چرا تریدز در ایران فیلتر است؟

اگرچه دسترسی به تردز برای ایرانی‌ها محدود شده، اما این روزها استفاده از ابزارهای تغییر آی‌پی به روتین زندگی کاربران تبدیل شده است.

شبکه اجتماعی «اینستاگرام تردز» از روز گذشته منتشر شده، اما امکان دسترسی به آن با IPهای ایران وجود ندارد. با این‌حال اگر عضو این شبکه شده باشید، احتمالا تعداد زیادی از دوستان خود را ببینید که همین امروز در آن عضو شدند. درواقع کمتر کسی متوجه فیلتر بودن تردز در ایران شده چرا که فیلترشکن‌ کاربران در این روزها روشن است‌. اما نکته مهمی که باید گفت اینست که فیلترینگ تردز، اقدام جدیدی نیست و همه چیز به مسدودسازی اینستاگرام باز می‌گردد. مسدود بودن تردز نشان می‌دهد فیلترینگ در ایران به مرحله جدیدی رسیده است. در واقع فیلترینگ کاری می‌کند تا فرصت‌های جدید، پیش از آنکه بخواهند به شکل یک تهدید در بیایند ، از کاربر گرفته شود.

تردز (Threads) جدیدترین سرویس اینستاگرام است که می‌تواند به عنوان رقیب جدی توییتر توسط کاربران مورد استفاده قرار گیرد. در حال حاضر نسخه اندروید، iOS و وب این سرویس در دسترس قرار دارد. اما همچون بسیاری از شبکه‌های اجتماعی محبوب جهانی، کاربران ایرانی بدون ابزارهای تغییر آی‌پی نمی‌توانند به آن دسترسی داشته باشند. البته این سرویس در برخی اپراتورها بدون مشکل باز می‌شود که به نظر می‌رسد اختلال در فیلترینگ عامل آن باشد.

نظرسنجی دیجیاتو از کاربران تلگرامی نیز حکایت از این دارد که 86 درصد آنها با آی‌پی ایران امکان دسترسی به Threads.net را ندارند. مارکت‌های اندروید ایرانی نظیر مایکت نیز تردز را از استور خود حذف کردند چرا که کاربران امکان دسترسی به آن بدون فیلترشکن را نداشتند.

پیگیری‌های دیجیاتو حکایت از این دارد که دستوری مبنی بر فیلترینگ تردز هنوز صادر نشده کرده اما با توجه به اینکه دو محصول دیگر شرکت متا یعنی اینستاگرام و واتس‌اپ مسدود هستند، این اتفاق برای تردز هم رخ داده است.ناگفته نماند دو بار از سوی مرکز ملی فضای مجازی به مدیرعامل متا اولتیماتوم داده شده تا برای فعالیت محصولاتش در ایران، اقدام قانونی کند اما تا امروز کسی جواب این مرکز را نداده است.

بر اساس بررسی‌های فنی، مشخصاً محدودیتی هم از جانب متا و سرویس تردز برای کاربران ایرانی وجود ندارد. برای اثبات این ادعا کافی است دسترسی به وبسایت‌هایی که رسماً کاربران ایرانی را تحریم کرده‌اند، بررسی کنیم. پلتفرم اوپن‌سی (OpenSea) از جمله بزرگترین بازار‌های NFT جهان کاربران ایرانی را به دنبال تحریم‌های ایالات متحده مسدود کرده است.

اگر با آی‌پی ایران به سراغ این وبسایت بروید با پیغام دسترسی شما محدود شده است، روبه رو خواهید شد.

همچنین با بررسی این سایت در check-host.net به وضوح مشخص می‌شود که این پلتفرم برای IP ایران مسدود شده است.

اما چنین نتیجه‌ای برای آدرس تردز نمایش داده نشده و همان پیغامی مشاهده می‌شود که از سایر وبسایت‌های فیلتر شده مشاهده می‌شود.

مسدودسازی رنج آی‌پی‌های اینستاگرام، متهم ردیف اول

بررسی‌های دیجیاتو از کارشناسان حوزه شبکه، این احتمال را تقویت می‌کند که عدم امکان دسترسی کاربران ایرانی به تردز، به فیلترینگ اینستاگرام باز می‌گردد.

اواخر شهریور سال 1401، اینستاگرام در ایران فیلتر شد و به نظر می‌رسد رنج آی‌پی‌های این پلتفرم هم مسدود شده است. موضوعی که موجب شده اکنون سرویس جدید اینستاگرام یعنی تردز نیز برای ایرانی‌ها فیلتر باشد.

کل رنج آی‌پی 157.240.0.0/16 که در مالکیت متا است، فیلتر شده و در نتیجه فیسبوک، واتس‌اپ، اینستاگرام و جدیدترین سرویس متا یعنی تردز نیز برای ایرانی‌ها در دست نیست و باید فیلترینگ را با ابزارهای موجود دور زد.

البته به نظر می‌رسد محدودیت در دسترسی به این شبکه اجتماعی دیگر نمی‌تواند تأثیری بر میزان استقبال از آن داشته باشد. پس از فیلترینگ گسترده در پاییز سال گذشته، میزان استفاده از ابزارهای تغییر آی‌پی (بخوانید فیلترشکن) در میان کاربران ایرانی به شدت رواج یافته است.

واقعیت اینست که در ماه‌های اخیر فیلترشکن‌ها در لحظاتی کوتاه مانند استفاده از اینترنت بانک قطع می‌شوند و عموم کاربران در ایران با VPN و زیر موج اختلال‌های حاکم در آن، به فعالیت در شبکه اینترنت ادامه می‌دهند.