افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی در موقعیتهای اجتماعی احساس ترس میکنند. این احساس ممکن است باعث شود افراد از معاشرت اجتناب کنند.
اضطراب اجتماعی نوعی ترس شدید از زیر نظر گرفتهشدن و یا مورد قضاوت قرارگرفتن توسط دیگران است. این ترس میتواند بر کار، مدرسه و سایر فعالیتهای روزانه تأثیر بگذارد یا حتی میتواند دوستیابی و حفظ آن را سخت کند. خبر خوب اینکه این اختلال قابل درمان است.
اضطراب اجتماعی یا فوبیای اجتماعی، نوعی اختلال اضطراب است. فرد مبتلا ممکن است در شرایطی که توسط دیگران مورد بررسی، ارزیابی یا قضاوت قرار گیرد، مانند صحبت در جمع، ملاقات با افراد جدید، حضور در مصاحبه شغلی، پاسخ به یک سؤال در کلاس، صحبت با صندوقدار در فروشگاه، انجام کارهای روزمره، خوردن یا نوشیدن در مقابل دیگران و استفاده از سرویس بهداشتی عمومی علائم اضطراب یا ترس را احساس کند.
ترسی که افراد مبتلا به این اختلال در موقعیتهای اجتماعی دارند، آنقدر شدید است که احساس میکنند از کنترل آنها خارج است. این افراد ممکن است نتوانند کارهای روزمره خود را انجام دهند یا آن را با ترس زیادی انجام میدهند. افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی ممکن است از هفتهها قبل از وقوع یک رویداد اجتماعی، نگران آن باشند. گاهی اوقات، آنها درنهایت از مکانها یا رویدادهایی که باعث ناراحتی یا ایجاد احساس خجالت میشود، اجتناب میکنند و دچار انزوا میشوند.
برخی افراد نیز این اختلال را در موقعیتهای خاصی مانند سخنرانی، رقابت در یک بازی ورزشی یا نواختن یک آلت موسیقی روی صحنه احساس میکنند.
اختلال اضطراب اجتماعی معمولاً در اواخر دوران کودکی یا اوایل نوجوانی شروع میشود و در زنان بیشتر از مردان رخ میدهد. این تفاوت جنسیتی در نوجوانان و جوانان بارزتر است. اگر این اختلال درمان نشود، میتواند سالها یا حتی تا آخر عمر ادامه داشته باشد.
اضطراب اجتماعی فراگیر نوع خاصی از اضطراب اجتماعی است که در آن فرد فقط در شرایطی خاص دچار نگرانی نمیشود، بلکه همهچیز او را مضطرب میکند.
افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی فراگیر بهطور مداوم و افراطی دچار نگرانی میشوند. این نگرانی ممکن است در مورد مسائل مهم زندگی و یا اغلب در مورد استرسهای جزئی و روزمرهای باشد که برای دیگران خیلی مهم نیستند.
بنابراین تفاوت اصلی اضطراب اجتماعی فراگیر با اضطراب اجتماعی، محتوای نگرانی فرد بوده که در نوع فراگیر آن بسیار گستردهتر است.
کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی ترس مفرط و مداوم از موقعیتهای اجتماعی و یا عملکردی مانند مدرسه، مهمانیها، فعالیتهای ورزشی و… دارند.
آنها بهشدت نگران هستند که کاری شرمآور انجام دهند یا دیگران درباره آنها فکر بدی کنند. این کودکان دائماً احساس میکنند در دید همگان هستند که میتواند منجر به خودآگاهی، پریشانی و اجتناب شود. خجالتی یا ساکتبودن با داشتن اضطراب اجتماعی یکسان نیست.
کودکان کمسن و مضطرب اجتماعی تعدادی از علائم فیزیکی مانند معده درد و یا شکایت از احساس بیماری را تجربه میکنند. علاوهبراین، آنها ممکن است گریه کنند، حرکت نکنند یا در موقعیتهای اجتماعی به والدین بچسبند و به آنها التماس کنند که بماند.
این کودکان حتی ممکن است از شرکت در فعالیتهای اجتماعی یا حضور در مدرسه امتناع کنند. همچنین ممکن است در موقعیتهای خاصی صحبت نکنند؛ مثلاً هنگام ملاقات با افراد جدید یا ناآشنا.
در اواسط کودکی، کودکان شروع به خودآگاهی بیشتری میکنند و ممکن است انتظار داشته باشند که وقتی در اطراف کودکان دیگر هستند، اوضاع بد پیش برود. درحالیکه آنها نیز ممکن است بسیاری از احساسات و رفتارهای مشابه در کودکان کوچکتر را تجربه کنند، اکنون شروع به شناسایی آنچه برایشان ناراحتکننده است، کردهاند.
والدین میتوانند با درک ماهیت این اختلال و آموزش نحوه برخورد درست با علائم به آنها، به کودکانی که مبتلا به اضطراب اجتماعی هستند، کمک کنند.
