نگاهی به تفاوت های کنتاکتور و رله در صنعت برق

تعریف کنتاکتور و رله

طبق اعلام انستیتوی مهندسان برق و الکترونیک، رله وسیله‌ای است که کنتاکت‌هایش با استفاده از تغییر وضعیت، درهمان مدار یا در یک یا چند مدار مرتبط تغییر ایجاد می‌کنند. اما کنتاکتور هیوندای تجهیزی است که وظیفه‌اش قطع و وصل کردن مکرر یک مدار الکتریکی در صورت بروز شرایطی غیر از شرایط عادی مدار، است. فکر می‌کنیم با این تعریف تفاوت کنتاکتور و رله به خوبی مشخص شد.

چه فاکتورهایی تفاوت رله و کنتاکتور را مشخص می‌کند؟

تعاریف کتاب‌ها بسیار شبیه به هم هستند که در واقع به ما کمکی نمی‌کند. طبق تعبیر کتاب‌ها هردو وظیفه یکسان سوئیچینگ (کلید زنی) یک مدار را انجام می‌دهند. بنابراین واقعاً تفاوت رله و کنتاکتور چیست؟ تفاوت کنتاکتور و رله در چه مشخصاتی است؟

1.ظرفیت بار

رله به طور کلی برای بارهای 10A یا کمتر طبقه بندی می‌شوند، در حالی که کنتاکتورها برای بارهای بیشتر از 10A استفاده می‌شوند، اما این تعریف در عین سادگی تصویر ناقصی از کنتاکتور و رله به ما می‌دهد. زیرا تفاوت کنتاکتور و رله در ساختار ظاهری و استانداردها را بررسی نمی‌کند.

2. استانداردهای کنتاکت باز-بسته

کنتاکتور اغلب فقط صرف این طراحی شده است تا با کنتاکت‌های نرمالی باز(NO) کار کنند. از طرف دیگر رله بسته به عملکرد مورد نظرهم می‌توانند نرمالی بسته(NC) و هم نرمالی باز(NO) باشند.

این بدان معناست که هنگامی‌ که کنتاکتور در حال بی برق شدن است، معمولا هیچ ارتباطی وجود ندارد درصورتی که یک رله در این شرایط، می‌تواند ارتباط الکتریکی خوبی داشته باشد.

3. کنتاکت‌های کمکی

کنتاکتور معمولاً دارای کنتاکت‌های کمکی هستند که می‌توانند باز (به انگلیسی Normally open که به اختصار NO رایج است) یا بسته (به انگلیسی Normally close که به اختصار NC رایج است) باشند، اینها برای اعمال فرمان‌های اضافی مربوط به کنترل کنتاکتور استفاده می‌شوند.

به عنوان مثال کنتاکت کمکی در مدار کنترل استارت موتور معمولاً برای فعال کردن چراغ نشانگر که بیانگر روشن یا خاموش بودن موتور است کاربرد دارد، در واقع کنتاکتور نیرو را به موتور انتقال می‌دهد. این هم یکی دیگر از تفاوت رله و کنتاکتور است.

4. ویژگی‌های حفاظتی

یکی دیگر از تفاوت کنتاکتور زیمنس و رله این است که از آنجا که کنتاکتورها معمولاً بارهای بزرگی را پشتیبانی می‌کنند، اغلب دارای ویژگی‌های حفاظتی اضافی مانند کنتاکت‌های فنری برای اطمینان از قطع شدن مدار در هنگام قطع انرژی هستند.

این ویژگی حفاظتی بسیار مهم است زیرا در موقعیت‌های پر بار کنتاکت‌های معمولی می‌توانند خود را با هم جوش دهند که می‌تواند هنگامی‌ که مدار قرار است خاموش باشد، موقعیت خطرناکی را ایجاد کنند.

و در این زمان کنتاکت‌های فنری باعث می‌شوند احتمال رخ دادن چنین مشکلی کمتر و کمتر شود، همچنین این اطمینان را به ما می‌دهد که تمامی‌ مدار‌ها به طور همزمان قطع شده‌اند.

در رله‌ها چون اغلب برای بارهای کوچک استفاده می‌شوند، استفاده از کنتاکت‌های کمکی بسیار کم است.

حذف آرک یا قوس الکتریکی

یکی دیگر از ویژگی‌های حفاظتی که معمولاً در کنتاکتور  به دلیل بارهای بزرگی که آنها را پشتیبانی می‌کنند وجود دارد، حذف قوس یا آرک است.

حذف آرک‌های مغناطیسی با گسترش مسیری که قوس باید طی کند، صورت می‌گیرد. اگر این فاصله به میزانی افزایش یابد که انرژی نتواند بر آن غلبه کند، آرک حذف خواهد شد.

از آنجا که رله  برای بارهای بزرگ طراحی نشده اند، قوس‌های الکتریکی کمتر باعث نگرانی می‌شوند. بنابراین حذف قوس در رله بسیار کمتر از کنتاکتور ال اس مطرح است.

اضافه بار

کنتاکتورها معمولاً به اضافه بارهایی متصل می‌شوند که اگر جریان بیش از یک آستانه تعیین شده برای یک بازه زمانی معین (معمولاً 10 تا 30 ثانیه) برسد، مدار را قطع خواهند کرد.

این امر به منظور حفاظت از تجهیزات پایین دست کنتاکتور از آسیب جریان‌های بالاست.

این درحالی‌ست که اضافه بار در رله  برخلاف کنتاکتور بسیار کمتر اتفاق می‌افتد و تفاوت بین رله و کنتاکتور است.

کاربرد کنتاکتور و رله چیست؟ آیا کاربردشان متفاوت است؟

کنتاکتورها معمولاً در انواع سه فاز ساخته و مورد استفاده قرار می‌گیرند برخلاف رله که بیشتر در کاربردهای تک فاز استفاده می‌شود.

کنتاکتور 2قطب (پل‌) را بدون اینکه یک مدار مشترک بین آنها وجود داشته باشد به هم متصل می‌کند، در حالی که رله دارای یک کنتاکت مشترک متصل به نول است.

علاوه بر این، معمولاً رنج ولتاژ کنتاکتور LS تا بیش از 1000 ولت طبقه بندی می‌شود، در حالی که رله معمولاً فقط رنج ولتاژ 250 ولت دارد.

با توجه به تفاوت کنتاکتور و رله کدامیک برای نیاز شما کارایی دارد؟

برای سهولت در انتخاب بین کنتاکتور و رله قوانینی کلی وجود دارد که می‌توانید با رعایت آنها، به تجهیز مدنظرتان برسید.

وقتی از رله استفاده می‌کنیم که: جریان مدار 10 آمپر یا کمتر باشد، ولتاژ بالاتر از 250 ولت ac نباشد و همچنین مدار تک فاز باشد.

وقتی از کنتاکتور استفاده می‌کنیم که: جریان مدار 9 آمپر یا بیشتر باشد، ولتاژ بالاتر از 1000 ولت ac نباشد و همچنین مدار تک فاز یا سه فاز باشد.

همیشه به یاد داشته باشید که در مورد تجهیزاتی که قصد استفاده از آنها را دارید مشورت کنید و با یک متخصص برق تماس بگیرید، این توصیه‌ها صرفا برای موارد مطالعاتی بیان شده است.

در حقیقت شما باید به عملکرد رله و کنتاکتور در مدارات هم توجه کنید، برای هر مدار که در آن شرایط اضافه بار وجود داشته باشد و عدم انرژی مجدد مدار باعث ایجاد شرایط خطرناک شود، بنابراین کنتاکتور به دلیل ویژگی‌های ایمنی بیشتر بهترین انتخاب است.

هنگامی‌ که ویژگی‌های حفاظتی اضافی موجود در کنتاکتور لازم نباشد، یک رله به طور معمول انتخاب اقتصادی‌تری است، زیرا توان کمتری استفاده می‌کند.

از شما سپاسگزاریم که تا انتهای مقاله تفاوت کنتاکتور و رله همراه ما بودید. حتما برای خرید کنتاکتور و سایر تجهیزات برق صنعتی با کارشناسان ایده گستر الکتروشایلی در ارتباط باشید تا بهترین انتخاب را داشته باشید.