تب دنگی بیماری خطرناکی است که عامل آن نوع خاصی از پشه‌های آلوده به ویروس دنگی، به نام پشه‌های آئدس هستند. این بیماری، از طریق نیش پشه‌های آلوده به انسان منتقل می‌شود و در مناطق گرمسیری و جاهایی که آب راکد وجود دارد، شیوع بیشتری داشته‌است. ویروس تب دنگی ابتدا از طریق نیش پشه به بدن منتقل می‌شود و سپس گسترش می‌یابد و باعث بروز بیماری تب دنگی و ظهور علائم آن می‌شود. این بیماری که از مهم‌ترین بیماری‌های ویروسی و پاندمی‌های اخیر در جهان به شمار می‌رود، می‌تواند عوارض و خطرات جدی برای سلامتی داشته باشد. به همین دلیل، آگاهی از این بیماری و شناخت علائم آن در دستور کار بسیاری از سازمانها در کشورهای مختلف قرار گرفته است.
نخستین شیوع و همه‌گیری گسترده‌ای که از تب دنگی گزارش شده است به حدود سال ۱۷۸۰ میلادی برمی‌گردد. شیوع این بیماری، در مناطق جغرافیایی گرمسیر و به‌خصوص در فصول گرم سال مشاهده شده‌است. افزایش جمعیت و سفرها، تغییرات اقلیمی و تغییرات آب و هوا، باعث شیوع تب دنگی به مناطق جدیدی از جهان شده است و مناطق جدیدی با این بیماری تحت تاثیر قرار گرفته‌اند.
علائم تب دنگی چند روز بعد از اینکه پشه‌ی آلوده به ویروس، فردی را بگزد، ظاهر می‌شوند. بازه‌ی زمانی واکنش بدن افراد به این ویروس با هم متفاوت است اما معمولاً بین۳ تا ۱۰ روز طول می‌کشد. این علامت‌ها، به دو دسته‌ی علائم اولیه و علائم شدید پس از حاد شدن بیماری، تقسیم می‌شوند:
مرحله حاد هم علاپم متفاوتی دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
این مرحله علاپم متفاوتی دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
تب دنگی به‌صورت مستقیم واگیردار نیست و قابلیت انتقال از انسان به شخص دیگری را ندارد. هرچند که این ویروس می‌تواند از طریق انتقال خون آلوده یا پیوند اعضا نیز انتقال پیدا کند یا درموارد بسیار نادر از مادران باردار به جنین منتقل شود. در صورتی که پشه‌ها شخص مبتلا را نیش بزنند، ناقل ویروس خواهند بود و می‌توانند بیماری را به افراد دیگر انتقال دهند. در نتیجه، قرنطینه‌ی شخص بیمار در محیط بدون پشه و حشره در جلوگیری از شیوع این بیماری، اقدامی مفید و اثرگذار خواهد بود.
عامل اصلی ابتلا به بیماری، پشه‌های آلوده‌ای هستند که انسان را نیش می‌زنند و از این طریق ویروس را به آن‌ها منتقل می‌کنند. این پشه‌ها، نوع خاصی از پشه به نام پشه‌های آئدس هستند و نقش اصلی را در انتقال بیماری دارند. این نوع پشه معمولاً در آب و هوای گرمسیری زندگی می‌کند و برای تخم‌گذاری از آب‌های راکد، حوضچه‌ها، ظروف آب و آب زیر گلدان و آب‌های جمع‌شده و راکد در باغچه یا فاضلاب استفاده می‌کنند.
دو گونه‌ی به‌خصوص از پشه‌های آئدس به نام پشه‌های آئدس ایجپتی و پشه‌های آلبوپیکتوس، عامل انتقال ویروس این بیماری هستند. پشه‌های ایجپتی در اقلیم‌های گرمسیر و مرطوب زندگی می‌کنند و در آب‌های راکد تخم می‌گذارند. این پشه‌ها عموماً توانایی زندگی در محیط‌های شهری را دارند. به همین دلیل، جای نگرانی دارد که این پشه‌ها حتی در طول روز هم ممکن است آدم‌ها را نیش بزنند. پشه‌های آلبوپیکتوس به شیوها‌ی مشابه، این بیماری را منتقل می‌کنند، با این تفاوت که تحمل دمایی بهتری دارند و در هوای سردتر نیز مشاهده شده‌اند.
به نظر می‌رسد تغییر الگوهای هواشناسی و افزایش گرمایش زمین باعث تغییراتی در گسترش این بیماری مهلک شده‌اند. شیوع تب دنگی در گذشته، بیشتر مربوط به مناطق گرم و مرطوب گرمسیری بوده اما با افزایش دما در برخی مناطق جغرافیایی و تغییرات در بارندگی، افزایش جمعیت پشه‌های آئدس و گسترش مناطق شیوع بیماری، به طرز محسوسی مشاهده شده‌است.
