرتو درمانی وقتی توصیه می‌شود که خطر بازگشت سرطان یا گسترش آن به اندام‌های داخلی بدن وجود داشته باشد.

4) دارو درمانی یا پرتو درمانی مضاعف

اگر سرطان از پوست به بافت‌های اطراف آن یا اندام‌های دیگر بدن برسد، برای درمان آن از این روش‌ها استفاده می‌کنند. پرتو درمانی یا درمان موضعی معمولاً برای توده‌های سرطانی استفاده می‌شود که دسترسی جراح به آن سخت است. برای بیمارانی که قادر به عمل جراحی نیستند نیز، از این روش استفاده می‌شود.

چگونه از سرطان پوست پیشگیری کنیم؟

در بیشتر موارد، این نوع سرطان قابل پیشگیری است. مهم‌ترین کار برای پیشگیری از سرطان این است که از قرارگرفتن مداوم مقابل نور خورشید و آفتاب سوختگی دوری کنید. همان‌طور که توضیح دادیم، اشعه‌ فرابنفش خورشید (به عنوان موثرترین عامل در اکثر موارد) به پوست آسیب می‌رساند و این امر در بیشتر مواقع منجر به سرطان می‌شود.

1.همیشه در سایه راه بروید. هیچ گاه برای زمانی طولانی (بیشتر از یک ساعت) در معرض نور مستقیم آفتاب نباشید.

2.برای محافظت از صورت و گوش‌های خود از کلاه آفتاب‌گیر و لبه‌بلند استفاده کنید.

3.بلوزهای آستین بلند و شلوار بپوشید تا از دست‌ و پاهای خود در برابر خورشید مراقبت کنید.مراقب پوست مچ پا و سطح روی پاهایتان هم باشید.

4.برای جلوگیری از آفتاب سوختگی از کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر، استفاده کنید. به این ترتیب که 30 دقیقه قبل از خروج از منزل (حتی در هوای ابری) کرم را بر پوست خود بمالید و آن را هر دو ساعت یکبار تجدید کنید. (کرم‌های ضد آفتاب طیف گسترده در برابر هر دو پرتو فرابنفش A و B جلوگیری می‌کنند).

5.عینک آفتابی استاندارد بزنید تا از چشمان خود محافظت کنید.

6.از یک بالم لب استفاده کنید که SPF آن در سطح ضد آفتاب باشد.

7.سعی کنید بین ساعت‌های 10 صبح تا 4 بعد از ظهر بیرون نروید و هنگامی که طول سایه‌تان از خودتان کوتاه‌تر است، در معرض تابش خورشید قرار نگیرید.

8.زمانی‌که در نزدیکی آب یا در معرض برف و شن قرار دارید بیشتر احتیاط کنید، چراکه این موارد اشعه‌های مضر آفتاب را منعکس می‌کنند و امکان آفتاب‌ سوختگی را افزایش می‌دهند.

9.همیشه تمام پوست بدن خود را پایش کنید و هر تغییری در خال‌های بدنتان را سریع به پزشک متخصص نشان دهید.

عوامل شیمیایی پیشگیری کننده از بازگشت مجدد سرطان غیر ملانومایی

استفاده از داروها، ویتامین‌ها و دیگر عوامل شیمیایی برای کاهش خطر سرطان را، پیشگیری شیمیایی می‌نامند. عوامل شیمیایی متعددی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند تا مشخص شود که آیا واقعاً پیشگیری‌کننده هستند و برای جلوگیری از سرطان پوست غیرملانومی کارایی دارند یا خیر. در ادامه به نتایج تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

1.بتاکاروتن: اگرچه در مطالعات علمی نتایجی مبنی بر اثربخشی مکمل‌های حاوی این ماده در ممانعت از شکل‌گیری و بازگشت سرطان پوست غیرملانومایی به دست نیامده، اما عده‌ای معتقدند مصرف سبزیجات حاوی بتاکاروتن (مانند اسفناج، هویج و گوجه فرنگی) می‌تواند مفید باشد.

2.سلنیوم: مطالعات نشان داده‌اند که سلنیوم (موجود در قرص‌های مخمر) خطر ابتلا به سرطان سلول‌های پایه‌ای را کاهش نمی‌دهد و ممکن است خطر ابتلا به سرطان سلول‌ سنگفرشی پوست را هم افزایش دهد.

3.ایزوترتینوئین: مطالعات نشان داده‌اند که مصرف دوزهای خاصی از ایزوترتینوئین می‌تواند از بروز سرطان‌های پوستی جدید در بیمارانی که اختلال ژنتیکی گزرودرما پیگمنتوزوم دارند (خشکی پوست همراه با رنگ‌دانه‌های قهوه‌ای و زخم روی پوست) پیشگیری کند. با این حال، ثابت نشده است که این دارو از بازگشت مجدد سرطان‌های پوستی غیرملانومی در بیماران درمان‌شده جلوگیری می‌کند. درمان با ایزوترتینوئین می‌تواند عوارض جانبی بسیار شدیدی به همراه داشته باشد.

4.سلکوکسیب: بررسی داروی سلکوکسیب بر بیماران مبتلا به کراتوز آکتینیک و کسانی که سابقه سرطان غیرملانومی دارند، نشان می‌دهد کسانی که سلکوکسیب مصرف کرده‌اند کمتر در معرض ابتلای مجدد به سرطان‌های غیرملانومی هستند. اما نکته قابل توجه این است که سلکوکسیب ممکن است روی رگ‌های خونی و قلب عوارض جانبی شدیدی داشته باشد.

5.آلفا دی‌فلورومتیل اورنیتین (اِفلورنتین): بررسی داروی اِفلورنتین در بیمارانی که سابقه سرطان پوست غیرملانومی داشتند، نشان داد که بازگشت سرطان پوستی غیرملانومی در افرادی که این دارو را مصرف کردند نسبت به افرادی که درمان را با مصرف دارونما ادامه داده بودند، کمتر بود. اِفلورنتین ممکن است به‌طور موقت سبب اختلال در شنوایی شود.

6.نیکوتینامید (ویتامین B3): مطالعات نشان‌ داده‌اند که ویتامین B3 از شکل‌گیری ضایعات جدید کراتوز آکتینیک در افرادی که پیش از شروع مصرف نیکوتینامید، چهار ضایعه یا کمتر داشته‌اند، جلوگیری می‌کند. البته برای دانستن اینکه آیا نیکوتینامید مانع از شروع یا بازگشت سرطان‌های پوستی غیرملانومی می‌شود یا خیر، به مطالعات بیشتری نیاز است.

منبع: https://www.aad.org/skin-cancer-how-prevent

نویسنده: مبینا انصاری