رنگ ادرار کلیه سالم طیفی از زرد کم‌رنگ تا کهربایی یا زرد پررنگ است که درنتیجه رنگ‌دانه‌ای به نام یوروکروم و میزان رقیق یا غلیظ بودن ادرار تعیین می‌شود. رنگ‌دانه‌ها و سایر ترکیبات موجود در غذاهای خاص و داروها می‌توانند رنگ ادرار شما را تغییر دهند. چغندر، انواع توت‌ها و باقالی ازجمله غذاهایی هستند که به احتمال بیشتری روی رنگ ادرار اثر می‌گذارند. بسیاری از داروهای آزاد و تجویزی، رنگ‌های واضحی مثل قرمز، زرد یا آبی مایل به سبز ایجاد می‌کنند. علاوه بر این، رنگ غیرطبیعی ادرار می‌تواند نشانه‌ای از بیماری باشد. برای مثال، ادرار قرمز پررنگ تا قهوه‌ای، ویژگی مشخص پورفیریا (porphyria) است: نوعی اختلال نادر و ارثی در سلول‌های قرمز خون. در ادامه، اطلاعات بیشتری درمورد رنگ طبیعی ادرار و سایر مشخصات آن آورده‌ایم.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
علت رنگی‌بودن ادرار | ادرار یک ابزار اندازه‌گیری عالی برای سلامتی | علت ادرار رنگین‌کمانی | چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد | آمادگی برای معاینه | روش‌های تشخیص | نکاتی درمورد حفظ آب بدن | چند پیشنهاد دوستانه
تنوع رنگ ادرار سالم بستگی به مقدار آبی دارد که می‌نوشید. مایعات رنگ‌دانه‌های زرد موجود در ادرار را رقیق می‌کنند. بنابراین هرقدر آب بیشتری بنوشید، ادرار شما روشن‌تر به نظر می‌رسد. زمانی که مایعات کمتری می‌نوشید، رنگ ادرار تیره‌تر می‌شود. کم آبی شدیدِ بدن می‌تواند رنگ کهربایی در ادرار ایجاد کند.
ازآنجایی‌که آبرسانی روی عملکردهای بدن از ادراک ذهنی گرفته تا عملکرد جنسی اثر می‌گذارد، توجه به رنگ ادرار ارزشمند است. شما به‌راحتی با مشاهده ادرارتان هنگام ادرارکردن، می‌توانید متوجه رنگ آن شوید. ادرار احتمالا روزانه طیف‌های رنگی مختلفی دارد؛ اما چه رنگی نشانه سلامتی است و چه رنگی جای نگرانی دارد؟
این نکته را فراموش نکنید: تغییر رنگ ادرار معمولا به‌دلیل داروها، غذاهای خاص و رنگ‌های خوراکی ایجاد می‌شود. هرچند در بعضی موارد، تغییر رنگ ادرار به‌دلیل مشکلات سلامتی خاصی ایجاد می‌شود، دسته‌بندی رنگ در اینجا تقریبی است؛ زیرا رنگی که از نظر شما قرمز است، ممکن است از نظر شخص دیگری نارنجی باشد.
اینکه هر روز آب کافی بنوشید مهم است، اما ممکن است در این مورد زیاده‌روی کنید. اگر ادرار شما کاملا روشن است و هیچ رنگ زردی ندارد، احتمالا بیشتر از مقدار توصیه‌شده آب نوشیده‌اید.
همچنین اگر به دفعات ادرار می‌کنید، علامت دیگری است که نشان می‌دهد برای آبرسانی به بدن کمی سخت‌گیر هستید. به‌طور میانگین طی ۲۴ ساعت شبانه‌روز، برای بزرگ‌سالان ۴ تا ۱۰ بار ادرارکردن طبیعی است.
علت اینکه باید از نوشیدن بیش از حد آب جلوگیری کنید این است که آب زیاد محتوای الکترولیت بدن شما را رقیق میکند. در موارد نادر، این اتفاق موجب مسمومیت با آب می‌شود.
اما تقریبا بیشتر ما نباید نگران نوشیدن آب بیش از حد باشیم. به‌طور‌کلی، زمانی که آبرسانی به بدن زیاد باشد، کمتر آب بنوشید تا ادرارتان دوباره رنگ زرد بگیرد.
طیف رنگی ادرار از لیمویی تا کمی کم‌رنگ‌تر به این معنی است که آبرسانی به‌خوبی انجام شده است. نوشیدن آب بهترین راه حفظ آب بدن است؛ اما آیا می‌دانستید که میوه ها و سبزیجات هم منبع فوق‌العاده آب هستند؟
اگر رنگ ادرار شما کهربایی یا تیره‌تر است، احتمالا زمان آن رسیده است که مقداری آب بنوشید. هرچند که این طیف رنگی علامت جدی کم‌آبی بدن نیست، ممکن است در جهت کم‌آبی حرکت کرده باشید.
زمانی که مقدار آب ازدست‌رفته بدن شما بیشتر از دریافتی‌اش باشد، به همان مقدار آبی که دارد، اکتفا میکند. درنتیجه، به‌طور طبیعی، مواد معدنی و شیمیایی موجود در ادرار، با آب کمتری رقیق می‌شود و ادرار شما غلیظ‌تر و تیره‌تر خواهد بود.
اگر ادرار شما هر رنگی در طیف قهوه‌ای تا نارنجی پررنگ است، زمان آن رسیده که به آن توجه کنید؛ زیرا شدیدا دچار کم‌آبی هستید.
استفراغ، اسهال و تب باعث می‌شوند که بدن به‌سرعت آب خود را از دست بدهد. درنتیجه، این موارد از دلایل کم‌آبی بدن هستند. خوشبختانه، بیشتر بزرگ‌سالان سالم به‌آسانی می‌توانند با نوشیدن مداوم آب و مایعاتی با الکترولیت بالا، دوباره آب بدنشان را تأمین کنند.
به یاد داشته باشید که هرچند بطری‌ها و شیر آب مقدار ناچیزی الکترولیت دارند، ممکن است به چیزی با غلظت بیشتر مثل گاتورید (نوشابه غیرگازدار ورزشی برای تأمین الکترولیت و کربوهیدرات بدن) یا نوشیدنی های انرژی زای خانگی نیاز داشته باشید تا به اندازه کافی تعادل الکترولیت بدنتان را برگردانید.
۵ سوالی که باید قبل از خوردن نوشیدنی های انرژی زا جوابشان را بدانید
توصیه می‌شود که برای مشکل کم‌آبی ناشی از استفراغ یا اسهال در کودکان از محلول‌های آب‌رسان خوراکی آزاد (بدون نسخه) مثل پدیالیت (Pedialyte) استفاده کنید.
ادرار قرمز، برخلاف ظاهر نگران‌کننده آن، لزوما خطرناک نیست. ادرار قرمز یا صورتی می‌تواند به‌دلایل زیر ایجاد شود:
ادرار نارنجی می‌تواند درنتیجه موارد زیر باشد:
رنگ آبی یا سبز در ادرار می‌تواند به‌دلایل زیر ایجاد شود:
ادرار قهوه‌ای می‌تواند به‌دلایل زیر ایجاد شود:
عفونت‌های مجرای ادراری و سنگ‌های کلیوی می‌توانند ظاهری ابری (مات) یا تیره به ادرار بدهند.
تیره‌شدن ادرار بدون علت غذایی یا دارویی ممکن است به‌دلیل وضعیت پزشکی‌ای ایجاد شود که روی رنگ ادرار اثر می‌گذارند. عواملی که شما را در چنین شرایطی قرار می‌دهند، شامل موارد زیر است:
ما پذیرفته‌ایم که رنگ ادرارمان طیفی از رنگ زرد باشد. بنابراین اگر رنگ متفاوتی ببینیم، هر لحظه موجب وحشت ما می‌شود. قبل از هرچیز، به این فکر کنید که به‌تازگی چه غذاهایی خورده‌اید یا چه داروهایی مصرف کرده‌اید. ممکن است رنگ‌هایی غیر از رنگ طبیعی ادرار مثل رنگ قرمز، آبی، سبز، قهوه‌ای تیره و سفید رگه‌دار یا مات هم در ادرار وجود داشته باشد.
احتمالا جدول زیر بتواند به‌صورت ساده‌تری درمورد علت ایجاد رنگ‌های مختلف ادرار به شما کمک کند.
رنگ | عوامل دارویی مرتبط | عوامل غذایی مرتبط | عوامل پزشکی مرتبط |
| ادرار قرمز یا صورتی | سنا؛ کلرپرومازین (تورازین)؛ تیوریدازین (ملاری). | تمشک؛ چغندر؛ ریواس. | عفونت پروستات، مثانه یا کلیه؛ تومور یا جراحت داخلی. |
| ادرار نارنجی تا مسی | ریفامپین (ریفادین)؛ وارفارین (کومادین)؛ فنازوپیریدین (پریدیوم). | هویج یا آب هویج | کم‌آبی یا مشکلات مربوط به کبد یا مجرای صفراوی |
| آبی تا سبز و هر رنگی بین این دو | آمی‌تریپتیلین؛ ایندومتاسین (ایندوسین)؛ سایمتیدین (تاگامت)؛ پرومتازین (فنرگان)؛ همچنین متیلن‌بلو و پروپوفول (هرچند به‌ندرت در خارج از بیمارستان استفاده می‌شوند). | مارچوبه و رنگ‌های خوراکی | عفونت مجرای ادراری (UTI) که باکتری سودوموناس آن را ایجاد میکند؛ سندرم پوشک آبی؛ بعضی از رنگ‌هایی که در آزمایش‌های پزشکی استفاده می‌شود. |
| آبی بنفش (رنگ اسطوخودوس) تا نیلی | مورد خاصی نیست | رنگ‌های خوراکی | عفونت مجرای ادراری که باکتری آئروژینوزا ایجاد میکند؛ بیماری هارت‌ناپ؛ ادرار بسیار قلیایی (معمولا در زمان سوندگذاری دیده می‌شود) |
| مات تا کدر | مورد خاصی نیست | ماهی کولی؛ شاه ماهی؛ گوشت قرمز و مقدار بیش از حد شیر. | کم آبی؛ عفونت مقاربتی (STI)، عفونت مجرای ادراری؛ سنگ‌های کلیه؛ واژینیت و پروستاتیت. |
سایر علائمی که همراه با تغییر رنگ ادرار رخ می‌دهند و نشانه وضعیتی جدی هستند، عبارت‌اند از:
خرید تب سنج؛ قبل از دانستن این نکات تب سنج نخرید
اگر تردید دارید و رنگ‌های غیرطبیعی در ادرار می‌بینید که دلیلشان غذا و داروی خاصی نیست، حتما به پزشک مراجعه کنید.
همچنین به‌توصیه متخصصان، اگر ادرار شما خیلی تیره یا نارنجی است، زودتر به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا ممکن است عملکرد نامناسب کبد باعث این اتفاق باشد.
شاید لازم باشد ابتدا به پزشک عمومی مراجعه کنید. ممکن است، در بعضی موارد، به متخصص اختلالات مجرای ادراری (اورولوژیست) ارجاع داده شوید.
در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
ترکیبی از این علائم معمولا نشان از مشکلات جدی‌تر در بدن است.
در ادامه، اطلاعاتی درمورد آمادگی‌های لازم برای مراجعه به پزشک را باهم می‌خوانیم.
زمانی که به پزشک مراجعه می‌کنید، از او درمورد کارهایی سؤال کنید که لازم است قبل از آزمایش انجام دهید. فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:
سؤالاتی که می‌توانید درمورد رنگ ادرار بپرسید:
احتمالا پزشک سؤالاتی از شما می‌پرسد. در ادامه به چند مورد اشاره شده است:
ممکن است پزشک علاوه بر بررسی سابقه پزشکی و انجام معاینات جسمی، چند آزمایش تشخیصی خاص را هم تجویز کند که شامل موارد زیر است:
روزانه حدود ۹ لیوان آب برای خانم‌ها و ۱۳ لیوان آب برای مردان توصیه می‌شود، اما به یاد داشته باشید که این فقط یک راهنمای عمومی است.
عواملی مثل سن، بارداری، شیردهی، گرمای هوا و میزان فعالیت‌های جسمی شما همگی بر مقدار آبی که باید برای سلامتی‌تان بنوشید، اثر می‌گذارند.
آیا نوشیدن آب در زمان تشنگی راه مناسبی برای حفظ آب بدن است؟
اگر تا زمان تشنگی آب ننوشید، ممکن است میزان آب معمول بدن را از دست بدهید. داشتن یک بطری آب، روش مناسبی است تا میزان آب موردنیازتان را دریافت کنید. می‌توانید به خودتان یادآوری کنید که بین کارها و فواصل چیزهایی مثل پیام بازرگانی یا بخش جدید یک نمایش آب بنوشید. اگر در جایی هستید که خیلی گرم یا خشک است، تنگی نفس دارید یا فعالیت جسمی زیادی انجام می‌دهید، حتما کمی بیشتر آب بنوشید.
بدون تردید، سلامتی بهترین هدیه‌ای است که به شما داده شده است. پس با انجام چند نکته ساده و با توجه به نشانه‌های بدنتان مثل رنگ ادرار و نوشیدن مقدار مناسب آب، در حفظ این نعمت بزرگ قدم بردارید.
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟ چه تجربه‌ای در این زمینه دارید؟ در بخش دیدگاه منتظر پیشنهادها و تجربه‌های شما هستیم. با درمیان‌گذاشتن این مطلب مفید و مهم با دوستان و عزیزانتان، به حفظ سلامت آنها کمک کنید.
در آیدت،
فایل‌های
خود را به فروش بگذارید و یا
مقالات‌تان
را منتشر کنید👋
پاسخ ها