وقتی سخنرانی میکنید، واقعا سرزنده هستید؛ زیرا قرارگرفتن روی صحنه، همهی حواس شما را فعال میکند. بوی موفقیت را همچنانکه سخنرانی میکنید، استشمام میکنید. طعم اضطراب و نگرانی را هم در دل خود میچشید. باید همهی حواستان را بهکار بگیرید تا تجربهای هیجانانگیز و بهیادماندنی را برای مخاطبان خود رقم بزنید. بهرهگیری درست از کمکهای حسی، سخنرانی پرشورونشاطی را برای شما و مخاطبانتان به ارمغان میآورد.
آنچه در این مطلب میخوانید:
بایدهای استفاده از کمک حسی | نبایدهای استفاده از کمک حسی | اهمیت آمادهسازی | نکات مهم در طراحی | نقش رنگها
مخاطبان در طول سخنرانی، شما و همهی کمکهای بصری مورداستفاده در سخنرانی را میبینند. مخاطبان باید در تمام طول سخنرانی به شما نگاه کنند. بنابراین، باید توجه و اشتیاق آنها را با رعایت موارد زیر حفظ کنید:
برای نمایش متن بهصورت ارائهی بصری، باید به نکات زیر توجه کنید:
بنا به پژوهشهای اخیر، پنج عامل زیر در ارزیابی کیفیت متن مهم است:
بهطور کلی استفاده مؤثر از زبان در سخنرانی نقش چشمگیری در موفقیت سخنرانیتان دارد.
نمایش ویدئو روش بسیار خوبی برای جلب توجه مخاطبان است؛ ولی گاهی نیز موجب حواسپرتی مخاطبان از اطلاعات مهمتر میشود. در ادامه، چند پیشنهاد سودمند برای بهرهگیری از ویدئو ارائه میدهیم:
صدای شما نیز میتواند بهعنوان کمکی حسی در سخنرانی عمل کند. برای افزایش تأثیرگذاری صدای خود باید:
اگر از صدایی بهجز صدای خودتان استفاده میکنید:
بهرهگیری از گرافیک و تصاویر متحرک (پویانمایی) به بهبود سخنرانی شما میانجامد. پیشنهادهای مفید برای بهرهگیری از گرافیک و تصاویر پویا عبارتاند از:
ارائه یا سخنرانی موفق باید مخاطبان را تحتتأثیر قرار دهد؛ زیرا مخاطب سرزنده و پرشوری که سخنرانی بر او تأثیر گذاشته است، بیش از سایر مخاطبان دست به اقدام میزند و به گفتههای سخنران عمل میکند.
بهکارگیری کمکهای بصری در سخنرانی موجب میشود که افراد مطالب گفتهشده را بیشتر بهخاطر بسپارند. ولی باید از کمکهای حسی به شکلی درست بهره بگیریم. در صورت استفادهی نادرست از کمکهای حسی، توجه مخاطبان به مطالب کاهش مییابد یا حواس آنها از نکات اصلی سخنرانی منحرف میشود.
بنا بر نظر آلبرت مهرابیان، روانشناس مشهور، ۵۵٪ اطلاعاتی که افراد در طول هر سخنرانی جذب میکنند، بصری و ۳۸٪ اطلاعات نیز صوتی است؛ فقط ۷٪ نکات ازطریق متن به مخاطبان انتقال مییابد. البته صرفا افزودن چند کمک بصری به سخنرانی راهحل مناسبی نیست. در استفاده از کمکهای بصری، افراد معمولا مرتکب اشتباهات زیر میشوند.
بر اساس پژوهش انجامشده در دانشگاه UCLA، ارائهی بصری، ۵ برابر بیشتر از ارائهای که در آن از نقطهگلوله استفاده شده، پس از ۳ روز بهیاد میماند.
در این تصاویر، معمولا بازیگران احساساتی مانند شگفتی یا شادی را نمایش میدهند. مشکل اینجاست که این تصاویر ممکن است خیلی احساساتی و مصنوعی بهنظر برسند. بهعلاوه، اگر این عکسها متعلق به چند سال پیش باشد، ممکن است سبک و حالت آنها خیلی قدیمی بهنظر برسد.
دوره کلیپآرت دیگر گذشته است. در گذشته، رایانهها تواناییهای کمتری داشتند و سخنرانان ناگزیر بودند از فایلهای سخنرانی کمحجم و کوچک استفاده کنند تا بتوانند آنها را در یک فلاپیدیسک جای دهند. ولی امروزه کلیپآرت در مقایسه با عکس رنگی، بسیار قدیمی بهنظر میرسد.
بهطورکلی، این تصاویر از صفحات وب بهدست میآیند و سپس اندازهی آنها بزرگ میشود. این عکسها به صورت فایلهای کوچکی ذخیره میشوند تا بارگیری آنها سریعتر باشد و به همین دلیل، وقتی آنها را بزرگ میکنیم، کیفیت خوبی ندارند.
برداشتن تصویری از وب و استفاده از آن، کاری بسیار آسان و وسوسهانگیز است؛ ولی شما باید اجازهی مالک کپیرایت را داشته باشید تا بتوانید از آن تصویر استفاده کنید.
هر تصویر میتواند هزاران واژه را انتقال دهد؛ پس چرا باید فقط برای خالی نبودن عریضه از تصاویر قدیمی و نامربوط استفاده کنید؟ ارتباط و تناسب تصویر با موضوع سخنرانی اهمیت بسیار زیادی دارد.
اضافهکردن ویدئوکلیپ به کمکهای بصری مورداستفاده بسیار مفید است. ولی اگر ویدئوکلیپِ نمایشدادهشده طولانی باشد، جلب توجه مخاطبان به موضوع اصلی سخنرانی دشوار میشود.
بهرهگیری از کمکهای حسی در ارائه و سخنرانی مفید است. ولی اگر از این ابزار بهدرستی استفاده نشود، ذهن مخاطبان از محتوای اصلی سخنرانی منحرف خواهد شد.
اگر میخواهید در سخنرانی خود از صدا استفاده کنید، باید صدای مورداستفاده برای آن شرایط و موضوع مناسب باشد. از صدای بسیار بلند استفاده نکنید؛ زیرا صدای بلند مانع شنیدن گفتههای سخنران شده و حواس مخاطبان را پرت میکند. ولی از سوی دیگر، صدای مورداستفاده نباید آنقدر آرام باشد که همهی افراد حاضر در سالن نتوانند آن را بشنوند.
اگر شیئی را به جلسهی سخنرانی یا ارائه میآورید تا مخاطبان آن را لمس و بررسی کنند، باید چند شیء را با خود بیاورید تا مخاطبان با سرعت بیشتری بتوانند آن را در سالن دستبهدست بچرخانند و لمس کنند. همچنین باید در طول سخنرانی، مدتزمانی را به بررسی این شیء اختصاص دهید. زیرا اگر لازم باشد که مخاطبان همزمان با لمس و بررسی شیء به سخنرانی شما نیز گوش دهند، طبیعتا توجه بیشتری به آن شیء خواهند داشت و نکات مهم سخنرانی شما را از دست خواهند داد.
برخی افراد حساسیت زیادی به بوها دارند؛ بنابراین، اگر از این جنبه نیز در سخنرانی خود بهره میگیرید، باید توجه کنید که بوی موردنظر بیشازحد قوی و آزاردهنده نباشد. شما باید بدون اینکه مخاطبان خود را از موضوع اصلی منحرف کنید یا آزار بدهید، سخنرانی خود را اثربخشتر کنید.
آمادهسازی مهمترین بخش کمکهای حسی است. حتما بکوشید در همان محل اجرا تمرین سخنرانی کنید. ویژگیهای آکوستیک سالن، میزان دید مخاطبان و امکان ارائهی اشیا و بوها را در سالن بدون منحرفشدن حواس مخاطبان بررسی کنید. از چند نفر بخواهید که پیش از سخنرانی، در تمرین شما حضور پیدا کنند تا بتوانید هر گونه نقص موجود را پیش از سخنرانی نهایی اصلاح کنید و اطمینان یابید که سخنرانی شما به روانترین و بهترین شکل ممکن انجام خواهد شد.
طراحی ارائهای مؤثر و جذاب در ساخت پاورپوینت یا سایر برنامههای ارائه، به گرافیک، فونت و ساختار سادهای نیاز دارد. چه به پاورپوینت علاقهمند باشید و چه از آن بیزار باشید، پاورپوینت و اسلایدهای موجود از نوع پاورپوینت، رایجترین شکل کمکهای بصری در سخنرانیها و ارائهها بهشمار میرود. بسیاری از ما با ارائههای پاورپوینت خستهکنندهای روبهرو شدهایم که در آنها حجم زیادی از اطلاعات ارائه میشود و خلاقیتی وجود ندارد.
در تهیه پاورپوینت این موارد را در نظر بگیرید:
این نکات به کاربر کمک میکند تا در تهیه پاورپوینت برای ارائه با توجه به قابلیتهای نرمافزار، بهتر عمل کند.
بهرهگیری از عناصر گرافیکی مناسب، بسیار اثربخش است؛ زیرا افراد مطالب مصور را سریعتر از مطالبی که صرفا از متن تشکیل شدهاند، تشخیص میدهند. در زمان خلق کمکهای بصری خود، توجه کنید که متن و گرافیک مورداستفاده خوانا باشد.
استفاده از شواهد بهویژه در سخنرانی متقاعدکننده اهمیت ویژهای دارد. نمایش و ارائه اثربخش آنها به تأثیرگذاری بیشتر سخنرانی میانجامد.
یکی از اشتباهات رایج، استفاده از متنهای طولانی در اسلاید است. بهراحتی و با کاهش حجم متن میتوان از این اشتباه جلوگیری کرد.
درصورت استفادهی مناسب از رنگها، میتوانید توجه مخاطبان را به اصطلاحات یا مفاهیم مهم در ارائهی خود جلب کنید. رنگها همچنین میتوانند احساسات را برانگیزند. برای دستیابی به این اهداف، باید از رنگها بهصورتی سازگار و هماهنگ استفاده کنید.
مخاطبان اغلب جذب رنگها میشوند و معمولا ارائههای بدون رنگ برای آنها کسالتآور است. برخی از ارائهدهندگان، پیوسته ترکیب رنگی ارائهی خود را تغییر میدهند تا از یکنواختی آن جلوگیری کنند. علاوه بر رنگها میتوانید سایههای رنگهای خود را نیز تغییر دهید و از فامهای متفاوتی از یک رنگ پایه بهره بگیرید.
یکی از معایب بهکارگیری رنگ، مشکلاتی است که ممکن است برای افراد مبتلا به کوررنگی ایجاد کند. این افراد شاید برخی از اطلاعاتی را که به رنگهای خاصی نمایش داده شدهاند، بهدرستی نبینند. بهرهگیری از سایههایی خاص بهصورتی سازگار و موافق با یکدیگر میتواند به رفع این مشکل کمک کند.
در زمان گزینش رنگهای مورداستفاده، توجه به روانشناسی رنگها نیز مفید است. با جستوجو در اینترنت، میتوانید مجموعهای کامل از تحلیلهای روانشناسی را که دربارهی معنای رنگهای مختلف نوشته شدهاند، بیابید.
در فلیپچارت، رنگهای آبی، سیاه و سبز بیش از رنگهای دیگر قابلیت دیدهشدن دارند. اغلب مردم بر این باورند که آبی دلپذیرترین رنگ برای مشاهده است و قرمز نیز در جایگاه دوم قرار میگیرد. اگرچه قرمز بیشترین قابلیت دیدهشدن را دارد، بهرهگیری بیشازحد از آن نیز آزاردهنده است. از بهکارگیری رنگهای بنفش، زرد، صورتی و قهوهای بپرهیزید؛ زیرا تشخیص آنها از سایر رنگها دشوارتر است.
در زمان ترسیم شکل، توجه داشته باشید که رنگهای روشن موجب تمرکز بیشتر بر نمودارهای کوچک میشود، درحالیکه رنگهای ظریف و کمترآشکار در زمان مشاهدهی نمودارهای بزرگ بیشتر بهکار میآید.
پاسخ ها