شهاب سنگ به تکه باقیمانده از دنباله‌دارها و سیارک‌ها گفته می‌شود که هنگام برخورد با جو زمین، ذوب نمی‌شود و به سطح سیاره ما سقوط می‌کند. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که سالانه فقط حدود 500 تن شهاب سنگ به خاک زمین می‌رسد؛ بعضی از این سنگ‌ها به‌دلیل ابعاد کوچک هرگز پیدا نمی‌شوند. بعضی بسیار غول‌پیکرند و بعضی دیگر بسیار گران‌قیمت. بیشتر شهاب سنگ‌هایی که با قیمت‌های بالا ارزش‌گذاری می‌شوند معمولا از نوع شهاب سنگ‌های پالازیت‌‌اند.
پالازیت‌ها گونه‌ای از زیباترین سنگ‌های فضایی هستند که از آلیاژ نیکل-آهن با بلورهای اُلیوین (سنگ‌های نیمه‌ارزشمند) ساخته شده‌اند. دانشمندان تخمین می‌زنند که فقط یک‌درصد از کل شهاب سنگ‌هایی که به زمین افتاده‌اند پالازیت هستند. به‌طوری‌که از مجموعه 65 هزار شهاب سنگی که تا سال 2021 به‌صورت رسمی تایید شده‌اند فقط 130 مورد از آنها پالازیت بوده‌اند.
اما نوع بسیار نادرتری از شهاب سنگ‌های پالازیت هم وجود دارد که به‌جای الیوین محتوی بلورهای الماس است. به‌گفته شهاب سنگ‌شناسان این الماس از گردوغبار کیهانی غنی از کربن نزدیک ستاره‌های کربنی و ابرنواخترها ساخته شده است. الماس‌‌های درون شهاب سنگ‌ها احتمالا از خود منظومه‌خورشیدی هم قدیمی‌ترند.
شهاب سنگ‌های پالازیت در بزرگداشت پِتر سایمون پالاز، طبیعت‌شناس، جهانگرد و استاد تاریخ طبیعی آلمانی در سده هجدهم میلادی نامگذاری شده است. پالاز که عضو آکادمی علوم سن‌پترزبورگ، آکادمی علوم سلطنتی سوئد و انجمن سلطنتی لندن بود طی سفری اکتشافی که در سال 1777 به سیبری داشت شهاب سنگی سنگی-آهنی به وزن 687 کیلوگرم را کشف کرد و نام آن را «آهن پالاز» گذاشت.
شهاب سنگ فوکانگ: به‌ارزش 2 میلیون دلار
این سنگ آسمانی از نوع شهاب سنگ‌های پالازیت است. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که شهاب سنگ معروف فوکانگ حدود 4/5 میلیارد سال قبل روی زمین افتاده و این یعنی، سن سقوط آن با سن کره زمین تقریبا برابر است. یک گردشگر آمریکایی در سال 2000 وقتی داشت کنار صخره‌ای نزدیک شهرستان فوکانگ در چین ناهار می‌خورد تکه بزرگی به وزن هزار و 3 کیلوگرم از ماتریکس آهن- نیکل را کشف کرد که درونش بلورهای کهربایی‌رنگ الیوین خودنمایی می‌کرد.
سنگی که بعدها به‌عنوان یکی از زیباترین و البته گران‌ترین شهاب سنگ‌های تاکنون کشف‌شده در جهان شناخته شد. سال 2005 یک تاجر چینی این سنگ را درحالی‌که 20 کیلوگرم از آن جدا شده بود برای نمایشگاه سنگ‌ها و کانی‌ها به توسان در آریزونای آمریکا فرستاد و از آن‌زمان تاکنون این 983 کیلوگرم باقیمانده به حدود هزار تکه تقسیم شده و در کل دنیا به فروش رفته است.
بزرگترین تکه جداشده از این شهاب سنگ 450 کیلوگرم وزن دارد که در سال 2008 در حراجی بونهامز نیویورک به قیمت حدود 2 میلیون دلار قیمت‌گذاری شد. قطعه‌ای به وزن 31 کیلوگرم از این سنگ در حال حاضر در دانشگاه آریزونا نگهداری می‌شود. برپایه بعضی مطالعات، شهاب سنگ فوکانگ (The Fukang Meteorite) محتوی 50 درصد الیوین و 50 درصد آلیاژ نیکل-آهن است.
تکه‌ای از شهاب سنگ ویلامت: به‌ارزش بیش‌از 1.3 میلیون دلار
شهاب سنگ ویلامت (The Willamette Meteorite) با 14/14 تن درحالی‌که حدود یک‌میلیون سال از سقوطش به زمین می‌گذشت در سال 1902 به‌دست معدنچی آمریکایی الیس هیوز در اورگان کشف شد.
به‌نظر می‌رسد که شهاب سنگ آلیاژ نیکل-آهن، تکه‌ای از هسته آهنی سیاره یا قمری باشد که در اثر برخورد جرم آسمانی دیگری به آن جدا شده و به زمین رسیده است. مردم قبیله سرخپوستی کلاکامس چینوک که پیش‌از استعمار اروپایی در دره ویلامت سکونت داشتند به این سنگ آسمانی که در حال حاضر در موزه تاریخ طبیعی نیویورک نگهداری می‌شود احترام بسیار می‌گذارند.
سال 1998 متصدیان موزه تاریخ طبیعی نیویورک یک تکه 28 پوندی از این سنگ عظیم آسمانی را برداشتند و در ازای دریافت یک تکه سنگ سیاره مریخ آن را به داریل پیت، مالک مجموعه شهاب سنگ‌های ماکوویچ، بزرگترین مجموعه خصوصی شهاب سنگ‌های سنگی‌آهنی دادند. سال 2007 ارزش این تکه از سوی خانه حراجی بونهامز بیش‌از 1.3 میلیون دلار ارزیابی شد.
جرم اصلی شهاب سنگ بِرِنهام: به‌ارزش 750 هزار تا 1.2 میلیون دلار
شهاب سنگ برنهام هم یکی دیگر از شهاب سنگ‌های سنگی‌آهنی پالازیتی بسیار معروفی است که تاکنون کشف شده است. برنهام در شهرستان کیووآ در کانزاس آمریکا کشف شد و اولین‌بار در سال 1882 به فهرست شهاب سنگ‌های مکشوفه وارد شد.
هرچند این توده سنگی‌آهنی عظیم به وزن 2.4 تن ثبت شد؛ اما در سال 2005 قطعه‌ای از آن به‌وزن 635 کیلوگرم با عنوان Oriented Individual بازیابی شد که اکنون با نام جرم اصلی (the Main Mass) شناخته می‌شود. بسیاری از تکه‌های شهاب سنگ برنهام در خاک نسبتاً مرطوبی یافت شده‌اند که آنها را به‌شدت اکسیده کرده است.
دکتر هاروی نینینگر مدت‌زمانی طولانی را صرف جست‌وجوی تکه‌های برنهام کرد و در سال 1929 گودالی بزرگ حفاری کرد و قطعات زیادی از آن را به‌دست آورد. سال 2016 خانه حراجی کریستیز لندن قیمت «جرم اصلی شهاب سنگ برنهام» (The Main Mass of the Brenham Meteorite) را بین 750 هزار تا 1.2 میلیون دلار تعیین کرد.
شهاب سنگ کانسپشن جانکشن: به‌ارزش بیش‌از 850 هزار دلار
شهاب سنگ کانسپشن جانکشن (The Conception Junction Meteorite) که احتمالاً بخشی از کمربند سیارکی بوده، نمونه نادر و بسیار زیبای دیگری از شهاب سنگ‌های پالازیت است. ژانویه 2011 وقتی دو شکارچیِ آماتورِ شهاب سنگ با رندی کوروتف در دانشگاه واشنگتن در سنت‌لوئیس ملاقات کردند تا آخرین خرید خودشان را به او نشان دهند، هیچ تصوری از ارزش مادی این جرم آسمانی نداشتند.
تا اینکه چند ماه بعد، یعنی در نوامبر همان‌سال، دانشمندان دانشگاه واشنگتن اعلام کردند که قیمت این سنگ فضایی می‌تواند بیش‌از 850 هزار دلار باشد. این سنگ هم که از خانواده شهاب سنگ‌های پالازیت است و 17 کیلوگرم وزن دارد سال 2006 نزدیک روستای 202 نفری کانسپشن جانکشن در شمال‌غربی میسوری کشف و سال 2009 به‌عنوان بیستمین شهاب سنگ پالازیت کشف‌شده در آمریکا معرفی شد. به‌گفته کوروتف، قیمت هر گرم از این سنگ در وضعیت تکه‌شده و پرداخت‌شده حدود 200 دلار است.
شهاب سنگ اسپرینگ‌واتر: به‌ارزش حدود 621 هزار دلار
شهاب سنگ اسپرینگ‌واتر (Springwater meteorite) هم از نوع پالازیت سنگی‌آهنی است که سال 1931 نزدیک شهرستان اسپرینگ‌واتر در اونتاریوی کانادا کشف شد. در زمان کشف، این شهاب سنگ 4.5 میلیارد ساله از سه جرم بزرگ تشکیل شده بود که به‌ترتیب 38/6 کیلوگرم، 18/6 کیلوگرم و 10/6 کیلوگرم وزن داشتند.
تکه‌های دیگری هم در سال‌های بعد کشف شدند که از آن‌جمله می‌توان تکه مجزایی اشاره کرد که با 53 کیلوگرم وزن در سال 2009 پیدا شد. موزه سلطنتی اونتاریو این تکه بزرگ را به‌قیمت حدود 621 هزار خریداری کرد و این سنگ بزرگ آسمان هم‌اکنون در این موزه در معرض دید علاقه‌مندان قرار دارد.
30 درصد از شهاب سنگ اسپرینگ‌واتر از آلیاژ آهن-نیکل غنی از کاماکیت و تائنیت است و بقیه آن بیشتر از الیوین تشکیل شده است. مقادیری جزئی از کانی‌های دیگر هم در آن دیده می‌شود که از آن‌جمله می‌توان به ترکیباتی از خانواده فسفات‌ها شامل فارینگتونیت، استنفیلدیت و مریلیت اشاره کرد.
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها