این جد بزرگ خرسها به اندازۀ یک راکون با چنگالهای گربه بود. تعجبی ندارد که چرا دههها طول کشید تا دانشمندان بفهمند این چه موجودی است!
فرادید: گونهای از پستانداران با نام علمی Eoarctos vorax نزدیک به ۳۲ میلیون سال پیش در داکوتای شمالی فعلی و در اطراف رودخانهها زندگی میکرد. این حیوان که شبیه چند حیوان امروزی از جمله خرس، راکون و گربه بود، نمایانگر یک زمان کلیدی در تکامل پستانداران است.
یکی از نخستین خویشاوندان خرسها کمتر شبیه گریزلی و بیشتر شبیه راکونی بود که به خرد کردن صدف حلزون علاقه داشت. این پستاندار که توسط دیرینشناسان Eoactos vorax نامیده شد، روشن میکند چگونه گروهی که شامل راسوهای متعفن، راکونها، خرسها و حتی خوکهای آبی میشود، حدود ۳۲ میلیون سال پیش با به اوج رسیدن عصر پستانداران، شروع به پیدایش کردند.
فسیل جمجمۀ جانور
دههها طول کشید تا دیرینشناسان هویت Eoarctos را کشف کنند. در سفرهای میدانی به سایت فسیلی فیتِرِر رَنچ در داکوتای شمالی، فکهای شکسته و عجیب نوعی پستاندار گوشتخوار در دهه ۱۹۴۰ کشف شد. هر بار که دیرینشناسان به این مکان باز میگشتند، امیدوار بودند بقایای بیشتری از این حیوان را در صخره باستانی پیدا کنند.
سپس در سال ۱۹۸۲، در یکی از این سفرهای میدانی به رهبری دیرینشناس رابرت اِمِری، سرانجام فسیل گریزان کشف شد: اسکلت تقریباً کامل یک گوشتخوار کوچک.
آن زمان اِمِری و دیرینشناس ریچارد تِدفورد، متخصص گوشتخواران فسیلی، قصد توصیف این اسکلت را داشتند. به نظر میرسید این حیوان یک آرکتوئید است؛ یعنی گروه وسیعی از پستانداران که بیشتر با گربهها مرتبط هستند تا با سگها.
کلینت بوید، دیرینشناس سازمان زمینشناسی داکوتای شمالی میگوید: «تدفورد دههها به این نتیجه رسیده بود که گونهای مهم و توصیفنشده درسایت فیترر رَنچ وجود دارد که میتواند اطلاعات مهمی را در مورد تکامل آرکتوئیدها فراهم کند، به شرط اینکه آنها بتوانند نمونههای کافی آن را پیدا کنند».
متاسفانه، تدفورد در سال ۲۰۱۱ درگذشت و پروژه ناتمام ماند. اکنون اِمِری، بوید و همکارانش آنچه را که به دست آوردنش نزدیک به ۸۰ سال طول کشیده، کامل کردهاند و شرحشان از این حیوان را در مجله دیرینشناسی منتشر کردهاند.
اسکلت تقریباً کامل یک Eoarctos نر که شامل باکولوم یا استخوان آلت تناسلی برای تشخیص جنسیت حیوان میشود، به عنوان نوعی جعبه پازل دیرینشناسی عمل کرد که امکان شناسایی فسیلهای دیگر همان گونه را فراهم میکرد. دیرینشناسان نه تنها یک نمونهی خیرهکننده، بلکه قطعات آروارهها و جمجمه چندین Eoarctos را هم یافته بودند.
لارس وِردِلین، دیرینشناس موزه تاریخ طبیعی سوئد که در مطالعه جدید شرکت نداشت، میگوید: «Eoarctos بدون شک یک مورد جدید و بسیار جالب است.» او میگوید تا کنون، شناخت ما از نخستین آرکتوئیدها به قدری ضعیف بوده که Eoarctos زمینهساز یکی از نخستین بررسیهای دقیق در مورد نحوه حرکت و رفتار این خانواده از پستانداران در مناظر باستانی است.
