«رصدخانه استراتوسفری اخترشناسی فروسرخ» ناسا یا «سوفیا» برای اولین بار وجود آب روی سطحی از ماه که آفتاب روی آن میتابد را تایید کرده است. این کشف نشان میدهد که آب احتمالا در بخش بزرگی از آن وجود دارد و تنها محدود به بخشهای سرد و در سایه نمیشود.
سوفیا به تازگی توانسته روی دهانه «کلویوس» مولکولهای آب (H2O) را شناسایی کند که یکی از بزرگترین دهانهها قابل مشاهده از روی زمین محسوب میشود. بررسیهای گذشته روی سطح ماه وجود شکلی از هیدروژن را مشخص کرده بودند، با این حال نتوانسته بودند آب را از دیگر ترکیب شیمیایی مرتبط با آن تشخیص دهند.
اطلاعات جمع آوری شده از این منطقه نشان میدهد که غلطت آب برابر ۱۰۰ تا ۴۱۲ قسمت در هر میلیون است که تقریبا معادل یک بطری ۳۵۰ میلیلیتری میشود و در یک متر مکعب از خاک حبس شده است. نتایج در مقالهای در ژورنال «Nature Astronomy» به چاپ رسیده است.
«پل هرتز»، مدیر بخش اخترفیزیک در اداره ماموریت علمی در مقر ناسا در واشنگتن اعلام کرده:
«ما نشانهها از H2O که همان آب است را روی سطح به سمت خورشید پیدا کردیم. ما میدانیم که روی ماه آب وجود دارد و این کشف درک ما از سطح ماه را به چالش میکشد و سوالات جالب توجهی را درباره منابع مربوط به کاوش اعماق فضا ایجاد میکند.»
برای مقایسه بد نیست به صحرای بزرگ آفریقا اشاره کنیم که در آن ۱۰۰ برابر آب بیشتری نسبت به آنچه سوفیا در سطح ماه پیدا کرده، وجود دارد. با وجود حجم کم این آب، سوالات زیادی ایجاد میشود مانند اینکه آب چگونه خلق شده و چطور توانسته در چنین محیط نامناسبی باقی بماند.
آب یک منبع گرانبها در اعماق فضا محسوب میشود و عنصر اصلی زندگی است که ما میشناسیم. با وجود کشف این آب، هنوز نمیدانیم میتوان به سادگی به آن دسترسی داشت و به عنوان یک منبع استفاده کرد یا خیر. برنامه آرتمیس ناسا که در سال ۲۰۲۴ برای اولین بار یک زن را راهی ماه میکند، اطلاعات بیشتری درباره آن بدست خواهد آورد.
نتایج سوفیا بر پایه سالها تحقیق برای وجود آب روی ماه ایجاد شده است. زمانی که فضانوردان آپولو برای اولین بار در سال ۱۹۶۹ از ماه به زمین بازگشتند، تصور میشد که سطح آن کاملا خشک است. ماموریتهای مختلف طی ۲۰ سال گذشته مانند ماموریت «ماهواره مشاهدهگر و حسگر دهانههای ماه»، وجود یخ روی دهانههایی که به صورت دائمی روی آنها سایه وجود دارد را تایید کردند.
در همین حال چندین فضاپیما و ماموریتهای مبتنی بر تلکسوپ مادون قرمز به طور گسترده سطح ماه را مشاهده کردند و موفق به کشف مدارکی از هیدروژن در بخشهای روشنتر شدند. با وجود چنین موضوعی، این ماموریتها نتوانستند به طور دقیق وجود آب روی این بخشها را تشخیص دهند.
نویسنده ارشد مقالهای که نتایج در آن به چشم میخورند، «کیسی هانیبال» اعلام کرده:
«پیش از مشاهدات سوفیا، از وجود هیدروژن روی این بخش اطلاع داشتیم، با این حال نمیدانستیم در صورت وجود آب، حجم آن چقدر است.»
سوفیا وسایل جدیدی برای مشاهده ماه در اختیار ما قرار داده است. سوفیا یک جت مسافربری بوئینگ 747SP اصلاح شده با یک تلکسوپ با قطر ۱۰۶ اینچ است که در ارتفاع ۱۳,۷۰۰ متری پرواز میکند و به بیش از ۹۹ درصد بخار آب موجود در اتمسفر زمین میرسد تا دید واضحتری از جهان مادون قرمز داشته باشد. سوفیا با استفاده از دوربین «Faint Object Infrared» توانست طول موج منحصر به مولکولهای آب یعنی ۶.۱ میکرون را بدست آورد و غلظت بالایی از آن را در دهانه کلویوس کشف کند.
چندین نیرو میتوانند در ایجاد این آب نقش داشته باشند. بارش ریزشهابسنگها میتواند مقداری آب وارد ماه کند و پس از ضربه، این آب درون سطح ماه قرار بگیرد. احتمال دیگر وجود یک فرایند دو مرحلهای است که طی آن بادهای خورشیدی هیدروژن را به سطح ماه میرسانند و موجب واکنش شیمیایی با اکسیژن موجود در مواد معدنی در خاک میشوند. در همین حال بارش ریزشهابسنگها نیز میتوانند هیدروکسیل را به آب تبدیل کنند.
نحوه ذخیره شدن یا جمعآوری آب هم سوالات جالبی ایجاد میکند. آب میتواند در ساختارهای کوچک شبیه به مهره در خاک حبس شود توسط که گرمای بالا به علت برخورد ریزشهابسنگها ایجاد میشود. احتمال دیگر آن است که آب میتواند بین دانههای خاک پنهان شود و از نور خوردشید در امان بماند که باعث میشود در مقایسه با احتمال اول، قابل دسترستر باشد.
پاسخ ها