سوختگی یکی از حوادث بسیار رایج در سراسر جهان است. همهٔ ما در طول زندگی شاید بارها هنگام آشپزی دستمان را سوزانده‌ایم یا با خوردن چیزی داغ دهانمان سوخته است، اما سوختگی آن‌قدر هم ساده نیست و در برخی موارد نه‌تنها می‌تواند پیامدهایی بسیار خطرناک داشته باشد، بلکه می‌تواند به مرگ فرد منجر شود. در این مطلب، ابتدا درباره انواع سوختگی و درجات آن صحبت می‌کنیم؛ سپس، به‌طور جزئی خواهیم گفت که برای کمک‌های اولیه و درمان سوختگی چه نکاتی را باید رعایت کنید؛ آنگاه درباره دوران نقاهت و پیامدهای سوختگی صحبت خواهیم کرد؛ در پایان، نکاتی درباره پیشگیری از سوختگی خواهیم گفت. گرچه امیدواریم که مطالب این مقاله هیچ‌گاه به کارتان نیاید، اما توصیه ما این است که این مقاله را حتما تا پایان به‌دقت بخوانید.
آنچه در این مطلب می‌خوانید:
عوارض و مشکلات سوختگی | انواع سوختگی | درجات سوختگی | زمان مراجعه به مراکز درمانی | کمک‌های اولیه | درمان انواع سوختگی | بهبود و دوران نقاهت | پیامدهای سوختگی | پیشگیری از سوختگی
سوختگی حتی اگر جزئی باشد، دردناک است. سوختگی جزئی ممکن است طی چند روز بهبود یابد؛ در حالی که بهبود سوختگی جدی‌تر ممکن است هفته‌ها یا حتی ماه‌ها طول بکشد.
سوختگی شدید می‌تواند یک آسیب جدی باشد ـ نه‌تنها از نظر جسمی بلکه از نظر روحی؛ در نتیجه، نه‌تنها در قربانی سوختگی بلکه در کل خانواده می‌تواند تأثیرگذار باشد. افرادی که دچار سوختگی شدید هستند ممکن است با این مشکلات روبه‌رو شوند:
علاوه بر این، سوختگی‌های شدید توانایی نفوذ به لایه‌های عمیق پوست را دارند و باعث آسیب عضلانی یا بافتی می‌شوند که ممکن است بر روی دستگاه‌های مختلف بدن تأثیر بگذارد. سوختگی همچنین می‌تواند باعث مشکلات عاطفی مانند افسردگی، کابوس‌های شبانه و یا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) شود. ازدست‌دادن دوست یا یکی از اعضای خانواده و یا دارایی‌ها در آتش ممکن است غم و اندوه ناشی از فشار احساسی سوختگی را دوچندان کند.
جای زخم سوختگی می‌تواند تا همیشه روی بدن باقی بماند؛ اما مراقبت از سوختگی به‌دلیل التیام آن می‌تواند از بروز جای زخم جلوگیری کند.
بعضی‌ها سوختگی‌ها را به دو دسته تقسیم می‌کنند:
هردوی آنها معمولا ناشی از گرما هستند، هردو به پوست آسیب می‌رسانند و هردو را به یک شیوه درمان می‌کنیم.
سوختگی خشک ناشی از گرمای خشک است، مانند سوختن با آهن داغ یا آتش‌سوزی؛ اما سوختگی تر به‌دلیل گرمای ناشی از چیزی مرطوب و داغ اتفاق می‌افتد، برای مثال آب جوش یا بخار آب داغ.
در سوختگی خشک تاول وجود ندارد ولی در سوختگی تر حتما تاول‌های آب‌دار ایجاد می‌شود.
اما انواع سوختگی با توجه به منبعی که گرمارسانی کرده و پوست را سوزانده است به ۴ دسته تقسیم می‌شوند:
درجه سوختگی را نباید با انواع سوختگی اشتباه بگیریم. هرکدام از انواع سوختگی ممکن است تا حد مشخصی به پوست آسیب برساند. درجه سوختگی را با توجه به شدت آسیبی که به پوست رسانده است و لایه‌هایی از پوست که تحت‌تأثیر قرار گرفته‌اند ارزیابی می‌کنند.
پیش از آن لازم است بدانیم که پوست ما سه لایه دارد:
در اصل، ۳ درجه سوختگی داریم که ظاهر و علائم آنها متفاوت است. بااین‌حال متخصصان یک درجه اضافی هم برای سوختگی در نظر می‌گیرند:
در این حالت اپیدرم آسیب دیده است. پوست کمی قرمز، متورم و دردناک می‌شود، اما تاول نمی‌زند.
در این حالت اپیدرم و بخشی از درم آسیب دیده است. پوست به‌رنگ صورتی کم‌رنگ درمی‌آید، دردناک است و ممکن است تاول‌های ریزی وجود داشته باشد.
در این حالت که به آن سوختگی با ضخامت جزئی هم می‌گویند، اپیدرم و درم آسیب دیده‌اند. این نوع سوختگی باعث می‌شود پوست لکه‌های پراکندهٔ قرمز و صورتی پیدا کند. پوست ممکن است خشک یا مرطوب باشد، تورم داشته و تاول بزند، دردناک یا بدون درد باشد.
در اینجا هر ۳ لایهٔ پوست (اپیدرم، درم و هیپودرم) سوخته‌اند و بافت زیر آن ممکن است کم‌رنگ یا سیاه به نظر برسد، درحالی‌که پوست باقی‌مانده در اطراف، خشک و سفید، قهوه‌ای یا سیاه و بدون تاول است و بافت پوست ممکن است حالت چرمی یا مومی به خودش گرفته باشد.
این‌طور نیست که همیشه میزان دردی که احساس می‌کنید به جدی‌بودن سوختگی ارتباط داشته باشد. حتی یک سوختگی بسیار جدی هم ممکن است نسبتا بدون درد باشد.
بسته به اینکه سوختگی چقدر جدی است، برخی از سوختگی‌ها را می‌توانید در خانه درمان کنید و برای برخی دیگر باید به بیمارستان مراجعه کنید. سوختگی‌های جدی نیاز به مراقبت پزشکی ویژه دارند.
یک‌سری علائم هستند که ممکن است دیرتر ظاهر شوند. در هریک از این موارد هم به پزشک مراجعه کنید:
برای تمام انواع سوختگی در اولین فرصت از کمک‌های اولیهٔ صحیح استفاده کنید. این کار باعث می‌شود پوست بیشتر از آنچه هست آسیب نبیند.
تا رسیدن اورژانس، فرصتی طلایی برای کمک به فرد هست تا او را از آسیب‌های بیشتر و حتی مرگ احتمالی نجات دهید.
در هر مورد باید با احتیاط رفتار کنید.
هرگز خودتان را درمعرض خطر سوختن قرار ندهید.
در این موارد سریعا کارهای زیر را انجام دهید و سعی کنید هم‌زمان اورژانس را خبر کنید:
یکی از خطرناک‌ترین انواع سوختگی که آسیب‌های بسیار شدیدی را به همراه دارد و باید به اورژانس خبر دهید، سوختگی با مواد شیمیایی است. در صورت امکان، نوع ماده شیمیایی را به پزشکان اطلاع دهید. تا زمان رسیدن اورژانس کارهای زیر را انجام دهید:
آفتاب‌سوختگی می‌تواند علائمی مانند پوست داغ، قرمز و دردناک داشته باشد و خطرش چندان کمتر از سوختگی‌های دیگر نیست. اگر آفتاب‌سوخته شده‌اید، بلافاصله کارهای زیر را انجام دهید:
اگر فردی گرمازده شده است، سریع او را به جای خنک و سایه ببرید، آب بدهید بنوشد و لباس‌هایش را شل کنید. او باید در عرض نیم ساعت حال بهتری پیدا کند. اگر حالش بهتر نشد، یعنی شرایط خطرناک است. سریعا به اورژانس خبر دهید.
بسته به اینکه درجه سوختگی چقدر باشد یا میزان سوختگی چقدر جدی باشد، درمان متفاوتی لازم است:
فقط باید محل سوختگی را خنک کنید و سپس آن را تمیز نگه دارید. هیچ ماده روغنی را روی ناحیهٔ سوخته نمالید. اگر تاول زده است، تاول‌ها را نترکانید زیرا به عفونت منجر می‌شود (اگر یادتان باشد گفتیم که در سوختگی‌های تاول‌دار باید به مراکز درمانی مراجعه کنید، مگر آنکه خیلی ناچیز باشد). معمولا چند روز بعد، سوختگی برطرف می‌شود.
اگر سوختگی جدی باشد، حتما به مراکز درمانی مراجعه کنید. در مراکز درمانی:
متخصصان دربارهٔ مدیریت تاول‌هایی که بر اثر سوختگی ایجاد شده است نظرات متفاوتی دارند؛ بااین‌حال توصیهٔ مشترک همهٔ آنها این است که خودتان تاول‌ها را نترکانید.
برخی از متخصصان بر این باورند که باید در بیمارستان، تاول‌ها را تخلیه کرد و بافت آن را برداشت. برخی دیگر می‌گویند تاول باید دست‌نخورده باقی بماند.
درهرصورت در بیشتر موارد، تاول‌ها را تخلیه می‌کنند. برای این کار با یک سوزن کوچک مایع درون تاول را تخلیه می‌کنند. این کار آسپیره‌کردن نامیده می‌شود و برای تاول‌هایی انجام می‌شود که بزرگ هستند یا ممکن است به جایی برخورد کنند و بترکند.
سوختگی‌های خفیف که فقط اپیدرم را درگیر کرده‌اند، معمولا بدون جاگذاشتن هیچ زخمی، درطی یک هفته بهبود می‌یابند.
سوختگی‌های جزئی که روی اپیدرم و برخی از لایه‌های زیرین بافت (سوختگی درجهٔ دو) تأثیر می‌گذارند، معمولا در عرض ۱۴ روز بهبود می‌یابند و فقط جای زخم کوچکی باقی می‌ماند.
سوختگی شدیدتر و عمیق‌تر ممکن است ماه‌ها و یا حتی سال‌ها برای بهبود به زمان نیاز داشته باشد و معمولا جای زخم‌های آن قابل‌مشاهده و ماندگار هستند. این افراد تا چند سال باید از قرارگرفتن درمعرض تابش مستقیم نور خورشید خودداری کنند، زیرا ممکن است پوست‌شان تاول بزند، به‌ویژه در سال اول که پوست به‌شدت حساس است.
توانبخشی سوختگی از همان مراحل حاد درمان سوختگی آغاز می‌شود و بسته به میزان سوختگی، ممکن است روزها تا ماه‌ها و حتی سال‌ها طول بکشد. توانبخشی برای پاسخ‌گویی به نیازهای خاص هر بیمار طراحی شده است و هدف آن این است که تاجایی‌که ممکن است به بیمار کمک کنند تا به بالاترین سطح عملکرد و استقلالش برسد. درعین‌حال، کیفیت کلی زندگی‌اش را ازنظرِ جسمی، عاطفی و اجتماعی بهبود می‌بخشد.
برخی از خدماتی که در تسریع روند بهبود بیماران نقش مهمی دارند، عبارت‌اند از:
گاهی سوختگی می‌تواند به مشکلاتی مانند شوک، گرمازدگی، عفونت و زخم منجر شود.
سوختگی جدی ممکن است باعث ایجاد شوک شود که در نتیجهٔ نرسیدن اکسیژن کافی به بدن رخ می‌دهد. درصورت بی‌توجهی شوک می‌تواند به مرگ فرد آسیب‌دیده منجر شود.
اگر این علائم را در فرد می‌بینید، با اورژانس تماس بگیرید و آمبولانس بخواهید.
تازمانی‌که آمبولانس بیاید:
هردوی این شرایط به‌دلیل افزایش دمای بدن به بیش از ۳۷ تا ۴۰ درجه سانتی‌گراد و اغلب با قرارگرفتن طولانی‌مدت درمعرض نور شدید آفتاب یا گرما اتفاق می‌افتند. خستگی گرمایی و گرمازدگی می‌توانند بسیار جدی باشند.
علائم آنها عبارت است از:
اگر فرد درعرض نیم‌ساعت بهتر نشد، او را به بیمارستان برسانید.
درصورتی‌که باکتری‌ها به زخم ناشی از سوختگی وارد شوند آن را آلوده می‌کنند؛ برای مثال، اگر سوختگی باعث تاول شده باشد و آن را تمیز نگه ندارید، آلوده می‌شود و عفونت خواهد کرد. اگر هریک از علائم زیر را داشتید، به پزشک مراجعه کنید (خواه خودتان در خانه سوختگی را درمان کرده‌اید، خواه پزشک این کار را انجام داده است):
اگر لازم باشد، پزشک آنتی‌بیوتیک و مسکن تجویز می‌کند.
در موارد نادر، سوختگی آلوده می‌تواند به مسمومیت خون (سپسیس) یا سندرم شوک مسمومیت منجر شود. این موارد هم جدی هستند و می‌توانند کشنده باشند.
اسکار بافتی به‌شکل تکه یا خط است و پس از بهبودی زخم ناشی از انواع سوختگی روی پوست باقی می‌ماند. در بیشتر سوختگی‌های جزئی فقط یک جای زخم مختصر باقی می‌ماند.
پس از التیام زخم سوختگی، برای اینکه اسکار کمتری روی پوست‌تان به وجود بیاید این کارها را انجام دهید:
سوختگی شدید می‌تواند باعث پریشانی افراد در طولانی‌مدت شود. برخی افراد دچار مشکلات زیر می‌شوند:
اگر هر یک از این مشکلات را داشتید، به روان‌پزشک یا روان‌شناس مراجعه کنید.
افرادی که بیشتر از هر کس دیگری درمعرض انواع سوختگی قرار دارند نوزادان و خردسالان هستند. برای پیشگیری از سوختگی موارد احتیاطی زیر را رعایت کنید:
یکی از رایج‌ترین انواع سوختگی به‌ویژه در تابستان، آفتاب‌سوختگی است که بسیاری از افراد آن را بی‌اهمیت تلقی می‌کنند. آیا می‌دانید پرتوهای خورشید چه زیان‌هایی به پوست می‌رسانند؟ کمترین آنها آفتاب سوختگی و بدترین آنها سرطان پوست است. ضدآفتاب‌های مناسب می‌توانند شما را از آفتاب سوختگی و خطرات پرتوهای خورشید محافظت کنند.
شما چه تجربه‌ای از سوختگی و درمان آن دارید؟ چه روش‌های مراقبتی را برای محافظت از خود و عزیزانتان برای پیشگیری از سوختگی در پیش می‌گیرید؟ آنها را با ما و مخاطبانمان در میان بگذارید.
منبع nhs stanfordhealthcare
درمان بیماریدرمان بیماری هادرمان سوختگی
0
اشتراک‌گذاریWhatsAppTelegramFacebookLinkedinTwitterپرینتایمیل
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها