سایه بحران کمبود تراشه بر بازار سخت افزار و تجهیزات شبکه: منتظر افزایش قیمت باشیم؟

هوشمندتر شدن زندگی ما در میان مزایای بسیار خود، برخی مشکلات پیش‌بینی نشده را به همراه دارد که شاید این روزها یکی از این معضلات به گوش شما هم خورده باشد؛ بحران کمبود تراشه. این بحران که از چند ماه پیش به وضوح روی بازارهای مختلف وابسته به تراشه سایه انداخته، این روزها در بدترین شرایط خود قرار دارد و مهمترین خروجی آن کمبود تجهیزات و افزایش قیمت‌های ناشی از آن است.

شرکت‌های متعددی در دنیای سخت‌افزار اقدام به تولید تراشه در سطوح مختلف می‌کنند. از TSMC و سامسونگ به عنوان پیشرفته‌ترین شرکت‌های تولیدکننده تراشه گرفته تا شرکت‌های کوچک‌تر و با فناوری‌ها و زمینه‌های تخصصی‌، این روزها همه درگیر یک مشکل واحد هستند و آن بحران درخواست بالا و توان اندک تولید تراشه است.

بحران از کجا شروع شد؟

نتیجه افزایش درخواست‌ها و عدم توانایی پاسخگویی به نیازها، شرایطی را رقم زده که در این مقاله در مورد آن صحبت می‌کنیم. بحرانی که موجب می‌شود شرکت‌های تولیدکننده تراشه یا به اصطلاح، Fabها نتوانند سفارش جدیدی دریافت کرده و حتی با وجود کار کردن با حداکثر توان خود، همواره صف انتظار تولید بسیار شلوغی داشته باشند.

از سوی دیگر بیماری کرونا نیز مزید بر علت شده تا همزمان با افزایش درخواست‌ها برای تولید، تولیدکنندگان تراشه نتوانند به ظرفیت درخواستی پاسخی درخور دهند. فروش کالاهایی مانند تجهیزات سخت‌افزاری از جمله قطعات کامپیوتری، شبکه و حتی کنسول‌های بازی نسل نهم نیز با توجه به افزایش گرایش کاربران به فعالیت‌های آنلاین، بیش از ظرفیت و پیش‌بینی شرکت‌ها بوده است.

همزمان با حوزه‌های فوق، صنایعی مانند خودرو و ماینرها نیز به این حلقه گرسنه پیوسته و عطش آن برای مطالبه تعداد بیشتری از تراشه در هر روز را افزایش داده‌اند.

در این حالت شرکت‌های تولیدکننده این تجهیزات سفارشات تراشه و قطعات خود را افزایش داده‌اند تا بتوانند پاسخگوی نیاز بازار باشند ولی با یک حساب سرانگشتی می‌توان به این نتیجه رسید که افزایش درخواست تقریبا همه شرکت‌ها برای تراشه‌های جدید، شرایطی جز کمبود این قطعات را به همراه نداشته و شرکت‌های تولیدکننده تراشه با ظرفیت‌های فعلی خود توان پاسخ‌دهی به آنها را ندارند.

عامل دیگری که در تحلیل‌های اخیر پیرامون بحران کمبود تراشه مطرح شده‌اند، مشکلات فراوان و زمستان سختی است که در ایالت تگزاس آمریکا تجربه شد. در این شرایط کارخانه‌‌ برخی از شرکت‌ها مانند Samsung Electronics ،NXP Semiconductors و Infineon در این ایالت مجبور به تعطیلی شدند و این شرایط موجب شد تا بسیاری از سفارش‌های این شرکت‌ها به مدت چند ماه، با تاخیر در تحویل روبرو شوند.

مجموعه مسائل، پدیده‌ها و شرایط فوق موجب شده تا این روزها شرکت‌ها به سختی بتوانند تجهیزات خود را تولید کنند و علت اصلی آن کمبود قطعات اولیه مانند تراشه‌هاست.

محدودیت ظرفیت تولید و ذات همواره نیازمند بازار تراشه

شرکت‌هایی مانند مایکروسافت، اپل، سونی، AMD، انویدیا، اپل، کوالکام، برودکام و بسیاری از شرکت‌های فعال در زمینه تولید سیستم‌های سخت‌افزاری، تراشه‌های خود را طراحی کرده و آنها را برای ساخت در اختیار شرکت‌های تولیدکننده تراشه قرار می‌دهند تا در نهایت به چیپ‌های موردنیازشان رسیده و بتوانند از آنها را در محصولات خود استفاده کرده یا به مشتریان بفروشند.

با این حال بیشتر حجم تولید تراشه در کشورهای آسیایی متمرکز شده و همانطور که عنوان شد، سامسونگ و TSMC بزرگترین بازیگران آن هستند. در همین راستا طی گزارش اخیر شرکت TSMC اعلام شد که این شرکت در حال حاضر با حداکثر ظرفیت خود در حالت تولید تراشه است ولی با این حال پیش‌بینی می‌شود که بحران موجود حداقل تا اوایل سال ۲۰۲۳ میلادی ادامه پیدا کند.

پیامدهای بحران کمبود تراشه

بنابر اصول اولیه تجارت نیز هنگامی که یک کالا با افزایش تقاضا و کمبود موجودی روبرو شود، قیمت آن افزایش پیدا می‌کند؛ پدیده‌ای که همین حالا و در بازارهای مختلف مشاهده شده و پیش‌بینی بدتر شدن آن نیز می‌رود.

در همین زمینه بسیاری از شرکت‌های فعال در این حوزه رو به بازتولید محصولات قدیمی‌تر خود آورده‌اند تا به نوعی بتوانند پاسخگوی نیاز بازار در سطوح ابتدایی باشند. اما همانطور که می‌توان حدس زد، این روندهای تولید به نوعی مسکن‌هایی برای بحران بزرگ تراشه هستند و نمی‌توانند مشکلات عدیده ذکر شده بالا را مرتفع کنند.

صنایعی مانند تجهیزات سخت‌افزاری، شبکه، گوشی‌های هوشمند و خودرو بزرگترین قربانیان این حوزه هستند و شرکت‌های فعال در این حوزه را به سوی مشکلاتی مانند کمبود عرضه، افزایش قیمت و حتی در برخی موارد، کاهش خدمات پس از فروش را منتج شده‌اند.

چشم انتظار راهکارها

شرکت‌های چینی که از جدیدترین بازیگران وارد شده به این حوزه هستند نیز در حال حاضر، فناوری و توان تولید تراشه‌های پیشرفته با لیتوگرافی‌های زیر ۱۲ نانومتر را ندارند و عمده نیازهای کاربران در این زمینه به خصوص گروه پردازنده‌ها وابسته به این تراشه‌هاست. نتیجه این امر، کمبود قطعات موردنیاز برای ساخت وسایل سخت‌افزاری نظیر تجهیزات شبکه شده. از این رو، کارشناسان انتظار دارند قیمت این دسته از کالاها در آینده نزدیک افزایش پیدا کند.

البته تلاش‌هایی برای رفع برخی نیازها در این زمینه صورت گرفته و دو شرکت بزرگ تولیدکننده تراشه همراه با شرکت اینتل قصد دارند کارخانه‌های بزرگ خود در خاک ایالات متحده را برای افزایش تولید در این حوزه برپا کنند که مسلما تا رسیدن به مرحله بهره‌برداری از آنها، زمان نسبتا زیادی باقی مانده است.

جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده نیز چندی پیش در دستوری بودجه موردنیاز برای راه‌اندازی کارخانه‌های تولید تراشه در این کشور را تا ۳۷ میلیارد دلار افزایش داد ولی تا زمان رسیدن به راهکار قابل بهره‌برداری، به حداقل یک تا دو سال زمان نیاز است.

طی روزها گذشته گزارشی نیز منتشر شده که نشان می‌دهد مسئولان بازار داخلی اتحادیه اروپا وارد مذاکراتی با مدیران ارشد اجرایی اینتل و شرکت تایوانی TSMC شده‌اند تا شرایط برای احداث کارخانه‌های تولید تراشه این شرکت‌ها در کشورهای اروپایی نیز فراهم شود. این در حالی است که اروپا سعی دارد خود را از اختلالات چرخه تامین ذخایر جهانی تراشه مصون کند.

به هر حال به نظر می‌رسد که با وجود مسائل فوق باید حداقل تا موعد اعلام شده برای رفع مشکل که بین یک تا دو سال آینده است منتظر بمانیم تا احداث کارخانه‌های جدید و افزایش توان تولید شرکت‌ها بتوانند نیازهای مطرح شده در این زمینه را مرتفع کرده و شرایط را برای فعالیت عادی بازار، تسهیل کنند.