قراره در این مقاله چی بدونیم:
در سالهای اخیر، اهمیت آموزش در دوران کودکی بهطور چشمگیری مورد توجه متخصصان تربیتی، روانشناسان کودک و نظامهای آموزشی قرار گرفته. یکی از موضوعات مهمی که معمولاً ذهن والدین رو در سنین پایین فرزندشون درگیر میکنه اینه که آیا پیشدبستانی بردن کودک ضروریه یا نه؟ دوره پیشدبستانی به عنوان پلی بین خانه و مدرسه، جایگاهی ویژه در نظام آموزشی داره. در این مرحله، کودک فرصت پیدا میکنه که مهارتهای پایهای مثل تعامل اجتماعی، تمرکز، زبان و شناخت محیط رو در فضای نیمهآموزشی و ساختارمند تمرین کنه. اما در عین حال، این سوال پیش میاد که آیا همه کودکان به این تجربه نیاز دارن؟ و اگر کودک به پیشدبستانی نره، آیا از نظر رشد ذهنی و روانی عقب میافته؟
در این مقاله، بهصورت جامع به بررسی ضرورت پیش دبستانی رفتن کودک میپردازیم.
پیشدبستانی دورهای هست بین چهار تا شش سالگی که معمولاً قبل از ورود رسمی به مدرسه برگزار میشه. در این دوره، تمرکز بیشتر روی آموزش از طریق بازی، تقویت مهارت های اجتماعی ، رشد زبانی، شناختی، جسمی و البته آشنایی کودک با محیط آموزشی است.
پژوهشهای زیادی نشون دادن که کودکان در این سن کاملا پذیرای یادگیری هستن و مغز کودکان انعطافپذیری بالایی داره. به همین دلیل، محیطهای ساختار یافتهای مثل پیشدبستانی میتونن زمینه رو برای یادگیری موثرتر فراهم کنن.
زمانی که از دورهی پیشدبستانی صحبت میکنیم، بیشترین چیزی که دربارهاش شنیدیم آمادگی برای مدرسه است، اما واقعیت اینه که این دوره فقط یک پیشنیاز آموزشی ساده نیست. پیشدبستانی میتونه مثل یک سکوی پرتاب باشه برای رشد همهجانبه کودک هم از نظر ذهنی، هم اجتماعی و حتی عاطفی. حالا با هم نگاهی بندازیم به مهمترین فواید پیشدبستانی رفتن برای کودکان:
یکی از مهمترین مزایای پیشدبستانی رفتن، یادگیری تعامل با دیگران هست. کودک در محیط پیشدبستانی یاد میگیره نوبت بگیره، منتظر بشه و صبر کنه و با سایر کودکان همکاری کنه. این تجربیات باعث رشد مهارتهای ارتباطی و همدلی در کودک میشن.
برنامههای پیشدبستانی معمولاً شامل آموزش مفاهیم پایه مثل حروف، اعداد، رنگها و اشکال هست. این آموزشها کمک میکنن کودک راحتتر وارد فضای مدرسه بشه و از نظر ذهنی آمادهتر باشه.
محیط غنی از زبان، بازیهای هدفمند و فعالیتهای فکری در پیشدبستانی باعث میشن که کودک در زمینههای زبانی، حافظه و تمرکز رشد کنه. این تجربهها میتونن پایه محکمی برای آموزشهای رسمی بعدی باشن.
با اینکه پیشدبستانی میتونه مفید باشه، اما تحقیقات نشون داده که ضروری نیست همهی کودکان پیشدبستانی شرکت کنن. بهویژه در خانوادههایی که محیط آموزشی مناسبی در خانه دارن و تعاملهای اجتماعی مناسبی رو برای کودک فراهم میکنن، پیشدبستانی ممکنه فقط یک گزینه پیشنهادی باشه، نه یک ضرورت.
طبق گزارشی از National Institute for Early Education Research، تأثیر پیشدبستانی روی نمرات تحصیلی کودکان تا کلاس دوم دیده میشه ولی بعد از این مرحله معمولاً تفاوتها از بین میرن. یعنی کودکانی که به پیشدبستانی نرفتن، تا چند سال بعد عملکرد مشابهی با بقیه دارن.
در کنار همهی فواید و مزایایی که حضور کودکان در پیشدبستانی داره، ممکنه چالشها و مشکلاتی رو برای کودک یا والدین به همراه داشته باشه ازجمله:
در بسیاری از کشورها، هزینه پیشدبستانی بسیار زیاده. طبق دادههای موسسه Economic Policy Institute، هزینه سالانه پیشدبستانی از شهریه دانشگاههای دولتی هم بیشتره. برای خیلی از خانوادهها این یک مانع جدی به حساب میاد.
همهی پیشدبستانیها یک استاندارد مشخص ندارن. بعضیها نیروی متخصص کافی ندارن یا محیط آموزشیشون مناسب نیست. در نتیجه، انتخاب اشتباه ممکنه باعث آسیبهای روحی یا بیعلاقگی به آموزش بشه.
بعضی از پیشدبستانیها بهجای بازی، روی آموزش رسمی تمرکز دارن. این کار ممکنه باعث بشه کودک دچار استرس بشه یا از فرآیند یادگیری زده بشه. یادمون باشه که کودکی، زمانی برای بازی کودکان هست نه رقابت.
حالا که با فواید و مشکلات پیشدبستانی رفتن کودکان آشنا شدیم احتمالا این سوال خیلی از والدین باشه که آیا پیشدبستانی رفتن کودک اجباریه یا نه؟
از لحاظ قانونی، در بیشتر کشورها و از جمله ایران، رفتن به پیشدبستانی اجباری نیست. اما بعضی از مدارس، بهخصوص مدارس خاص یا دولتی در مناطق خاص، ممکنه رفتن به پیشدبستانی رو پیشنیاز ثبتنام بدونن. بنابراین، اگر بخوایم از دید قانونی نگاه کنیم، والدین آزادی عمل دارن.
و اما شرایط سنی ثبت نام پیش دبستانی کودکان چیه؟ در ایران دو نوع پیش دبستانی ۱ و ۲ داریم و دوره پیش دبستانی دورهای ۲ ساله است. سن ثبت نام پیش دبستانی یک، چهار تا پنج سال تمام و سن پیش دبستانی دو، پنج تا ۶ سال تمام هست.
اگر والدین زمان، علاقه و آگاهی کافی داشته باشن، میتونن بخش زیادی از یادگیری کودک رو در خانه مدیریت کنن. بازیهای تعاملی، کتاب خوانی ، آشپزی، گردشهای خانوادگی و فعالیتهای هنری میتونن جایگزینهای خوبی برای آموزش غیررسمی باشن.
مثلاً یادگیری شمارش با شمردن میوهها، شناخت رنگها هنگام نقاشی یا آموزش ترتیبها موقع چیدن میز غذا، همگی به رشد کودک کمک میکنن بدون اینکه نیازی به حضور در کلاس رسمی باشه. از نظر کلامی هم کودکان در سنین ۴ الی ۶ سالگی حدود ۹۰۰ الی ۲۵۰۰ کلمه یاد میگیرن.
اگرچه دورهی پیشدبستانی برای کودک الزامی نیست، ولی میتونه فواید زیادی داشته باشه. از طرفی هم اگر خانوادهای بتونه شرایط آموزشی و اجتماعی خوبی رو برای کودک در خانه فراهم کنه، نرفتن به پیشدبستانی مانع رشد کودک نخواهد بود. گاهی حضور در پیشدبستانی بیکیفیت یا فشارآور ممکنه تأثیر منفی هم داشته باشه. بهتره به جای پیروی کورکورانه از عرف جامعه، نیازهای خاص فرزندمون و امکانات خودمون رو بررسی کنیم.
پاسخ ها