آموزش ۰ تا ۱۰۰ ارزش گذاری استارتاپ

یکی از بحث های مهم و کلیدی در فرآیند سرمایه گذاری، ارزش گذاری سهام است. صرف نظر از جنبه های مورد بحث در سرمایه گذاری، ما به تکنیک ها و روش هایی برای تعیین ارزش مورد انتظار سهام نیاز داریم. در این یادداشت به توضیح مفهوم ارزش گذاری، اهمیت آن و روش های تعیین آن می پردازیم.

مفهوم ارزش گذاری

ارزش گذاری سهام یک فرآیند سینماتیکی است که تجزیه و تحلیل استراتژیک یک شرکت (صنعت) و داده های لازم (شامل رشد، ریسک و جریان های نقدی) را برای تعیین ارزش ذاتی پردازش می کند. در ارزش گذاری سهام، امکان مقایسه و ارزیابی، اندازه گیری و سنجش عوامل ارزشی و عوامل افزایش دهنده ارزش با روش های مختلف و سنتی وجود دارد. در واقع ارزیابی سهام نتایج متغیری به همراه خواهد داشت. زیرا از تغییر مداوم داده ها ناشی می شود. کارشناسان مالی در مورد اینکه ارزش گذاری سهام علم است یا هنر، اختلاف نظر دارند. از آنجایی که فرآیند ارزیابی از مجموع تجربیات و تحقیقات بازارهای مالی و ایجاد مدل های ریاضی یا تجربی ایجاد می شود، منطقی نیست که این رشته را به عنوان یک هنر در نظر بگیریم.

اهمیت ارزش گذاری

بنیانگذاران یک سرمایه گذاری باید قبل از جذب سرمایه با سرمایه گذار در مورد ارزش آن به توافق برسند. ارزش گذاری اولیه عامل مهمی در تعیین میزان سهام سرمایه گذار و معیاری اساسی برای چگونگی انجام مذاکرات بین طرفین است. وقتی از عبارت ارزش گذاری برای استارت آپ ها استفاده می کنیم، منظور رقمی است که سرمایه گذاران و بنیانگذاران استارت آپ بر اساس افشای خود می کنند.

طبقه بندی روش های ارزش گذاری

روش های ارزش گذاری اولیه بسیار متفاوت است، اما این روش ها را می توان به 4 دسته تقسیم کرد: روش های مبتنی بر دارایی، روش های مبتنی بر جریان نقدی، روش های نسبی و روش های کیفی و اکتشافی.

13 روش ارزش گذاری

با کمک روش های ارزش گذاری اولیه می توان یک شرکت را تقریب زد. در ادامه این مقاله از رسانه اکوموتیو به 13 روش ارزش گذاری استارتاپ می پردازیم. با توجه به تفاوت در مفروضات هر روش، ممکن است رقم ارزش گذاری به دست آمده با روش های مختلف متفاوت باشد. بنابراین، ارزش گذاری صحیح یک سرمایه گذاری شامل تمام جنبه های داخلی سرمایه گذاری، محدوده آن، وضعیت کلان اقتصادی و غیره است. برای در نظر گرفتن آن نیاز به دانش، تخصص و تجربه است.
در زیر روش های ارزش گذاری اولیه معرفی و توضیح داده شده است.

1) روش کارت امتیازی:

روش کارت امتیازی که توسط بیل پین طراحی شده است، یک روش مقایسه ای است که برای یافتن ارزش استارتاپ های در مراحل اولیه استفاده می شود. در این روش هر تلاش بر روی 7 عامل اصلی که هر کدام وزن مشخصی دارند ارزیابی می شود و به هر عامل امتیازی داده می شود. این فاکتورها و وزن پیشنهادی هر کدام به شرح زیر است:
 1- استعداد تیم مدیریتی موسسان استارتاپ: 30 درصد وزن
 2- اندازه فرصت اولیه: وزن 25 درصد
 3- محصول/تکنولوژی: 15 درصد وزنی
 4- رقابت پذیری محیط: 10 درصد وزنی
 5- کانال های فروش و بازاریابی: 10 درصد وزن
 6- نیاز به جذب سرمایه بیشتر: 5 درصد وزنی
 7- سایر عوامل مانند بازخورد مشتری: 5 درصد وزنی.
همانطور که مشخص است عوامل مهم تری – مانند توانایی تیم مدیریت – نسبت به سایر عوامل دارای وزن بیشتری هستند. برای ارزش گذاری یک ابتکار، امتیاز دادن به این عوامل و محاسبه مجموع حاصل ضرب امتیاز و وزن هر عامل برای تعیین ارزش ابتکار بر اساس میانگین ارزش گذاری ابتکارات فعال در مرحله ایده کافی است. به عنوان مثال، اگر امتیاز (محصول کل امتیازات و فاکتورها) برای یک استارتاپ 80 درصد و میانگین ارزش گذاری مرحله اولیه استارت آپ های ایرانی 1.5 میلیارد تومان باشد، ارزش آن استارت آپ 1.2 خواهد بود. میلیارد تومان.

2) هزینه کپی کردن روش:

در روش ارزشیابی بهای تمام شده مجدد، ارزش یک سرمایه گذاری معادل با تمام هزینه هایی که تا به حال برای ایجاد و راه اندازی انجام شده است در نظر گرفته می شود، البته این روش ارزیابی معمولاً برای سرمایه گذاری های خطرپذیر است. احتمال شکست وجود دارد و بنیانگذاران قصد دارند استارت آپ را بفروشند. هزینه های متحمل شده در ایجاد یک شرکت اغلب به دارایی های شرکت تبدیل می شود. زمین، اداری، تجهیزات اداری، مالکیت معنوی و غیره. همه به عنوان دارایی های شرکت تلقی می شوند. بنابراین، برای یافتن ارزش بهای تمام شده تاسیس مجدد یک شرکت، می توان ارزش دارایی های آن را به دست آورد، محاسبه ارزش دقیق دارایی های اولیه چالش اصلی در این روش است، به خصوص زمانی که سرمایه گذاری سرمایه گذاری زیادی نداشته باشد. از سرمایه دارایی های مشهود

3) روش ارزش گذاری دیو برکوس:

این روش همانطور که از نامش پیداست در سال 1990 توسط یکی از موفق ترین سرمایه گذاران فرشته به نام Dave Berkus ابداع شد. در این روش می توان با ارزیابی چند شاخص کلیدی بدون نیاز به اطلاعات پیش بینی مالی، ارزش شرکت را به صورت تجربی تخمین زد. شروع این شاخص ها عبارتند از:
 1- ایده
 2- نمونه اولیه محصول
 3- تیم مدیریت
 4- مشارکت های استراتژیک
 5- فروش
اگر استارت آپ در هر یک از این شاخص ها متمایز باشد، حداکثر 15 میلیون دلار به ارزش آن اضافه می شود، بنابراین اگر استارت آپ در هر پنج شاخص قوی باشد، ارزش آن برابر با 2.5 میلیون دلار خواهد بود، در غیر این صورت بین 0 تا 0.5 برای هر شاخص ارزش میلیون دلار. به عنوان مثال، یک استارتاپ ممکن است در چهار شاخص اول 0.5 میلیون دلار و در آخرین اندیکاتور 0.3 میلیون دلار ارزش داشته باشد، بنابراین ارزش این سرمایه گذاری معادل 2.3 میلیون دلار خواهد بود.

4) روش جمع آوری و ارزش گذاری عوامل ریسک:

روش تجمیع عوامل ریسک که برای اولین بار توسط گروه سرمایه گذاری Ohio TechAnges معرفی شد، روشی نسبی برای ارزش گذاری افراد مبتدی است. در این روش مداخله با توجه به 11 عامل خطر ارزیابی می شود، بنابراین هر چه خطرات مداخله بیشتر باشد، ارزش آن کمتر می شود. این عوامل خطر به شرح زیر است:
1- ریسک مدیریت
2- ریسک اقتصادی
3- ریسک قانونی
4- ریسک اندازه بازار
5- خطر نمونه اولیه محصول
6- ریسک خروج سرمایه گذار
7- ریسک رقابت شدید
8- خطر مقیاس پذیری
9- ریسک مدل درآمد
10- خطر نمونه خارجی مشابه
 در این روش با توجه به شرایط هر بنگاه می توان ریسک های دیگری را نیز در ارزش گذاری لحاظ کرد. در این روش با توجه به اینکه عامل ریسک بر عملکرد آتی بنگاه اقتصادی تأثیر مثبت یا منفی دارد. به او نمره ای بین -2 و 2 داده می شود. برای مثال، یک استارت‌آپ ممکن است ۲ امتیاز برای ریسک مدیریت، منهای یک امتیاز برای ریسک خروج سرمایه‌گذار و صفر امتیاز برای ریسک مدل درآمد کسب کند. در نهایت، مجموع امتیازات همه عوامل جمع‌بندی شده و عدد نهایی در 250000 دلار ضرب می‌شود، سپس رقم حاصل به میانگین ارزش پیش‌تامین مالی دارایی اضافه می‌شود تا ارزش پیش‌تامین مالی این سرمایه‌گذاری محاسبه شود. در این مرحله آغاز می شود. البته اعدادی که در ایران برای استفاده از این روش استفاده می شود نیاز به تعدیل دارند. 

5) روش ارزیابی انطباق:

روش ارزش گذاری همسویی بیش از روشی برای تعیین ارزش یک سرمایه گذاری در مقایسه با سایر روش های ارزش گذاری ریسک پذیر است، بلکه یک استراتژی برای سرمایه گذاری در ایده ها و استارت آپ ها است. در این روش، همه سرمایه‌گذاری‌ها دارای ارزش برابر در نظر گرفته می‌شوند و در ازای درصد ثابتی از سهام (مثلاً 10%)، سهم ثابتی از سرمایه (مثلاً 100 میلیون تومان) به آنها تعلق می‌گیرد. بنابراین استارت آپ ها در این شرایط فقط می توانند پیشنهاد سرمایه گذاران را بپذیرند یا رد کنند.

6) روش ارزش گذاری سرمایه گذار خطرپذیر (روش VC):

در این روش، ارزش سرمایه گذاری پس از خروج سرمایه برابر با بازده مورد انتظار سرمایه گذار تقسیم بر ارزش نهایی سرمایه گذاری خواهد بود، همانطور که در این روش مشاهده می شود ارزش سرمایه گذاری به بازده مورد انتظار بستگی دارد. . بازگشت سرمایه گذار دلیل اینکه این روش سرمایه گذاری خطرپذیر نامیده می شود این است که می توانید از اطلاعات شرکت های پذیرفته شده در بورس، عرضه های عمومی اخیر شرکت های مشابه و ادغام و تملک شرکت های مشابه برای یافتن ارزش نهایی یک سرمایه گذاری استفاده کنید.

7) روش محک زنی تحلیلی:

در روش نمونه کاوی تحلیلی که روشی نسبی و مقایسه ای است. هر تلاش برای ارزیابی با نمونه‌های بین‌المللی مشابهی مقایسه می‌شود که یک عدد ارزش‌گذاری قابل اعتماد برای آن‌ها افشا شده است. در این روش، پس از یافتن یک سرمایه‌گذاری مرجع که باید از نظر مدل کسب‌وکار و ارزش‌های پیشنهادی مشابه سرمایه‌گذاری ارزش‌گذاری‌شده باشد، این دو سرمایه‌گذاری را برای عوامل مختلف مقایسه می‌کنیم. فاکتورهای مقایسه باید برای بدست آوردن مقدار صحیح از شروع جوش تنظیم شوند. به عنوان مثال، اندازه بازار، مرحله توسعه سرمایه گذاری، جمعیت، تولید ناخالص داخلی سرانه و غیره، زیرا سرمایه گذاری مرجع در کشور دیگری فعالیت می کند. عوامل را باید با تداخل منبع و نسبت هر یک از این عوامل در مقدار مقایسه کرد. می توان مقدار شروع مرجع، شروع اولیه را تخمین زد. استفاده از روش نمونه گیری تحلیلی برای ارزش گذاری شرکت هایی است که در مراحل میانی یا پایانی فعالیت می کنند، زیرا یافتن اطلاعات در مورد شرکت های مرجع فعال در مراحل اولیه دشوار است.

8) روش ارزش بازار منصفانه

ارزش بازار منصفانه یک دارایی یا کالا قیمتی است که بین خریدار و فروشنده توافق شده است، مشروط بر اینکه طرفین معامله از تمام اطلاعات مربوطه آگاه باشند و قصد خرید یا فروش تحت فشار را نداشته باشند.

9) روش مقایسه

در روش ارزش گذاری مقایسه ای، ما ارزش سرمایه گذاری را با مقایسه مستقیم یک شاخص قابل توجه بین سرمایه گذاری در حال ارزش گذاری و یک شرکت مرجع مشابه برآورد می کنیم. به عنوان مثال، برای ارزش گذاری یک شرکت فعال در زمینه خدمات پرداخت آنلاین، با ضرب عدد ارزش گذاری شرکت مرجع در یک شاخص کلیدی (مانند تعداد تراکنش های روزانه) در شرکت مورد ارزیابی، ارزش تقریبی بنگاه مذکور برای همان شاخص در بنگاه مرجع به دست می آید. در این روش بهتر است از ارزش پیش تامین مالی سرمایه گذاری مرجع استفاده شود زیرا ممکن است میزان سرمایه مورد نیاز دو سرمایه گذاری متفاوت باشد.

10) روش ارزشیابی ضرایب (روش ضرب)

این روش ارزش گذاری افراد مبتدی بر پایه مقایسه است. برای محاسبه ارزش یک سرمایه گذاری با استفاده از روش ضرایب، کافی است آمار فروش، درآمد یا سود را با شرکت های مشابهی که اطلاعاتی در بورس دارند، مقایسه کنید.

11) روش جریان نقدی تنزیل شده

در بین روش های ارزش گذاری سرمایه گذاری ها، روش جریان نقدی تنزیل شده را می توان به عنوان کامل ترین روش ارزش گذاری برای سرمایه گذاری های مرحله میانی و پایانی معرفی کرد. نتایج یک نظرسنجی انجام شده توسط آکادمی نشان می دهد که 90 درصد از شرکت های سرمایه گذاری خطرپذیر از روش ارزش گذاری جریان نقدی تنزیل شده برای ارزش گذاری استارت آپ ها استفاده می کنند.

12) روش ارزش گذاری شیکاگو (روش اول شیکاگو)

روش ارزش گذاری شیکاگو توسط شرکت سرمایه گذاری خطرپذیر First Chicago ایجاد شد. در این روش 3 سناریو ممکن (موفقیت، بقا و شکست) برای آینده بنگاه در نظر گرفته شده و برای هر سناریو ممکن در نظر گرفته می شود. سپس یک مقدار اولیه متفاوت از هر سناریو به دست می آید و میانگین وزنی این سه رقم می تواند برای به دست آوردن ارزش گذاری نهایی سرمایه گذاری محاسبه شود.

13) روش ارزش گذاری گزینه های فعلی (روش گزینه واقعی)

گزینه های موجود به معنای همه گزینه های قبل از ابتکار است. گزینه هایی مانند تصمیم برای ورود به بازارهای جدید، توقف تولید یک محصول یا موارد دیگر، این گزینه ها انعطاف پذیری سرمایه گذاری را برای ایجاد ارزش نشان می دهند، بنابراین انتخاب هر گزینه می تواند تأثیر متفاوتی بر آینده سرمایه گذاری داشته باشد.