معمولاً هر فرد پس از ابتلا به بیماری، با درجه‌ی متفاوتی از آن مواجه می‌شود که در موارد نادر وشدیدتر ممکن است منجر به فوت شخص مبتلا نیز بشود. در اغلب موارد، افراد علائمی مشابه آنفولانزا از خود نشان می‌دهند که پس از مدت حدود یک هفته بهبود می‌یابد. در مواردی که بیماری کمی شدیدتر است، علائم شدت بیشتری پیدا می‌کنند و نشانه‌های دیگری مثل دل دردهای شدید، استفراغ و خستگی مفرط و خونریزی لثه یا بینی نیز ظاهر می‌شوند.
تب دنگی در حالت شدید و حاد منجر به وضعیت خطرناک‌تری می‌شود و باعث بروز تب‌های شدید، خونریزی‌های داخلی و حتی نارسایی اعضای داخلی خواهد بود. این شکل از بیماری، تهدیدی جدی و مخاطره‌آمیز برای زندگی فرد محسوب می‌شود و نیاز به مراقبت‌های پزشکی جدی و تخصصی دارد. در این حالت، اگر افرادد به پزشک مراجعه نکنند یا اگر بدن آن‌ها به درمان جواب ندهد، آسیب‌های جدی به اعضای حیاتی بدن وارد می‌شود و ممکن است مرگ را به همراه داشته باشد.
تشخیص این بیماری معمولاً از طریق ثبت علائم، بررسی سابقه‌ی وجود بیماری در اطرافیان فرد و سفر به مناطق آلوده یا مشکوک انجام می‌شود. برخی از آزمایش‌ها نیز برای تشخیص قطعی‌تر این بیماری انجام می‌گیرند که به شکل آزمایش خون هستند. روش‌های فعلی تشخیص بیماری عبارت‌اند از:
این روش دقیق‌تر از روش‌های دیگر است و می‌تواند برای تشخیص ویروس در مراحل اولیه استفاده شود.
این آزمایش از طریق نمونه گیری خون و تشخیص آنتی بادی مربوط به ویروس تب دنگی در بدن فرد مشکوک انجام می‌شود و می‌تواند آنتی‌بادی‌هایی که اخیراً یا در گذشته تولید شده را تشخیص دهد.
آزمایش‌های آنتی ژنی نوع دیگری از آزمایش‌های خون برای تشخیص وجود رشته‌های پروتئینی مربوط به ویروس در خون هستند.
هر چند تحقیقات نشان داده راه‌هایی برای تسکین علائم این بیماری وجود دارند و واکسن‌هایی برای مصون ماندن از این بیماری عرضه شده‌اند؛ اما متأسفانه هنوز درمان خاصی برای این بیماری وجود ندارد و باید در ابتدا پیشگیری از آن را در اولویت قرار داد.
پیشگیری از نیش پشه و حشرات و عدم حضور در محل‌هایی که مستعد حضور پشه‌های آئدس باشد، به افراد کمک می‌کند تا از ابتلا به این بیماری، مصون بمانند. این اقداماتی که گفتیم، در واقع مؤثرترین راه از جلوگیری ابتلا به تب دنگی است. از راه‌های پیشگیری بیماری تب دنگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
افراد با توجه به شدت بیماری و علائمی که تجربه می‌کنند، نیاز به روش‌های متفاوتی برای کاهش علائم دارند:
برخی از پژوهشگران موفق شده‌اند نوع خاصی از واکسن برای برای تب دنگی بسازند. در حال حاضر، واکسنی به نام دنگواکسیا، تنها واکسن دارای مجوز برای این بیماری است. دریافت این واکسن، مناسب کسانی است که حداکثر ۴۵ سال دارند و یک بار به تب دنگی مبتلا شده‌اند. این واکسن، باید در طی سه دوز و با فواصل زمانی مشخص تزریق شود تا اثر مطلوب خود را بر سیستم ایمنی افراد بگذارد. اشخاصی که قبلاً به این بیماری مبتلا نشده باشند، برای دریافت واکسن مجاز نیستند، زیرا در صورت ابتلا به بیماری، ممکن است به تب دنگی شدید دچار شوند.
برخی از روش‌های متداول برای تسکین علائم بیماری وجود دارند که می‌توانند به همه‌ی افراد کمک کنند. استراحت و خواب کافی در طول دوره‌ی بیماری، مصرف مایعات، استفاده از مسکن‌های سبک و کمپرس‌های سرد برای کاهش دمای بدن مؤثر هستند. در صورتی که به این بیماری مبتلا شدید یا علائم مشابهی را در خود یا اطرافیان مشاهده کردید، به هیچ عنوان به سراغ خوددرمانی یا مصرف خودسرانه‌ی دارو نروید و این بیماری را جدی بگیرید. مراجعه به پزشک و تشخیص زودهنگام بیماری می‌تواند در مبارزه با گسترش عفونت و جلوگیری از وخامت اوضاع به شما کمک کند.
نوع تغذیه در این بیماری نقش زیادی دارد. میوه‌ها و سبزیجات سرشار از ویتامین هستند و در تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از ابتلا به بیماری یا کاهش اثرات ویروس بر بدن نقش دارند. به‌علاوه، مصرف میوه و سبزیجات می‌تواند در تآمین میزان آب لازم برای بدن، مؤثر باشد. مصرف سوپ‌هایی مانند سوپ مرغ نیز به دلیل وجود میزان پروتئین زیاد و مواد مغذی دیگر، می‌تواند از حالات ضعف ناشی از بیماری تا حد زیادی بکاهد و کمبود برخی املاح در بدن را جبران کند.
علائم تب دنگی در کودکان معمولاً مشابه با بروز علائم در بزرگسالان است اما می‌تواند به مراتب شدیدتر باشد. از آن‌جایی که کودکان سیستم ایمنی و بدنی ضعیف‌تری دارند، بیشتر در معرض خطر هستند. والدین باید همواره به خطر حضور پشه‌های آئدس در منزل یا محیط پیرامون آن توجه داشته باشند و در صورت مشاهده‌ی کوچکترین علائم، کودک را به مراکز بهداشتی و درمانی ببرند.
با توجه به این که محدودیت تزریق واکسن برای کودکان ۹ تا ۱۶ سال وجود دارد و آنان نمی‌توانند واکسن دریافت کنند باید مراقبت بیشتری برای پیشگیری از ابتلا در کودکان انجام داد.
مقابله با این بیماری خطرناک، در درجه‌ی اول نیازمند تلاش سازمانها به خصوص مراکز بهداشت است تا راهکارهای موثر در پیشگیری از این بیماری را به اجرا در بیاورند. اطلاع‌رسانی به اقشار مختلف جامعه نیز باید قدم بعدی باشد که در دستور کار قرار می‌گیرد و دولت‌ها می‌توانند از طریق پخش برنامه‌های آموزنده در رسانه‌ها یا شبکه‌های اجتماعی، مردم را برای مقابله و پیش گیری از این بیماری آگاه کنند. پخش تراکت در محیط‌های عمومی و شهرهای مستعدتر برای شیوع این بیماری و نصب اطلاعیه برای آگاهی‌رسانی در سطح شهر و پارک‌ها از اقدامات مؤثر دیگری است که می‌توانند برای افزایش سطح آگاهی جامعه از این بیماری به کار بروند.
مرحله‌ی بعدی برای کاهش شیوع تب دنگی این است که مردم با سازمانها و نهادهای مربوط با این موضع، همکاری‌های لازم را داشته باشند. مردم باید مشارکتی عمومی در گزارش‌دهی به دولت برای محل تجمع آب‌های راکد در سطح شهر داشته باشند. علاوه بر آن، افراد می‌توانند با پاک‌سازی آب‌های راکد در حیات و پشت‌بام منزل خود و نصب توری‌های پشه‌گیر و استفاده از مواد دافع حشرات، از افزایش جمعیت حشرات و در نتیجه شیوع بیماری بکاهند. واکسیناسیون برای افراد واجد شرایط و مراجعه‌ی زودهنگام به پزشک در صورت ابتلا یا مشاهده‌ی علائم، از دیگر اقداماتی است که به کنترل بیماری کمک می‌کنند.
تب دنگی، این بیماری عفونی و ویروسی، یکی از چالش‌های بهداشتی در مناطق گرمسیر جهان به شمار می‌رود. جلوگیری از شیوع این بیماری، نیازمند تخصیص بودجه به دست دولت‌ها و سازمانها برای انجام آزمایش و پژوهش‌ها درباره‌ی این بیماری است. تحقیقات درباره‌ی پیشگیری از تب دنگی باید تا زمانی ادامه پیدا کند که دانشمندان بتوانند واکسنی بسازند که برای نجات همه‌ی افرا دجامعه، مفید و مناسب باشد. انجام پژوهش روی بیماران، بررسی داروهای مؤثر برای مقابله با این بیماری و کاهش علائم آن نیز باید در دستور کار مراکز فعال جهانی قرار بگیرند تا بتوان عوارض و تلفات ناشی از این بیماری را کاهش داد و از مرگ و میر افراد جلوگیری کرد. در صورتی که به مطالعه‌ی مطالب علمی بیشتر علاقه دارید، می‌توانید از مقالات دیگر سایت چطور بازدید کنید.
تب دنگی از طریق نیش پشه‌های آلوده به ویروس دنگی منتقل می‌شود. این پشه‌ها، پشه‌های آئدس نام دارند.
تب شدید، سردرد، دردهای عضلانی و مفصلی و بثورات پوستی از جمله علائم اولیه تب دنگی هستند.
درمان خاصی برای تب دنگی وجود ندارد، اما مدیریت علائم از طریق استراحت، مصرف مایعات و استفاده از مسکن‌ها می‌تواند بهبودی را تسریع کند.
منبع ویژگی‌های پشه آئدس: CDC–Britannica
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها