قراره در این مقاله چی بدونیم:
اگر کمی دقت کنیم، میبینیم که مادر بودن فقط یک نقش خانوادگی ساده نیست؛ مادر بودن ستون فرهنگی است که در هر جامعهای یک معنای خاص پیدا میکنه. با وجود اینکه مادر بودن یک تجربهی جهانی به حساب میاد، اما شکل و معنای مادری در هر فرهنگ و کشوری فرق میکنه. مادران ممکنه کارهای مشابهی انجام بدن (مثل مراقبت از فرزند، آموزش، حمایت عاطفی)، اما نگاه جامعه، مسئولیتها و حتی نوع قدردانی از مادران با هم خیلی تفاوت داره. در این مقاله، قراره با هم سری بزنیم به چند فرهنگ مهم و ببینیم جایگاه مادر در کشورهایی مثل ایران، ژاپن، هند و کشورهای غربی چه تفاوتی داره.
از دوران کودکی که یادمون میاد، اولین چیزی که از مادرانمون یاد گرفتیم، عشق بدون شرط بوده. در فرهنگ ایرانی، مادر نمادی از فداکاری، مهربانی و صبوری است. مادرها در ایران، معمولا نقش اصلی در تربیت فرزندان، مدیریت خانه و حتی تصمیمگیریهای مهم زندگی دارن. احترام به مادر، یکی از پایههای اصلی ارزشهای خانوادگی ماست و حتی در ادبیات دینی اسلام هم جایگاه خیلی بالایی داره.
در جامعه امروز ایران، با وجود اینکه مادران بیشتر وارد دنیای کار و تحصیل شدن، همچنان مسئولیت خانه و فرزندان بیشتر بر عهده مادران هست و این مورد فشار مضاعفی به مادران نسل جدید ایرانی وارد میکنه.
ژاپن یک جامعه بسیار منظم و ساختارمند داره. در فرهنگ ژاپنی، مادران نقش کلیدی در آموزش نظم، انضباط و احترام به دیگران دارن. بچهها از سن خیلی کم یاد میگیرن که باید مستقل باشن، ولی این استقلال با هدایت دقیق مادر همراه است.
مادر ژاپنی بیشتر به عنوان یک مربی و پشتیبان شناخته میشه که خیلی با دقت، ولی با مهربانی، فرزندان رو به سمت موفقیت و مسئولیتپذیری هدایت میکنه. در جامعه ژاپن، تربیت درست از طرف مادران یک افتخار و ارزش حساب میشه و مادر بودن یک مسئولیت سنگین هست که ارزش زیادی برای این نقش قائل هستن.
از طرفی، خیلی از مادران ژاپنی بهخاطر فشار فرهنگی برای تربیت عالی فرزندان ، از شغل خودشون میگذرن. این موضوع منجر به نوعی از خودگذشتگی اجتماعی پذیرفتهشده میشه. یک واژه خاص ژاپنی برای مادران مدرسهای وجود داره، "Kyoiku Mama" که به زنانی گفته میشه که تمام وقت و انرژی خودشون رو روی آموزش و موفقیت تحصیلی فرزندشون میذارن.
در فرهنگ هند، نقش مادر یک جنبهی مقدس هم داره. در آیینهای هندو، مادر به عنوان یک «الهه» شناخته میشه و حتی واژهی "ماتا" به معنای مادر، در اسم خیلی از الههها به کار میره.
مادر در هند، هم مسئول امور خانه است، هم نقش محوری در تصمیمات خانوادگی داره. با اینکه در بعضی از مناطق هند هنوز نقشهای سنتی و محدودکننده برای زنها وجود داره، اما مادر بودن جایگاهی بالاتر از همه این محدودیتها داره.
احترام به مادر در هند یک ارزش هست که از کودکی در ذهن کودکان نهادینه میشه. و نکته جالب اینکه حتی در فیلمهای بالیوودی، مادر معمولاً شخصیت کلیدی داستان رو داره و به خاطر مادر بودن بسیار مورد توجه قرار میگیره!
در خانوادههای بزرگ و چندنسلی، نقش مادر تنها به تربیت فرزندان محدود نمیشه. مادر معمولاً مسئولیتهای بیشتری بر عهده داره؛ بهعنوان مثال، علاوه بر مراقبت از فرزندان خود، باید نقش مادرشوهر یا مادرزن و یا مادری برای نسلهای بعدی رو هم ایفا کنه. این نوع ساختار خانوادگی باعث میشه مادر چند نسل رو مدیریت کرده و ارتباطات حمایتی و نزدیکی با تمامی اعضای خانواده برقرار کنه.
اما در کشورهای غربی، مخصوصا اروپا و آمریکا، تصویر مادر کمی متفاوتتر هست. در این جوامع، تاکید زیادی روی استقلال فردی و برابری نقشها وجود داره.
در فرهنگ غربی مادران علاوهبر رسیدگی به خانواده، معمولاً نقش فعال در جامعه، اقتصاد و سیاست هم دارن. مادران شاغل در فرهنگ غربی یک تصویر رایج و پذیرفتهشده هستن و خیلی از سیاستهای اجتماعی برای حمایت از مادران کارمند طراحی شده است.
البته همچنان نقش عاطفی مادر در تربیت کودک ، جایگاه خودش رو داره؛ ولی خیلی وقتها پدر و مادر بهصورت برابر وظایف تربیتی رو بین خودشون تقسیم میکنن. مثلاً در سوئد، مادر میتونه بعد از زایمان تا ۴۸۰ روز مرخصی با حقوق بگیره و حتی پدر هم بخشی از این مرخصی رو استفاده میکنه.
حتی با وجود امکانات رفاهی، مادران غربی از فرهنگ "مادر کامل باش" آسیب میبینن. رسانهها، مدارس و حتی شبکههای اجتماعی، مادران رو با هم مقایسه میکنن و این باعث اضطراب دائمی میشه.
مادر بودن نقشی فراتر از مرزهای جغرافیایی است. در هر فرهنگی، با هر زبان و اعتقادی، مادرها نقشی کلیدی در شکلگیری شخصیت انسانها دارن. درسته که در بعضی از فرهنگها هنوز چالشهایی برای به رسمیت شناختن کامل جایگاه مادر وجود داره، ولی روند جهانی به سمت قدردانی بیشتر از مادران و ایجاد فرصتهای برابر برای نقش مادری در حال حرکت و جریان هست.
پاسخ ها