پس ازمونتاژ نهایی، Eoarctos شبیه هیچ پستانداری زنده امروزی نبود. این نخستین پستاندار پوستهخواری که تاکنون شناخته شده دارای ابعاد راکونمانند و چنگالهای گربهمانند است که احتمالاً به او کمک میکرده تا از درختان نواحی تالابی باستانی که آن را خانه مینامیده بالا و پایین برود. بوید میگوید: «نامی که ما روی این گونه گذاشتیم، خرس-گربه-سمور بود.»
بوید میگوید، Eoarctos ابعاد یک حیوان کوهنورد را داشت تا یک دونده. این گوشتخوار احتمالاً روی زمین غذا میجویده، اما در صورت نزدیک شدن بیش از حد یک شکارچی بزرگتر، میتوانسته به راحتی از درخت بالا برود. در واقع، بوید خاطرنشان میکند، نسبتهای این پستاندار بسیار شبیه یک آرکتوئید امروزی است: راکون. بنابراین Eoarctos احتمالاً به روشی مشابه راکون رفتار میکرد. اما همه چیز درباره Eoarctos آشنا نیست. آروارههای این حیوان، دیرینشناسان را شگفتزده کرده است.
فک پایین بهترین اسکلت Eoarctos آسیب دیده بود. در طول حیات این حیوان اتفاقی افتاده که باعث شده چندین دندان پایینی خود را از دست بدهد. آن مصدومیت ناهنجاری نبود. سایر آروارههای Eoarctos الگوی آسیب مشابهی دارند که نشان میدهد این حیوانات کاری میکردند که به موجب آن دندانهایشان شکسته و دندان آسیابشان آسیب میدیده است.
بوید میگوید: «دندانهای از دست رفته و عفونتهای استخوانی بسیار شگفتانگیز بودند.» دیرینشناسان هر از گاهی دندانها یا حفرههای شکسته پیدا میکنند، اما این درجه از آسیب دندان غیرعادی است. بوید میگوید: «اگر یک نمونه بود، شانههایم را بالا میانداختم و میگفتم که یک نمونه منحصربهفرد پیدا کردیم. اما با وجود نمونههای بسیار و عفونتهای گستردهای که شواهد بهبود آنها موجود است، واضح است که این اتفاق به طور معمول برای این حیوانات رخ میداده!»
در بیشتر فسیلهای یافت شده از این جانور، فک پایین دچار آسیب شده است
این اتفاق باید با چیزی که پستانداران میخوردند ارتباط داشته باشد. تاکنون، دیرینشناسان محتویات روده یا مدفوع فسیل شدهای که بتواند مدرک مستقیمی از رژیم غذایی آنها باشد، پیدا نکردهاند. اما فسیلهای دیگری که در این سایت یافت شدهاند، حاوی یک سرنخ هستند.
بوید میگوید: «در سایت فیتِرِر رَنچ و جاهای دیگر در همان سازند، حلزونهایی با اندازه مناسب معمولا یافت میشوند. کشفیات آینده ممکن است داستان را تغییر دهد، اما آناتومی Eoarctos شبیه پستانداران پوستهخوار دیگر است و حلزونها هم فراوان بودند و هم به سختی بافت آنها به اندازهای بوده که باعث آسیب دیدن دندان آنها شوند.
وردلین میگوید نویسندگان این مطلب قویاً استدلال میکنند که Eoarctos دندانهایش را روی حلزونها فشار میداده و خاطرنشان میکند که چنین آسیب گستردهای احتمالاً عواقب عمیقتری برای این پستانداران داشته است: «شاید ما به نوعی شاهد مدرکی از تکامل این موجودات هستیم زیرا آن دسته از Eoarctosها که دندانهای مقاومتری داشتند احتمالاً هم عمر طولانیتری داشتند و هم کمتر دچار عفونت میشدند. اینکه آیا Eoarctos گونهای از خود با آروارهها و دندانهای قویتر به جا گذاشته است، هنوز مشخص نیست، اما ممکن است چنین فسیلی وجود داشته باشد.
پاسخ ها