جورج اورول؛ بیوگرافی و معرفی 12 اثر برتر او

اگر اهل خواندن رمان‌ باشید، حتما نام جورج اورول و کتاب‌هایی مانند «۱۹۸۴» و «مزرعه حیوانات» به گوشتان خورده است؛ آثاری که پس از گذشت بیش از ۷ دهه، همچنان به فروش می‌رسند و الهام‌بخش آثاری در تئاتر و سینما هستند. البته این دو رمان تنها آثار خواندنی جورج اورول نیستند. این نویسنده گرچه عمری کوتاه داشت، آثار متعددی از خود بر جای گذاشته است که مطالعه آنها دست‌کمی از خواندن دو اثر مشهورش ندارد. در این مقاله پس از مرور زندگی‌نامه این نویسنده مشهور، سراغ ۱۲ اثر از آثار مشهورش می‌رویم. با ما تا پایان مقاله همراه باشید.

زندگی‌نامه مختصر اورول

اریک آرتور بلر با نام مستعار جورج اورول، داستان‌نویس، روزنامه‌نگار، گزارشگر و منتقد ادبی انگلیسی، سال ۱۹۰۳ میلادی (۱۲۸۱ خورشیدی) در بنگال به دنیا آمد. پدرش یکی از کارمندان دون‌پایه امپراطوری بریتانیا و مادر فرانسوی‌تبارش دختر تاجری شکست‌خورده در برمه بود. خانواده او به‌رغم درآمد اندک، با سیلی صورتشان را سرخ نگه می‌داشتند و جایگاه اجتماعی خود را بالاتر از چیزی می‌دانستند که درآمدشان نشان می‌داد.

پس از بازگشت به انگلستان در سال ۱۹۱۱، او را به مدرسه شبانه‌روزی فرستادند. در مدرسه دو چیز او را از سایرین متمایز می‌کرد، نخست فقیربودنش و دیگری هوش سرشارش. او از همان دوران جوانی استعداد خود در نویسندگی را بروز داد. با وجود این، پس از تحصیلات مقدماتی تصمیم گرفت شغل پدرش را ادامه دهد. بنابراین به برمه رفت و به‌عنوان پلیس امپراطوری در مستعمرات بریتانیا مشغول به خدمت شد. مدتی بعد و پس از مشاهده ستم‌هایی که بر مردم بومی آن مناطق می‌شد، از کار خود در نیروی پلیس دچار احساس گناه و شرمندگی شد، پس در سال ۱۹۲۷ استعفا کرد و مسیر زندگی خود را تغییر داد. به‌واسطه همان حس عذاب وجدان، وی مدتی را به زندگی در میان مردم فقیر شرق لندن و محله‌های فقیرنشین پاریس گذراند. این تجربیات دسته‌اول و نزدیک از فقر جان‌مایه بسیاری از آثارش شد.

فعالیت‌های سیاسی

تنفر اورول از امپریالیسم بریتانیا به حدی بود که پس از استعفا خود را آنارشیست و مخالف سرسخت وضع موجود می‌دانست. مدتی بعد در دهه ۳۰ میلادی، او خود را سوسیالیست می‌دانست، هرچند منش آزادش اجازه نمی‌داد که فراتر برود و کمونیست شود. او در همان دهه به اسپانیا رفت و در زمان جنگ داخلی به‌شدت از ناحیه گلو زخمی شد، به‌گونه‌ای که تا پایان عمر کوتاهش مشکل صحبت‌کردن داشت. پس از نبرد در بارسلونا در برابر کمونیست‌هایی که می‌کوشیدند عقاید خود را به دیگران تحمیل کنند، ناچار به فرار از اسپانیا و بازگشت به انگلستان شد.

پس از آغاز جنگ جهانی دوم، اورول از خدمت در ارتش کنار گذاشته شد و به همین دلیل به استخدام بی‌بی‌سی درآمد و مدتی در آنجا کار کرد تا اینکه به‌عنوان سردبیر مجله چپ‌گرای «تربیون» انتخاب شد. وی در آن زمان روزنامه‌نگاری معروف شده بود و نقدها و یادداشت‌های متعددی در باب مسائل مختلف، از نقد ادبی گرفته تا مسائل سیاسی، می‌نوشت.

علت مرگ جورج اورول

اورول در سال ۱۹۴۴ «مزرعه حیوانات» را نوشت که او را به‌سرعت به شهرت و برای اولین بار به ثروت رساند. بااین‌حال عمر او به پایان نزدیک می‌شد. وی سال ۱۹۴۹ هنگامی که به‌شدت بیمار بود، آخرین کتابش یعنی «۱۹۸۴» را به پایان برد و درنهایت در ژانویه ۱۹۵۰ (۱۳۲۸ خورشیدی) در بیمارستانی در لندن بر اثر سل درگذشت.

مضمون آثار جورج اورول

معمولا با شنیدن نام جورج اورول آثار معروفش یعنی «۱۹۸۴» و «مزرعه حیوانات» را به یاد می‌آوریم، اما این نویسنده و روزنامه‌نگار پرکار صدها گزارش و یادداشت درباره وضع مردم کشورش نوشته است که همگی تصویری دقیق و بی‌تعارف از وضع اسفبار طبقات فرودست جامعه به نمایش می‌گذارند. از ین رو برخی از متخصصان ادبیات و تاریخ بریتانیا وی را در زمره برترین گزارش‌نویسان قرن بیستم کشورشان می‌دانند.

این تجربه اثرش را بر داستان‌نویسی او نیز گذاشته است. می‌توان گفت تقریبا در تمام آثار اورول فردی وجود دارد که می‌خواهد از زندگی عادی فلاکت‌بارش فرار کند؛ تجربه آگاهی، پس‌زدن شرایط فعلی، پرواز و سپس شکست و به‌جای اول بازگشتن در اکثر آثارش به چشم می‌خورد. البته بی‌تردید این تجربه رهاشدگی و پرواز اثر خود را بر شخصیت‌ها در انتهای هر داستان و هر خواننده‌ای که آنها را می‌خواند، گذاشته است.

بهترین کتاب های جورج اورول

۱. ۱۹۸۴

بی‌شک رمان «۱۹۸۴» مشهورترین و تأثیرگذارترین اثر اورول است. وی در این رمان، زندگی در پادآرمان‌شهری را به تصویر می‌کشد که حکومتی خودکامه و تمامیت‌خواه (توتالیتر) زمام امور را در دست دارد. در این ناکجادآباد، هرچه حکومت می‌گوید حقیقت شمرده می‌شود. جورج اورول 1984 را بیش از ۷۴ سال پیش نوشته است اما کتاب چنان تأثیرگذار است که همچنان در زمره آثار پرفروش سراسر جهان است. برخی عبارت‌ها و جملات کتاب سر زبان‌ها افتاده‌اند و حتی در گفت‌وگوها و مجادلات سیاسی روزمره استفاده می‌شوند. مثلا عبارت ۵=۲+۲ نخستین بار در این کتاب به کار رفته است.

«۱۹۸۴» را باید واکنش نویسنده به نظام‌های تمامیت‌خواهی مانند آلمان نازی و شوروی استالینی دانست. او در این کتاب با تصویرکشیدن زندگی فلاکت‌بار زیر سلطه نظام‌های توتالیتر، به مخاطب هشدار می‌دهد مراقب وحشتی باشد که این نظام‌ها می‌توانند ایجاد کنند.

۲. مزرعه حیوانات

«مزرعه حیوانات» که با نام «قلعه حیوانات» نیز ترجمه شده، دومین اثر مشهور اورول است. قلعه حیوانات جورج اورول داستان خیالی حیوانات مزرعه‌ای را روایت می‌کند که انقلابی علیه ستم کشاورزان برپا می‌کنند. آنها پس از سرنگون‌کردن کشاورزان و بیرون‌راندنشان از مزرعه، خود اداره آنجا را به دست می‌گیرند. در این میان خوک‌ها به رهبری می‌رسند. در ابتدا همه‌چیز خوب به نظر می‌رسد و وعده‌های فراوان برای برابری و عدالت داده می‌شود، اما به‌تدریج انقلاب از آرمان‌هایش فاصله می‌گیرد و خوک‌ها جا پای کشاورزان می‌گذارند.

«مزرعه حیوانات» شباهت‌ها و ارجاعات غیرمستقیم بسیاری به اتحاد جماهیر شوروی و نظامی دارد که در آنجا حاکم شد.

۳. روزهای برمه

اولین رمان جورج اورول ما را به سرزمین برمه می‌برد، جایی که آخرین سال‌های امپراطوری بریتانیا و حکومت دست‌نشانده استبدادی انگلیسی‌ها را به تصویر می‌کشد. اورول از سال ۱۹۲۲ تا ۱۹۲۷ به‌عنوان پلیس امپراطوری در آن منطقه خدمت می‌کرد. در نتیجه داستان خیالی «روزهای برمه» کاملا تأثیرپذیرفته از مشاهدات و تجربیات خود اوست.

در این کتاب، شخصیت خیالی به‌نام جان فلوری درمی‌یابد که بخشی از یک نظام سرکوب است، اما نمی‌تواند از آن بگریزد. چنین می‌توان گفت که فلوری همان جورج اورول است که آزردگی خاطرش از گذشته خود را روایت می‌کند.

۴. دختر کشیش

«دختر کشیش» یکی دیگر از رمان‌های خوب اورول است. وی در این کتاب برشی از زندگی شخصیتی به‌نام دوروتی را روایت می‌کند. دوروتی دختر باایمان، ساده‌دل و مهربانِ کشیش محلی متحجری در گوشه‌ای از انگلستان است. او ناگهان دچار فراموشی و مدتی از خانه و کاشانه خود دور می‌شود؛ به لندن می‌رود و سر از مدارس خصوصی درمی‌آورد.

مغاک ژرف تیره‌روزی که وی در حال سقوط به درون آن بود حال که نزدیک‌تر می‌شد به نظر کمتر وحشتناک می‌آمد.

در این رمان، اورول صدها صفحه را به توصیف دقیق فقط یک روز از زندگی دوروتی اختصاص می‌دهد تا مخاطب را برای آنچه در ادامه می‌آید، آماده کند. وی علاوه بر توصیف زندگی با فقر و فلاکت که مشخصه بسیاری از آثارش است، به نقد نظام رو به زوال کلیسا و انتقاد از نظام تعلیم و تربیت زمانه خود می‌پردازد. یکی از نکات جالب کتاب این است که گرچه اورول خود برای گذران زندگی مدتی کوتاه معلم خصوصی نیز بود، توصیف او از عملکرد مدارس خصوصی و آنچه در آنها جریان دارد چنان دقیق است که اگر نمی‌دانستیم او کیست، فکر می‌کردیم یک معلم باسابقه که در نظام‌ آموزشی حضور مستمر داشته، آن بخش‌های کتاب را نوشته است!

۵. آس و پاس‌ها

اورول در این اثر که به‌نوعی شرح خاطرات خود اوست، پشت‌پرده ۲ شهر پرزرق‌وبرق پاریس و لندن را نمایان می‌کند؛ جایی که فقر و بدبختی موج می‌زند. شخصیت اصلی این کتاب شغل معلمی‌اش را از دست می‌دهد و مجبور می‌شود برای گذران زندگی به‌عنوان ظرف‌شوی در رستوران‌ها کار کند. اورول زندگی یک آس و پاس در این دو شهر بزرگ را با زبانی دقیق و تلخ روایت می‌کند.

۶. جاده‌ای به اسکله ویگان

این اثر غیرداستانی به ۲ بخش تقسیم می‌شود. در بخش نخست، اورول زندگی سخت و فلاکت‌بار کارگران مناطق شمالی انگلستان (لنکشایر و یورکشایر) را با دقتی روایت می‌کند که از روزنامه‌نگاران انتظار داریم. سپس در بخش دوم، از سوسیالیسم به‌عنوان روشی برای بهبود زندگی این افراد دفاع می‌کند. البته این دفاع کور و متعصبانه نیست. وی در همین اثر به مشکلات احتمالی سوسیالیسم در صورتی که در جامعه اعمال شود نیز اشاره می‌کند.

۷. زنده باد کاتالونیا

از میان کتابهای جورج اورول این اثر غیرداستانی، فعالیت‌های او را در دوران جنگ داخلی اسپانیا شرح می‌دهد. او ابتدا قرار بود به‌عنوان روزنامه‌نگار در این کشور حاضر شود و درباره وقایع اطلاع‌رسانی کند، اما روحیه ضدامپریالیستی وی باعث شد که سر از حزب ضداستالینی دربیاورد و در خط مقدم با فاشسیت‌های فرانکو مشغول جنگ شود. وی چنان شرح دقیقی از وضع خطوط مقدم داده است که این کتاب را به‌عنوان یکی از بهترین آثار تاریخ جنگ داخلی اسپانیا می‌شناسند که تصویری کاملا واقع‌گرایانه ارائه کرده است.