نوجوانان و بزرگسالان جوان مبتلا به اضطراب اجتماعی معمولاً بیشتر بر خود متمرکز هستند و ممکن است افکار منفی خشنی نسبت به خودشان پیدا کنند. آنها ممکن است بیشتر به زمزمهکردن جملاتشان بپردازند یا از تماس چشمی اجتناب کنند.
بیشترین درگیری نوجوانان با اضطراب اجتماعی در مدرسه یا دانشگاه رخ میدهد؛ زیرا نمیتوانند بهطور کامل در کلاس و پروژههای گروهی و شفاهی شرکت کنند. این مشکلات میتواند منجر به ترک تحصیل و یا استفاده از مواد مخدر و الکل برای مقابله با ترس و نگرانی شود.
درنهایت نوجوانان ممکن است بهدلیل ترس شدید اجتماعی، مشکلاتی را در محل کار خود نیز تجربه کنند (مثلاً در مصاحبههای شغلی و تعامل با همکاران).
متأسفانه همه نوجوانان نمیتوانند تشخیص دهند که پاسخ مضطرب آنها ممکن است با توجه به خواستههای موقعیتی نامعقول باشد.
کودکان با مشکلات گفتاری، سلامتی یا جسمی، کودکان خجالتی و گوشهگیر یا کودکانی که در معرض آزار و اذیت قرار میگیرند، به احتمال بیشتری در نوجوانی با اضطراب اجتماعی درگیر میشوند.
تشخیص اضطراب اجتماعی تنها درصورتی انجام میشود که اجتناب، ترس یا پیشبینی اضطرابآمیز یک موقعیت اجتماعی، با روال روزمره و عملکرد شغلی یا زندگی تداخل داشته باشد.
برای یک فرد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی، تعامل اجتماعی ممکن است منجر به موارد زیر شود:
علائم روانشناختی نیز ممکن است شامل موارد زیر باشد:
علت دقیق اضطراب اجتماعی ناشناخته است، اما دلیل آن ممکن است ترکیبی از عوامل باشد.
درحالیکه تحقیقات برای درک بهتر علل این اختلال درحال انجام است، برخی تحقیقات بر ساختار کوچکی در مغز به نام آمیگدال دلالت دارند. اعتقاد بر این است که آمیگدال یک مکان مرکزی در مغز است که واکنشهای ترس را کنترل میکند.
عواملی که ممکن است در اضطراب اجتماعی نقش داشته باشند شامل موارد زیر است:
اگر نگران هستید که ممکن است علائم اختلال اضطراب اجتماعی را داشته باشید، با یک پزشک عمومی صحبت کنید. پس از بحث در مورد سابقه شما، پزشک ممکن است معاینه فیزیکی انجام دهد تا مطمئن شود که مشکل فیزیکی نامربوطی باعث بروز علائم در شما نمیشود.
سپس شما را به یک متخصص سلامت روان مانند روانپزشک، روانشناس یا مددکار اجتماعی بالینی ارجاع میدهد. اولین قدم برای درمان مؤثر، تشخیص این بیماری است که معمولاً توسط متخصص سلامت روان انجام میشود.
اختلال اضطراب اجتماعی بهطور کلی با رواندرمانی (که گاهی اوقات گفتوگودرمانی نامیده میشود)، دارو یا هر دو درمان میشود.
هیچ آزمایش پزشکی برای بررسی این اختلال وجود ندارد، اما پزشک احتمالاً از معیارهای راهنمای تشخیصی اختلالات روانی استفاده میکند تا مشخص کند که آیا اضطراب اجتماعی محتمل است یا خیر.
چندین گزینه درمانی میتواند به اختلال اضطراب اجتماعی کمک کند. اینکه یک درمان چقدر خوب کار میکند، بین افراد متفاوت است. برخی از افراد تنها به یک نوع درمان نیاز دارند، اما برخی دیگر ممکن است به ترکیبی از این دو روش نیاز داشته باشند.
گزینههای درمان شامل موارد زیر است:
رواندرمانی ممکن است به یکی از روشهای زیر صورت گیرد:
پزشکان ممکن است برای درمان هراس اجتماعی دارو تجویز کنند. انواع مختلف داروهایی که میتوانند در درمان این اختلال مؤثر باشند، شامل موارد زیر هستند:
داروهای ضدافسردگی SSRI و SNRI معمولاً برای درمان افسردگی استفاده میشوند، اما میتوانند به درمان علائم اضطراب اجتماعی نیز کمک کنند. ممکن است چندین هفته طول بکشد تا این داروها شروع به کار کنند.
مسدودکنندههای بتا میتوانند به کنترل برخی از علائم فیزیکی اضطراب اجتماعی مانند ضربان قلب سریع، تعریق و لرزش کمک کنند. پروپرانولول یک دارو با اثرگذاری کوتاهمدت است که میتوان درصورت نیاز از آن استفاده کرد و باعث تنظیم فشارخون و ضربان قلب میشود.
بنزودیازپینها که داروهای آرامبخش ضداضطراب محسوب میشوند، قوی هستند و بلافاصله برای کاهش احساسات اضطرابی شروع به کار میکنند.
این داروها میتوانند در کاهش سریع اضطراب بسیار مؤثر باشند، اما برخی افراد نسبت به آنها مقاوم میشوند و برای رسیدن به همان اثر به دوزهای بیشتر و بالاتر نیاز دارند. برخی نیز ممکن است به آنها وابسته شوند؛ بنابراین درصورت نیاز، پزشک ممکن است این داروها را فقط برای مدت کوتاهی تجویز کند.
هم رواندرمانی و هم دارودرمانی ممکن است مدتی طول بکشد تا اثر کنند. بسیاری از افراد قبل از اینکه بهترین دارو را برای خود بیابند، بیش از یک دارو را امتحان میکنند. پزشک مزایا و خطرات آن را توضیح میدهد و به شما کمک میکند تصمیم بگیرید کدام درمان برای شما مناسب است.
درمانهای خانگی و طبیعی میتوانند از درمان توصیهشده توسط پزشک حمایت کنند، اما بهتنهایی کافی نیستند.
نکاتی برای مقابله با استرس و اضطراب در خانه عبارتند از:
طبق آمار، بیش از یکسوم افراد مبتلا به این اختلال تا زمانی که حداقل ده سال علائم را نداشته باشند، بهدنبال کمک نمیروند. افراد ممکن است ناراحتی خود را بهعنوان یک مسئله سلامت روان ندانند و متوجه نباشند که میتوانند درمان شوند.
اضطراب اجتماعی درماننشده میتواند بر موارد زیر تأثیر بگذارد:
بیش از ۹۰ درصد از افراد دچار شرایط دیگری در کنار اضطراب اجتماعی هستند؛ مانند:
مشاوره درمانی، تغییر شیوه زندگی و دارو میتواند به بسیاری از افراد کمک کند تا با اضطراب اجتماعی و سایر مسائل سلامت روان کنار بیایند.
افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی در موقعیتهای اجتماعی احساس ترس یا اضطراب میکنند. این احساس ممکن است آنقدر طاقتفرسا باشد که از معاشرت، مدرسه، کار، خرید و سایر مکانهایی که احتمال رخدادن تعامل وجود دارد، اجتناب کنند.
هراس اجتماعی در افراد علائم مختلفی را بروز میدهد. درمان دارویی، مشاوره و شیوه زندگی میتواند به افراد در مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
اضطراب اجتماعی ممکن است تنها در شرایطهای خاص رخ دهد، یعنی فقط برخی موقعیتهای اجتماعی خاص موجب اضطراب شوند و یا فراگیر باشد که نوعی نگرانی افراطی و گسترده را در بر میگیرد.
افراد مبتلا به این اختلال یا از محیطهای اجتماعی اجتناب کرده یا در آن بسیار احساس اضطراب میکنند. آنها ممکن است سرخ شوند، عرق کنند، بلرزند، از افراد دوری کنند، محکم بایستند، از تماس چشمی اجتناب کنند یا صحبتکردن برایشان سخت باشد. آنها ممکن است ندانند چرا احساس اضطراب میکنند، اما معمولاً این واکنشها بهدلیل ترس از قضاوتشدن توسط شخص دیگری است.
مهم است که در اسرع وقت بهدنبال کمک پزشکی باشید؛ زیرا اگر فردی برای مدتطولانی با اضطراب اجتماعی زندگی کند، ممکن است دچار عوارض دیگری شود.
مشاوره، دارو و تصحیح سبک زندگی همه جزو گزینههای درمان هستند. بهنظر میرسد این اختلال به ترکیبی از مشاوره و داروهای ضدافسردگی مانند SSRI و SNRI پاسخ میدهد.
کارشناسان دقیقاً نمیدانند چرا این اتفاق میافتد، اما عدم تعادل در مواد شیمیایی مغز ممکن است در آن نقش داشته باشد.
رویدادهای زندگی نیز ممکن است در این اختلال نقش داشته باشند؛ مانند سابقه مورد سوءاستفاده قرارگرفتن یا بزرگشدن در خانوادهای با سبک فرزندپروری کنترلکننده. اما به گفته کارشناسان، بعید است که اینها تنها عوامل باشند.
درمانهای اختلال اضطراب اجتماعی فوراً جواب نمیدهد و هیچگاه یک برنامه برای همه بیماران بهخوبی جواب نمیدهد؛ زیرا درمان باید متناسب با نیازهای هر فرد باشد.
یک درمانگر و بیمار باید باهم کار کرده تا تعیین کنند کدام برنامه درمانی مؤثرتر است و ارزیابی کنند که آیا بهنظر میرسد رویکرد در مسیر درست قرار دارد یا خیر.
تنظیم برنامه گاهی اوقات ضروری است؛ زیرا بیماران به هر نوع درمان متفاوت پاسخ میدهند.
پاسخ ها