طی سالهای اخیر، ایران با چالش بزرگی به نام کاهش نرخ باروری و رشد سریع جمعیت سالمند مواجه شده. حالا وزارت بهداشت و مسئولان حوزه جمعیت مصمم هستن که با برنامه ریزی و اجرای سیاستهای تازه، این روند رو متوقف کنن. رئیس مرکز جوانی جمعیت و سلامت خانواده، اعلام کرده که نرخ باروری باید طی ۵ سال آینده به عدد ۲.۵ برسه. یعنی به طور میانگین هر زوج باید حداقل ۲ فرزند به بالا داشته باشن تا رشد جمعیت دچار مشکل نشه.
طبق آمارها، اگر این روند ادامه پیدا کنه، تا سال ۱۴۳۰ حدود یک چهارم جمعیت کشور سالمند خواهند شد. سالمندی جمعیت یعنی افزایش هزینههای درمانی، کاهش نیروی کار جوان و رکود اقتصادی. برای همین هم مسئولان دنبال راهکارهای عملی برای تشویق خانوادهها به فرزندآوری بیشتر هستن.
۱. کاهش موالید: نرخ تولدها در سالهای اخیر کاهش قابل توجهی داشته، در حالی که میانگین سنی ازدواج هم بالا رفته. به طور متوسط، دخترها در ۲۳ سالگی و پسرها بین ۲۷ تا ۲۸ سالگی ازدواج میکنن.
۲. افزایش تعداد فرزند سوم: جالب اینجاست که طی چهار سال گذشته، میزان تولد فرزند سوم در خانوادهها افزایش خوبی داشته و این امیدواری رو به وجود آورده که فرهنگ فرزندآوری در حال تغییر باشه.
مسئولان وزارت بهداشت تأکید دارن که سیاستهای حمایتی و تشویقی باید همزمان با فرهنگ سازی پیش بره. این سیاستها شامل:
- خدمات رایگان بارداری و پس از زایمان: خدمات دولتی برای ویزیت، آزمایش، سونوگرافی و حتی مراقبتهای ۴۲ روز بعد از زایمان، کاملاً رایگان شده.
- توسعه خوابگاههای متأهلی: خوابگاههای ویژه برای دانشجویان متأهل در دانشگاهها رشد ۲۶ درصدی داشته و وامهای کم بهره برای این گروه هم ۲۸ درصد افزایش پیدا کرده.
- تقویت مراکز درمان ناباروری: تعداد پذیرش متخصصان ناباروری افزایش پیدا کرده و امکانات بیشتری در مراکز درمان ناباروری فراهم شده.
وزارت بهداشت یکی از اهداف مهمش رو ترویج زایمان طبیعی اعلام کرده. بازسازی و زیباسازی بلوکهای زایمان برای ایجاد محیطی آرامتر و کاهش استرس مادرها یکی از برنامههای جدیه. در کنار این، کاهش مرگ و میر مادران و نوزادان هم به عنوان یکی از اولویتهای اساسی در حال پیگیریه.
یکی از چالشهای اصلی، تغییر دیدگاه خانوادهها نسبت به فرزندآوریه. نسل جدید به دلایل مختلف، از مسائل اقتصادی گرفته تا دغدغههای کاری و اجتماعی، علاقه کمتری به داشتن فرزند زیاد نشون میده. به همین دلیل، فرهنگ سازی برای ازدواج به موقع، فرزندآوری سالم و به ویژه تشویق به داشتن فرزند سوم و بیشتر در دستور کار قرار گرفته.
برنامههایی مثل راهاندازی سامانه ملی باروری سالم و اپلیکیشنهایی مثل «همنفس» برای آموزش پیش از ازدواج هم جزو این فرهنگ سازی هستن. این سامانهها کمک میکنن زوجها با آگاهی بیشتری وارد زندگی مشترک بشن و برای فرزندآوری سالم و به موقع برنامهریزی کنن.
یکی از اقدامات جالب توجه در این برنامه، توجه ویژه به مادرانیه که سه قلو یا بیشتر دارن. این خانوادهها از خدمات ویژه و حمایتهای مالی بهرهمند میشن تا فشار اقتصادی کمتری رو تجربه کنن.
با توجه به افزایش مشکلات ناباروری در جامعه، وزارت بهداشت تصمیم گرفته مراکز ناباروری سطح ۲ و ۳ رو توسعه بده و دسترسی مردم به این خدمات رو آسونتر کنه. علاوه بر این، تمامی مراکز درمان ناباروری موظف شدن با بیمههای پایه قرارداد ببندن تا هزینههای درمان برای زوجهای نابارور کمتر بشه.
کاهش نرخ باروری و رشد سریع جمعیت سالمند یه چالش بزرگ برای آینده کشوره. اما برنامههای جدید وزارت بهداشت نشون میده که با سیاستهای درست، فرهنگ سازی و حمایت عملی از خانوادهها، میشه این روند رو معکوس کرد. حالا باید دید که اجرای این برنامهها در سالهای آینده چقدر میتونه موفقیتآمیز باشه و چه تأثیری روی جمعیت جوان کشور خواهد داشت.
پاسخ ها