در این جنگ هر زمان که ممکن بود، هرکس سعی می‌کرد از کشتن دیگران طفره برود.

پس از خواندن این کتاب می‌فهمید تصاویر جذاب و قهرمانانه‌ای که رسانه‌ها و برخی نویسندگان از جنگ می‌سازند تا چه حد غیرواقعی‌اند. حتی تصویری که از خشونت عریان انسان علیه انسان که برخی آن را در جنگ‌ها به نمایش می‌گذارند نیز کاملا صحت ندارد. در کمال تعجب این اثر اورول شما را کلافه می‌کند، چراکه خالی از وقایع هیجان‌انگیز یا خشونت‌باری است که ما از جنگ‌ها سراغ داریم.

۸. فاشیسم و دموکراسی

این کتاب کوتاه‌ترین اثر اورول اما یکی از بهترین آثار اوست. در این کتاب، اورول نظرات خود درباره فاشیسم و دموکراسی را در قالب ۵ مقاله شرح می‌دهد. او دیدگاه‌های خود درباره وضع جهان و جنگ جهانی دوم را بیان و نگرانی خود بابت وضعیت آزادی در آینده را بازگو می‌کند.

۹. تنفس در هوای تازه

«تنفس در هوای تازه» کتابی درباره نوستالژی است، همان حسی که همه ما در موقعیت‌هایی دچارش شده‌ایم. داستان درباره شخصی به‌نام جورج بولینگ است که گویا اورول باز هم نسخه‌ای از خود را درون او جا گذاشته است. جورج پس از غیبتی طولانی‌مدت، به خانه بازمی‌گردد و متوجه می‌شود که خیلی چیزها عوض شده است. از سوی دیگر، جنگ جهانی دوم نیز در پیش است. بنابراین او سعی می‌کند خاطرات گذشته و دوران کودکی را زنده کند تا از این طریق احساس آرامش کند یا دست‌کم هراسش از آینده را فراموش کند.

۱۰. زوال قتل انگلیسی

در این کتاب که در واقع شامل برخی مقالات اورول است، او با استفاده از زبان صریح و ساده‌اش ویژگی‌های اهالی انگلیس پیش از جنگ‌های جهانی را بررسی می‌کند. در این اثر هجوآلود، اورول درباره علاقه شدید انگلیسی‌ها به خواندن خبرهای جهان و نیز مطلع‌شدن از قتل‌های وحشتناک سخن می‌گوید. جالب است بدانید در انگلستان قرن هجدهم و نوزدهم، نمایشگاه‌هایی برگزار می‌شد که در آنها با استفاده از مجسمه‌های مومی، صحنه‌های قتل‌های فجیع بازسازی می‌شدند.

این کتاب راهنمای خوبی برای شناخت افکار و علایق مردم انگلستان پیش از جنگ‌های جهانی است. برخی از این عادات و علایق هنوز نیز در بین مردم آن کشور به چشم می‌خورند.

۱۱. کتاب‌ یا سیگار

این اثر مجموعه‌ای از ۷ یادداشت متفاوت است که اورول درباره دغدغه‌هایی همچون ادبیات، وضع مطالعه و نشر و زندگی مردم فقیر نوشته است. در یادداشت اول که عنوان کتاب نیز از آن گرفته شده است، اورول وضعیت مطالعه اقشار فرودست را بررسی می‌کند. او از دوستی شنیده بود که فقرا کتاب نمی‌خوانند چراکه آن را گران می‌دانند و در عوض ترجیح می‌دهند سیگار بخرند. در بیشتر یادداشت‌ها شوخ‌طبعی آمیخته با تجربیات شخصی نویسنده دیده می‌شود. علاوه بر این، نویسنده بار دیگر درباره سوسیالیسم و نقش آن در بهبود وضعیت زندگ مردم کشورش استدلال‌هایی کرده است.

۱۲. چرا می‌نویسم

در این اثر غیرداستانی، اورول انگیزه خود از نویسندگی را تشریح می‌کند. وی ۴ انگیزه را نام می‌برد: منیت محض، اشتیاق به زیبایی، انگیزه‌های تاریخی و انگیزه‌های سیاسی.

کتاب «چرا می‌نویسم» یکی از آثار کمتر خوانده‌شده جورج اورول است، اما اگر نویسنده هستید یا به نویسندگی علاقه دارید، مطالعه آن را به شما پیشنهاد می‌کنیم.