ورامین یکی از شهرستان‌های استان تهران و در جنوب شرقی این استان واقع شده‌است.
این شهرستان دارای آب و هوای خشک و نیمه بیابانی است و در جلگۀ صاف حاصل خیز دشت ورامین قرار دارد.
این دشت به علت نزدیکی به کویر مرکزی ایران، در معرض فرونشست زمین قرار دارد که باعث بروز شکاف‌های عمیق در سطح زمین‌های کشاورزی شده‌است.
علت اصلی این فرونشست برداشت بی رویه آب زیرزمینی است که سالانه متوسط ۳۶ سانتی‌متر در سال ، تجاوز می‌کند.
ورامین یکی از نقاط مهم تاریخی و فرهنگی ایران است که دارای آثار باستانی و تاریخی بسیاری است.
بعضی از این آثار به دوران پیش از اسلام برمی‌گردند که نشان دهنده زرتشتی بودن مردم منطقه در گذشته است.
بعضی دیگر به دوران اسلام و خصوصا دوره ایلخانان مغول تعلق دارند که نشان دهنده رونق فرهنگ و هنر در آن زمان است.
بعضی هم به دوران صفوی، قاجار و پهلوی برمی‌گردند که نشان دهنده تحولات سیاسی و اجتماعی در منطقه است.
همچنین، ورامین به عنوان قطب تولیدات کشاورزی استان تهران شناخته می‌شود که با تولیدات متنوع خود نقش مؤثري در تأمين نياز های مصرفي شير، گوشت، سبزيجات، گل و گياه، حبوبات، غلات، صيفي جات، سير، پياز، آلوئه ورا، انار، انگور، هندوانه ، خربزه و … دارد.
اما این شهرستان با مشکلات محیط زیستی جدی روبرو است که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
· کمبود آب: یکی از مهم ترین مشکلات محیط زیستی شهرستان ورامین کمبود آب است که ناشی از خشکسالی‌های مکرر، برداشت بی رویه آب زیرزمینی، تغییر الگوی کشت، رشد جمعیت و توسعه شهرنشینی است. این کمبود آب باعث شده است که سطح آب زیرزمینی در منطقه به شدت پایین بیاید و برخی چاه‌های آب شیرین به چاه‌های شور تبدیل شوند. همچنین، کمبود آب باعث کاهش تولیدات کشاورزی، خشک شدن باغات و درختان، افزایش هزینه‌های آبیاری و تأثیر منفی بر کیفیت و سلامت محصولات شده است.
فرونشست زمین: یکی دیگر از مشکلات محیط زیستی شهرستان ورامین فرونشست زمین است که ناشی از برداشت بی رویه آب زیرزمینی است. این فرونشست باعث شده است که سطح برخی از زمین‌های کشاورزی به عمق 5 تا 10 متر فرو رفته و شکاف‌های عمیق در سطح خاک به وجود آید. این شکاف‌ها باعث خطرناک شدن حالت سطح خاک، تخریب ساختمان‌ها، لوله‌ها ، تأسیسات روستایی و حتی قطع روابط جاده‌ای شده است که البته این مشکلات به طور موقتی رفع می شود اما هر زمان ممکن است مجدد به وجود آیند و باعث خرابی شوند.
آلودگی هوا: یکی دیگر از مشکلات محيط زيستي شهرستان ورامین که در گذشته های نزدیک نبوده و یا به خوبی به چشم نمی آمده ، آلودگي هوا است که ناشي از فعاليت هاي صنعتي، كارخانجات، معادن، خودرو هاي بنزيني و گازسوز، سوخت هاي فسيلي، و گرد و خاك است. اين آلودگي باعث كاهش كيفيت هوا، افزايش بارش هاي اسيدي، كاهش ديد، بروز بيماري هاي تنفسي، قلبي و عروقي، كاهش عملكرد گياهان و كشت ها و تأثير منفي بر حالت روحي و رواني شهروندان شده است.
· نابودی منابع طبیعی: یکی دیگر از مشکلات محیط زیستی شهرستان ورامین نابودی منابع طبیعی است که ناشی از فعالیت‌های صنعتی، کشاورزی، معدنی، شهرسازی و گردشگری است. این نابودی منابع طبیعی باعث شده است که بخش‌های قابل توجهی از ، مراتع، باغات، درختان، گونه‌های گل و گیاه، حیوانات و پرندگان در منطقه از بین بروند. همچنین، نابودی منابع طبیعی باعث کاهش تنوع زیستی، تغییر الگوهای اکولوژیک، تخریب خاک، فقدان آبخوران و تأثیر منفی بر سلامت عمومی مردم شده است.
· تخلفات ساختمان‌سازان: یکی دیگر از مشکلات محيط زيستي شهرستان ورامين تخلفات ساختمان‌سازان است که ناشي از عدم رعايت قوانين و مقررات شهرسازي، عدم پروانۀ ساخت و ساز، عدم رعایت حق تقدم عمومي، عدم رعایت استانداردهای زلزلۀ ساختمان‌سازي، عدم رعایت حفاظت های زيست محيطي و عدم پاسخگويي به نظارت های شوراي شهر است. اين تخلفات ساختمان‌سازان باعث كاهش كيفيت فضاي شهري، تغيير چشم انداز منظر شهري، كاهش فضاي سبز، كاهش دسترسي به خدمات عمومي، كاهش امنيت شهروندي شده است.
· پسماندهای جامد: یکی دیگر از مشکلات محيط زيستي شهرستان ورامين پسماندهای جامد است که ناشي از فعاليت هاي خانگي، صنعتي، كارخانجات، بازارچۀ ها، باغات، مزارع، معادن و گردشگري است. اين پسماندهای جامد باعث آلودگي خاك، هوا و آب، افزايش بيماري هاي عفوني، انتشار بوي بد، جذب حشرات و حيوانات موذي، كاهش زيبائي شهري شده است.
· پسماندهای مایع: یکی دیگر از مشکلات محيط زيستي شهرستان ورامين پسماندهای مایع است که ناشي از فعاليت هاي خانگي، صنعتي، كارخانجات، باغات، مزارع و گردشگري است. این پسماندهای مایع باعث آلودگی آب‌های سطحی و زیرزمینی، کاهش کیفیت آب قابل استفاده، انتقال عوامل بیماری‌زا، کاهش زیست‌پذیری آب‌ها، تخریب منابع آبی شده است.
تغییر کاربری اراضی: یکی دیگر از مشکلات محيط زيستي شهرستان ورامين تغییر کاربری اراضی است که ناشي از فعاليت هاي شهرسازي، صنعتي، كارخانجات، معادن و گردشگري است. این تغییر کاربری اراضی باعث کاهش سطح فضای سبز، کاهش تولیدات کشاورزی، کاهش تنوع زیستی، تغییر الگوهای اکولوژیک و تخریب خاک شده است.
نقص در ساماندهی شهری: یکی دیگر از مشکلات محيط زيستي شهرستان ورامين نقص در ساماندهی شهری است که ناشي از عدم برنامه ريزي مناسب، عدم هماهنگي بین نهادهای شهردارى و دولتى، عدم رعایت قوانین و مقررات شهرسازى و عدم پاسخگوى به نظارت های شورای شهر است. این نقص در ساماندهی شهری باعث کاهش کارآمدی فضای شهری، کاهش دسترسی به خدمات عمومی، کاهش امنیت شهروندان،شده است.
نقص در مدیریت پساب های صنعتی: یکی دیگر از مشکلات محيط زيستي شهرستان ورامين نقص در مدیریت پساب های صنعتی است که ناشي از عدم رعایت استانداردهای زیست محیطی، عدم نظارت کافی، عدم تجهیز تصفیه خانه ها، عدم باز استفاده از پساب تصفیه شده و عدم همکاری صنعتگران است. این نقص در مدیریت پساب های صنعتی باعث آلودگی آب های سطحی و زیرزمینی، کاهش کیفیت آب قابل استفاده، انتقال عوامل بیماری‌زا، کاهش زیست‌پذیری آب ها، تخریب منابع آب شده است.
برای رفع این مشکل، لازم است که صنعتگران به فواید باز استفاده از پساب تصفیه شده آگاه شوند و از آن به عنوان منبع آب جایگزین برای فعالیت های خود استفاده کنند. همچنین، لازم است که تصفیه خانه های صنعتی با تجهیزات مناسب احداث و یا ، به روز شوند و با رعایت استانداردهای زیست محیطی، پساب خروجی خود را به حداقل آلودگی برسانند. علاوه بر این، لازم است که نظارت های مؤثر و دوره اي از سوي سازمان حفاظت محيط زيست و ساير نهادهاي ذيربط بر فعاليت هاي صنعتي صورت گيرد و در صورت تخلف، جرائم مناسب تعيين و اجرا شود
· ديگر مشكلات محيط زيستي شهرستان ورامين: علاوه بر مشكلات فوق، شهرستان ورامين با چالش هاي ديگري در حوزۀ محيط زيست روبرو است که ناشي از فعاليت هاي صنعتي، كارخانجات، بازارچۀ ها ، باغات، مزارع، معادن و گردشگري است. برخي از اين چالش ها عبارتند از:
· افزایش تولید گازهای گلخانه ای: این مشکل یکی از عوامل مؤثر بر تغییرات آب و هوایی و گرمایش جهانی است که ناشی از انتشار گازهای گلخانه ای مانند دی‌اکسید کربن، متان و دیگر گازهای فلوره است. این گازها باعث می‌شوند که بخشی از تابش خورشیدی که به سطح زمین می‌رسد، در جو گیر کنند و دمای زمین را بالا ببرد. منابع تولید گازهای گلخانه ای در شهرستان ورامین شامل فعالیت های صنعتی، کارخانجات، خودرو های بنزینی و گازسوز، سوخت های فسیلی و معادن است.
کاهش سطح آب زیرزمینی: آب های زیر زمینی در شهرستان ورامین یکی از عوامل مؤثر بر تأمین آب قابل استفاده برای نیاز های خانگی، صنعتی، کشاورزی است که با کاهش شدید رو به رو شده و این کاهش ناشی از برداشت بی رویه آب زیرزمینی است. این برداشت باعث می‌شود که سطح آب زیرزمینی در منطقه به شدت پایین بیاید و برخی چاه های آب شیرین به چاه های شور تبدیل شوند. علاوه بر این، کاهش سطح آب زیرزمینی باعث فرونشست زمین، تغییر الگوهای جریان رودخانه ها، کاهش تولیدات کشاورزی در شهرستان ورامین شده است.
نتیجه گیری:
شهرستان تاریخی ورامین که تاثیر بسزایی در تامین نیازهای غذایی شهروندان تهرانی داشته و دارد ، سالهاست با مشکلات متعدد زیست محیطی رو به رو شده که مسئولان باید به فکر رفع این مشکلات باشند.
لازم به ذکر است که با توجه به تحقیقات بنده شهرستان ورامین در حال حاضر رتبه اول در جهان در زمینه فرونشت زمین را به خود اختصاص داده است.
_
ابوالقاسم کریمی
ورامین
13/اسفند/1401
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها