تا به حال به ابیانه سفر کرده‌اید؟ احتمالاً نام این روستای سرخ را شنیده‌اید. روستای ابیانه کاشان با معماری بومی و سازه‌های منحصر به فرد خود، هر ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند. با هم نگاهی داریم به جاهای دیدنی روستای ابیانه و البته برترین اقامتگاه‌های آن. ابیانه به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش، در نزدیکی اصفهان و کاشان قرار گرفته است و علاوه بر معماری اصیل، به فرهنگ غنی ساکنانش نیز شهرت جهانی دارد. یکی از عوامل اصلی حفظ اصالت مردم این منطقه، قرارگیری آن در ناحیه‌ای کوهستانی و دور از مراکز پرجمعیت شهری است. همچنین، به دلیل خاک سرخ‌رنگ آن، ابیانه به نام «روستای سرخ» نیز شناخته می‌شود.
اولین چیزی که هنگام ورود به ابیانه یا حتی با تماشای آن از دور به چشم می‌آید، خانه‌های سرخ‌رنگ و منحصربه‌فرد این روستا است. این خانه‌ها با دیوارهای کاهگلی سرخ‌رنگ و زیرطاقی‌های سفید، با پنجره‌های چوبی مشبک، ظاهر سنتی خود را حفظ کرده‌اند. نمای خانه‌ها با خاک سرخی پوشیده شده که از معدن نزدیک روستا استخراج می‌شود. ابیانه با قرارگیری در دامنه کوه، ساختاری پلکانی دارد که به روستا ظاهری چندطبقه می‌دهد. از زوایای خاص می‌توان تا چهار طبقه به تماشای معماری زیبای این خانه‌ها نشست. این ویژگی‌های خاص، بازدیدکنندگان را مجذوب خود می‌کند و جلوه‌ای چشمگیر به این روستا می‌بخشد.
آتشکده هارپاک ابیانه، که به نام آتشکده ابیانه نیز شناخته می‌شود، یکی از آثار برجسته و ارزشمند تاریخی در این روستا به شمار می‌رود. این آتشکده که به دوران هخامنشیان بازمی‌گردد، از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری ابیانه محسوب می‌شود. ساختار این بنا شامل سه طبقه با چهار طاق است و از موادی مانند سنگ و گچ ساخته شده است.
در گذشته، آتشی در مرکز آتشکده روشن بود که نقش مهمی در هدایت کاروان‌ها در شب ایفا می‌کرد. امروزه تنها تالار کوچکی از طبقه آخر باقی مانده که همچنان بیانگر ارزش تاریخی و فرهنگی این بنا است.
می‌خواهید بدانید که چطور می‌توانید خودتان را به آتشکده ابیانه برسانید؟ از تهران به سمت کاشان حرکت کنید و پس از گذر از آزادراه خلیج فارس، وارد اتوبان کاشان- نطنز شوید. پس از پل نطنز، به‌سمت راست بپیچید. با ادامه مسیر در جاده اصلی، به روستای ابیانه خواهید رسید.
زیارتگاه هینزا از جاذبه‌های تماشایی ابیانه است که در دل صخره‌های دره‌ای باریک قرار گرفته است و تورفتگی‌های غارمانند صخره‌ها به بخشی از ساختار زیارتگاه تبدیل شده‌اند. معماری این مکان، آمیزه‌ای از هنر و معنویت را به نمایش می‌گذارد که طی قرن‌ها شکل گرفته و همچنان استوار باقی مانده است. اگر به ابیانه سفر کردید، حتماً از زیارتگاه هینزا بازدید کنید و از فضای معنوی و زیبایی‌های معماری آن لذت ببرید.
روستای ابیانه با چشمه‌های فراوانی که دارد، سرسبزی و گستردگی مزارع آن را فراهم آورده است.
یکی از این چشمه‌ها، چشمه رئیسون، در بالای آسیاب روستا قرار گرفته و آب آشامیدنی ساکنان را تأمین می‌کند. اهالی باور دارند که چون این چشمه از ریشه درخت زرشک می‌جوشد، نوشیدن آب آن موجب افزایش طول عمر می‌شود.
چشمه دو آبی نیز که در بخش غربی روستا قرار دارد و در تمام طول سال جاری است، به‌عنوان مهم‌ترین منبع آب ابیانه شناخته می‌شود. چشمه‌های دیگری همچون قنات تاردر، چشمه کرشک، پال همون هره، و هینزا نیز از دیگر منابع آب این روستای تاریخی هستند.
در جنوب ابیانه، چشمه‌های دیدنی پی قستان، په کی جا، پاش یووینگا، وشاسیدرا، پاشت لیل، و پال همون بالا وجود دارند که بازدید از هرکدام خالی از لطف نیست و تجربه‌ای لذت‌بخش برای علاقه‌مندان به طبیعت خواهد بود.
امامزاده یحیی و عیسی (ع) از دیگر جاذبه‌های دیدنی ابیانه به شمار می‌آیند. این امامزاده در محله پایین‌ده واقع شده و با معماری منحصربه‌فرد خود، جلوه‌ای از هنر و تمدن ایرانی در دوره‌های گذشته را به نمایش می‌گذارد. در صورت همراهی با تورهای گردشگری، می‌توانید از فضای معنوی و آرامش‌بخش این مکان، صحن‌ها و ایوان‌های متنوع آن لذت ببرید.
وجود درختان کهنسال و حوضی در میان محوطه، زیبایی این مجموعه را دوچندان کرده است. همچنین، بافت خاص ابیانه با خانه‌های پلکانی و رنگ سرخ ساختمان‌ها که در شیب کوه قرار گرفته‌اند، چشم‌اندازی شگفت‌انگیز به بازدیدکنندگان هدیه می‌دهد.
مسجد جامع ابیانه، که با نام مسجد میان‌ده نیز شناخته می‌شود، قدیمی‌ترین مسجد این روستاست. از میان دو شبستان این مسجد، شبستان کهن‌تر دارای کفپوش چوبی است و با دری کوتاه به کوچه اصلی راه دارد. در بخش جنوبی این شبستان، محراب چوبی قدیمی خودنمایی می‌کند. قدمت این محراب چوبی به سال ۴۷۷ هجری قمری بازمی‌گردد. این محراب با حجاری‌های گل و بته و کتیبه‌ای از سوره «یس» به خط کوفی، توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند.
شبستان جدید مسجد شامل تالاری بزرگ است که نور از دریچه‌ای در سقف میانی آن وارد می‌شود و سرستون‌های کنده‌کاری‌شده و سقف چوبی‌اش با طرح‌های هندسی و کتیبه‌هایی از آیات قرآن قاب‌بندی شده است.
این مسجد همچنین دارای منبر چوبی نفیسی است که قدمت آن به سال ۴۶۶ هجری قمری در دوران سلجوقیان بازمی‌گردد. منبر با نقوش گل و بته، کتیبه‌های کوفی و گل هشت پر تزئین شده است. زیبایی‌های مسجد تنها به محراب و منبر آن ختم نمی‌شود. در ورودی نیز با کنده‌کاری‌هایی از خطوط برجسته و طرح‌های گل و بته مزین شده است.
مسجد پُرزله یکی از آثار تاریخی ارزشمند ابیانه است که قدمت آن به دوران ایلخانی بازمی‌گردد. این مسجد که در شرق مسجد جامع ابیانه واقع شده است، با منبت‌کاری هنرمندانه درِ ورودی خود، بینندگان بسیاری را مسحور زیبایی‌اش می‌کند. روی درِ ورودی مسجد، تاریخ ۷۰۱ هجری قمری حک شده که نشان‌دهنده قدمت و اهمیت تاریخی این بنا است. امروزه نیز مسجد پرزله همچنان با کاربری اصلی خود به فعالیت ادامه می‌دهد.
در کنار این مسجد دوطبقه، آب‌انباری به همین نام وجود دارد که در گذشته نقش مهمی داشته است. شبستان مسجد دو در ورودی دارد. یکی به کوچه راه دارد و دیگری به طبقه بالایی منتهی می‌شود. طبقه دوم مسجد شامل سالنی بزرگ است که در دوره صفوی بنا شده است و در اواخر دوره قاجار ایوانی به آن افزوده شده است. روی درِ غربی مسجد، تاریخ ۱۰۵۸ هجری قمری به چشم می‌خورد، یعنی زمان شاه اسماعیل صفوی. بازدید از مسجد پُرزله فرصتی استثنایی برای تماشای تاریخ و شکوه معماری ایرانی است.
مسجد یوسمون با قدمتی حدود ۷۰۰ سال، از بناهای تاریخی ابیانه است که دارای ساختاری دو طبقه است و علم محله یوسمون در طبقه بالایی آن جای دارد. نکته جالب اینجاست که در گذشته، خانواده‌های این محله برای حضور در مراسم روضه‌خوانی، جایگاه‌های ویژه‌ای داشتند که به‌صورت موروثی به آنها تعلق می‌گرفت.
مسجد حاجتگاه با قدمتی ۴۰۰ساله در کنار قبرستان قدیمی روستا قرار گرفته و نمای آجری آن با پنجره‌های هلالی و مشبک خود جلوه‌ای خاص دارد. تاریخ ۹۵۳ هجری قمری روی درب مسجد حک شده است که مصادف با دوره سلطنت شاه طهماسب اول است. کاربری یکی از اتاق‌های طبقه بالای مسجد، در گذشته دفن موقت اموات اربابان بوده است. همچنین، تخت‌گاهی به نام «تخت مزگه» در جلوی مسجد قرار دارد که گفته می‌شود به‌دست ماشاالله خان سردار، یکی از یاغیان منطقه، ساخته شده است. اهالی ابیانه هنوز هم برای برآورده شدن حاجات نیز به این مسجد می‌آیند.
مساجد بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی روستای ابیانه به شمار می آیند. آب‌انبار و مسجد پالیزه که به دوران صفوی و پهلوی بازمی‌گردد، در سال ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. این مسجد، واقع در محله یوسمون، در اصل سالنی بزرگ دارد که با پرده‌ای بخش مردانه و زنانه آن از هم جدا می‌شود.
از دیگر مساجد ابیانه می‌توان به مسجد پنجه علی اشاره کرد که در محله زیارتگاه قرار دارد. مسجد دم دروازه در محله بالا قرار دارد و در گذشته، برای نگهداری اجساد تا روز تدفین از آن استفاده می‌شد. علاوه بر این، ابیانه چند مسجد دیگر هم دارد:
موزه مردم‌شناسی ابیانه، که در یکی از خانه‌های سنتی این روستای تاریخی برپا شده است. این موزه، می‌کوشد تا بازدیدکنندگان را با شیوه زندگی، هنرهای دستی و آداب و رسوم مردم ابیانه آشنا کند.
طراحی موزه با الهام از معماری قدیمی روستا انجام شده و شامل مجموعه‌ای از اشیا و ابزارهای روزمره‌ای است که مردم ابیانه از آنها استفاده می‌کرده‌اند و هر یک داستان‌هایی از گذشته را بازگو می‌کنند. برای آشنایی بیشتر با این روستای تاریخی، می‌توانید راهنمای سفر به ابیانه را مطالعه کنید. ابیانه نه‌تنها به خاطر معماری منحصر به فرد خانه‌هایش، بلکه به‌دلیل پوشش گیاهی غنی و طبیعت تماشایی‌اش نیز شهرت دارد.
خانقاه‌ها مکان‌هایی برای زندگی و گردهمایی صوفیان و درویشان بوده‌اند و همچنین در تابستان‌ها به‌عنوان اقامتگاه شاهان صفوی استفاده می‌شده‌اند. یکی از خانقاه‌های معروف ابیانه، خانقاه محله «پَس خانقاه» است که در دوران شاه عباس صفوی ساخته شده و ساختمانی سه‌طبقه با نمای آجری و سردری با طاق ضربی دارد و با نقاشی‌های زیبای دوره صفوی مزین شده است.
خانقاه اشرفه نیز جذابیت‌های ویژه‌ای دارد. از جمله، دیوارهایی که با خطوط خوشنویسی تزیین شده‌اند. این تزئینات تاریخی و فرهنگی، جلوه‌ای خاص به این مکان بخشیده و چشم‌نواز است.
کاروانسراها، به‌ویژه در مناطق خشک و کویری همچون ابیانه، معمولاً به‌منظور استراحتگاه مسافران ساخته می‌شدند. اما از دو کاروانسرای اصلی ابیانه، تنها ویرانه‌هایی باقی مانده است که بر اثر سیلاب تخریب شده‌اند. یکی از این کاروانسراها در بخش غربی روستا قرار دارد و دیگری در نزدیکی محل فعلی بانک قرار داشت. همچنین نشانه‌هایی از کاروان‌سراهای کوچکتر در ابیانه دیده می‌شود که آنها نیز در گذر زمان تخریب شده‌اند.
ابیانه در گذشته، چندین اُشترخانه یا شترخانه نیز داشت که مکانی برای عبور و استراحت کاروان‌های شتر و مسافران بود. این شترخانه‌ها، ساختمان‌هایی بزرگ و با سقف‌های بلند داشت و معمولاً ثروتمندان مالک آن بودند. جالب اینکه برخی از مالکان این شترخانه‌ها، آنها را به‌صورت رایگان و برای ثواب در اختیار مسافران قرار می‌دادند.
یکی از این بناهای تاریخی به نام شترخون جعفره یا خانه جعفره، ساختمانی چهارصفه است که اتاق‌هایی در اطراف محوطه مرکزی آن قرار دارد. شترخون شیرازی در محله یوسمون، بالاتر از حمام ده، شترخون مظفره در نزدیکی مسجد پرزله که مهریه یکی از زنان ابیانه بوده و شترخون تقی میر شاه علی، معروف به خانه حقیقی، در مقابل مدرسه ده از دیگر شترخانه‌های قدیمی ابیانه به شمار می‌روند.
آب‌انبارها مکان‌هایی برای ذخیره آب در نواحی خشک و کویری بوده‌اند و روستای ابیانه، که در این نوع مناطق قرار دارد، از این سازه‌ها برخوردار است. در ابیانه چهار آب‌انبار وجود دارد که هر کدام تاریخچه خاص خود را دارند. از جمله این آب‌انبارها می‌توان به آب‌انبار میان‌ده در محله میان‌ده با قدمتی صدساله، آب‌انبار پُرزله در محله بالا ده، آب‌انبار پالیزه در محله یوسمون و آب‌انبار پَس باغچه یا پَ باغچه در محله یسمون اشاره کرد. با این حال، این آب‌انبارها سال‌هاست که دیگر برای ذخیره آب استفاده نمی‌شوند.
در ابیانه سه قلعه تاریخی وجود دارد که در گذشته برای محافظت از مردم در برابر یاغی‌ها و تهدیدات محلی ساخته شده بودند. قلعه پال هونه یا تخت هامان در جنوب غربی ابیانه واقع شده و قدمتی نزدیک به ۲۰۰ سال دارد. نکته جالب در مورد این قلعه این است که سهم هر فرد در ساخت آن در سند مربوطه ثبت شده است.
قلعه پاله در محله پل در شمال غرب روستا قرار دارد و قلعه هرده در محله هرده، در شمال شرقی ابیانه واقع شده است. این قلعه دیوارهایی به ضخامت حدود یک متر دارد که ارتفاع آنها به چهار یا پنج متر می‌رسد. در ساخت قلعه هرده، از سنگ‌های درشت استفاده شده است، در حالی که در دیگر قلعه‌های این منطقه، خاک رس به‌عنوان مصالح اصلی به کار رفته است.
قبرستان قدیمی روستای ابیانه، مکانی است برای ارتباط با عزیزانی که به دیاری جاودانه سفر کرده‌اند. سنگ قبرهای مثلثی‌شکل این قبرستان هرکدام قصه‌ای از زندگی و مرگ دارند. نام، تاریخ تولد و وفات، و شاید چند بیت شعر، تنها یادگاری است که از این آدم‌ها به یادگار مانده است. اما آن‌چه در این قبرستان جلب توجه می‌کند، شیوه خاص علامت‌گذاری جنسیت متوفیان است. بر روی سنگ قبر زنان، تصویری از شانه حک شده است که نمادی از لطافت و زیبایی زنانه محسوب می‌شود.
در روستای ابیانه دو حمام وجود دارد؛ یکی در محله بالا و دیگری در محله پایین. در گذشته، مردم هر محله از حمام مخصوص خود استفاده می‌کردند. اما امروزه حمام محله پایین (هرده) تخریب شده است و اهالی از حمام محله بالا استفاده می‌کنند.
هزینه نگهداری و تعمیرات این حمام از منابع عمومی روستا تأمین می‌شود. زمانی که این حمام‌ها فعال بودند، اهالی روستا برای استفاده از حمام یک تومان پرداخت می‌کردند، اما غریبه‌ها باید هزینه بیشتری می‌پرداختند.
از نکات جالب اینکه در آن دوران، زنان محلی برای استفاده از حمام یک قرص نان به مسئول حمام می‌دادند. پسران مجرد نیز می‌توانستند تا قبل از ازدواج به‌صورت رایگان از حمام استفاده کنند.
در زبان محلی ابیانه، آسیاب‌ها را «آره» می‌نامند و سه آسیاب با نام‌های «آره هره»، «آره میون» و «آره داریون» در این روستا وجود دارد. این آسیاب‌ها در غرب روستا و در کنار رودخانه داریون واقع شده‌اند و در گذشته به آسیابان‌های مورد اعتماد مردم اجاره داده می‌شدند.
در روستای ابیانه سه حسینیه وجود دارد که شامل دو حسینیه قدیمی و یک حسینیه جدید می‌شود. حسینیه جدید، به نام حاجتگاه، بین سال‌های ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۵ در غرب روستا ساخته شده است.
یکی از حسینیه‌های قدیمی در محله بالا ده قرار دارد که نخل مراسم نخل‌گردانی در آن نگهداری می‌شود. حسینیه دیگر، حسینیه هرده، در نزدیکی زیارتگاه شاهزاده یحیی و شاهزاده عیسی (ع) واقع شده و نخل محله پایین در آن نگهداری می‌شود.
در هر چهار فصل سال می‌توان از ابیانه دیدن کرد و از زیبایی‌های آن لذت برد، اما شکوفه‌های بهاری و رنگارنگی پاییزی این روستا را نباید از دست داد.
بهار و تابستان: اوایل بهار، ابیانه با شکوفه‌های تازه جانی دوباره می‌گیرد و جلوه‌ای متفاوت به خود می‌پوشد. با اینکه در تابستان گرمای کویر در اینجا نیز حس می‌شود، اما آب‌وهوای ابیانه نسبت به بسیاری از روستاهای کویری، هوایی خنک‌تر و مطبوع‌تر دارد.
پاییز و زمستان: پاییز هزاررنگ و مسیرهای زیبای منتهی به ابیانه فضایی دل‌انگیز ایجاد می‌کند که بازدیدکنندگان را به خود جذب می‌کند. در زمستان نیز، پوشش برفی در کنار نمای سرخ خانه‌های روستا، کنتراست بی‌نظیری را پدید می‌آورد که جلوه‌ای متفاوت به ابیانه می‌بخشد.
می‌خواهید در ابیانه بمانید؟ برای اقامت در روستای ابیانه جای نگرانی نیست. چند هتل مناسب در این روستا ساخته شده‌اند و اقامتی خوشایند را برای شما فراهم می‌کنند.
علاوه بر این، با کمی جست‌وجو، می‌توانید خانه‌های محلی در ابیانه یا حتی روستاهای اطراف را نیز پیدا کنید. همچنین، اگر تجهیزات کمپینگ دارید، کمپ زدن نیز گزینه‌ای دیگر برای شماست و می‌توانید در اطراف روستا مکانی مناسب برای این کار بیابید.
نمی‌خواهید شب را در روستای ابیانه بمانید و فضایی شهری می‌خواهید ؟ می‌توانید با کمی فاصله به شهرهای نزدیک، مانند کاشان یا اصفهان، بروید و در آن‌جا اقامت داشته باشید.
مسافران این منطقه می‌توانند در انواع هتل‌های سنتی، مدرن، لوکس و اقتصادی اقامت داشته باشند. برای گردشگران ابیانه، بهترین گزینه‌ها اقامت در هتل‌های کاشان یا خانه‌های تاریخی این شهر است.
بسیاری از این هتل‌ها امکاناتی مانند رستوران، کافی‌شاپ، استخر، سونا، جکوزی، سالن ورزش و خدمات اسپا ارائه می‌دهند و انتخابی متنوع و مطمئن را برای مسافران فراهم می‌کنند. نزدیک‌ترین اقامتگاه‌ها به روستای ابیانه کاشان شامل موارد زیر است:
زیورآلات زیبا می‌خواهید؟ زیورآلات دست‌ساز مانند گردنبند، دستبند، و آویزهای تزیینی دیواری از اصلی‌ترین سوغات ابیانه به شمار می‌آیند. صنایع دستی دیگری برای یادگار با خود می‌برید؟ قالی، گیوه، و سایر صنایع دستی این روستا نیز طرفداران خود را دارند. خوراکی‌ها و تنقلات خوشمزه خوشحالتان می‌کند؟ لواشک، لبنیات، گردو، بادام، سیب، و آلو نیز از دیگر سوغات محبوب این روستای سرخ‌فام است. ابیانه برای هر سلیقه‌ای، سوغاتی با خود دارد.
روستای ابیانه، نگینی سرخ‌فام در دل کوه‌های ایران، با معماری ویژه و تاریخی‌اش، تجربه‌ای منحصربه‌فرد از سفری در دل فرهنگ و تاریخ است. خانه‌های پلکانی سرخ‌رنگ، آتشکده هارپاک، زیارتگاه‌های هینزا و شاهزاده یحیی، و آب‌انبارها و آسیاب‌های قدیمی، هرکدام نمادی از اصالت و معماری بومی و از جاهای دیدنی روستای ابیانه هستند. در کنار این آثار، چشمه‌های زلال و طبیعت بکر ابیانه، روحی تازه به بازدیدکنندگان می‌بخشد. بهترین زمان برای لذت بردن از زیبایی‌های این روستا، بهار و پاییز است که شکوفه‌ها و رنگ‌های گرم پاییزی، حال و هوایی رؤیایی به آن می‌دهند. تا حالا به روستای ابیانه سفر کرده‌اید؟ از خاطرات خود برایمان بنویسید.
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها