۱۰ شاهکار راک کلاسیک دست کم گرفته شده + آهنگ

بی‌دلیل نیست که راک کلاسیک هنوز محبوب و پرهوادار باقی مانده است؛ این ژانر نه تنها مسیری را برای جنبش‌های راک پس از خود هموار کرد، بلکه آثاری هیجان‌انگیز و انکارنشدنی دارد. بسیاری از بهترین آهنگ‌های این ژانر، هنوز هم به اندازه دوران اوج خود (و شاید حتی بیشتر) محبوبیت دارند. گروه‌هایی مانند رولینگ استونز (The Rolling Stones)، ای‌سی-دی‌سی (AC/DC) و کوئین (Queen) همچنان در صدر لیست‌های پخش جا خوش کرده‌اند. نوازندگان این ژانر هم هنوز افسانه‌ای و خاص هستند.

اما در برابر هر آهنگ معروفی مانند «Let It Be» (۱۹۷۰) یا «All Along the Watchtower» (۱۹۶۷)، ده‌ها آهنگ دیگر وجود دارند که نادیده گرفته شده و آنطور که باید شنیده نشده‌اند. بسیاری از این آهنگ‌ها زیر سایه تک‌آهنگ‌های مشهورترِ آلبومشان گم شدند، یا شاید در زمان خود محبوب بودند اما به‌مرور فراموش شدند.

آهنگ‌های زیر نه تنها شایسته حضور در صدر آهنگ‌های راک هستند، بلکه باید دوباره شناخته شوند.

۱۰. Looking at You

گروه پروتو-پانک (Proto-punk) MC5، به شکل عجیبی در تاریخ راک نادیده گرفته شده است. آن‌ها نه تنها صحنه را برای جنبش‌های پانک راک دهه‌های ۷۰ و ۸۰ آماده کردند، بلکه ترکیبی انقلابی از ژانرهای مختلف را در آثارشان در هم آمیختند. فراتر از هارد راک و سایکدلیک راک، که موسیقی آن نسل بود، این گروه سراغ ژانرهایی مانند جاز و R&B هم رفتند. نتیجه‌ تمام این‌ها مجموعه‌ای از آثار متنوع است که بارها بازخوانی شده، اما بی‌رقیب باقی مانده است.

«Looking at You» نمونه‌ای عالی از همین همه‌فن‌حریف بودن MC5 است. وکالِ «تودماغی» و «لو-فای» (lo-fi) آهنگ، یادآور «گاراژ راک» (garage rock) است، در حالی که ریف‌های گیتار و سولوی طولانی‌اش، به عناصر سایکدلیک و بی‌خیالِ «بیچ راک» (Beach Rock) تنه می‌زند. هیچ آهنگی به‌خوبی این قطعه، گذار از پاپ-راک دهه ۶۰ به هارد راک دهه ۷۰ را به تصویر نمی‌کشد و هیچ قطعه‌ای تا این حد نمی‌تواند طرفداران هر دو سبک را همزمان راضی کند.

۹. Never Going Back Again

آلبوم Rumours از گروه فلیتوود مک (Fleetwood Mac)، نه تنها به خاطر محتوای تکرارنشدنی‌اش، بلکه به دلیل ماجراهای پشت صحنه خلقش، به یک اثر نمادین تبدیل شده است. آهنگ‌هایی مانند «Go Your Own Way» و «Rhiannon» به خاطر درام‌های عاشقانه‌ای که پشتشان بود، همیشه در مرکز توجه بوده‌اند. با این حال، تنها طرفداران دوآتشه فلیتوود مک به نبوغ آهنگ استادانه و غم‌انگیز «Never Going Back Again» پی می‌برند.

این آهنگ که توسط لیندزی باکینگهام (Lindsey Buckingham) نوشته شده، با کُرُس گیرا و اشعاری مینیمال، داستان مردی را می‌گوید که دیگر نمی‌خواهد به رابطه پر فراز و نشیبش برگردد. هر کمبودی در پیچیدگی اشعار، با پیچیدگی خیره‌کننده نوازندگی جبران می‌شود؛ این آهنگ اوج مهارت «انگشت‌نوازی» (finger-picking) باکینگهام را به نمایش می‌گذارد و به شکلی خالص به ریشه‌های بلوز گروه وفادار است؛ کیفیتی که در دیگر آهنگ‌های آلبوم Rumours کمتر پیدا می‌شود.

۸. Ophelia

گروه دِ بَند (The Band)، یک گروه فولک راک تمام‌عیار است؛ بهترین گزینه برای هر کسی که می‌خواهد وارد این ژانر شود. به همین دلیل، «Ophelia» قطعه‌ای ایده‌آل برای معرفی این گروه به هر طرفدار راک است. ریتم جذاب «Ophelia» این آهنگ را به یک «مخدر دروازه‌ای» (gateway drug) همه‌پسند تبدیل کرده که شنونده را برای ورود به آثار تاریک‌تر و عمیق‌تر «دِ بَند» (و در واقع، کل این ژانر) آماده می‌کند.

اشعار آهنگ به مضامین همیشگی «د بند»، یعنی نوستالژی و حسرت، وفادار است؛ عالی برای هر کسی که به «آنچه می‌توانست باشد» فکر می‌کند. «Ophelia» قصیده‌ای برای یک زن ناشناس و اثیری با نامی شکسپیری است که فاصله‌ای درست را بین ترانه‌سرا و شنونده حفظ می‌کند. این آهنگ همچنین از آن قطعات نادری است که در هر حال‌وهوایی – شاد یا غمگین، غرق در گذشته یا مشتاق آینده – می‌توان به آن گوش داد.

۷. I Want You (She’s So Heavy)

فهمی که از شهرت بیتلز (The Beatles) وجود دارد اغلب ناقص است؛ خیلی‌ها آن‌ها را با آهنگ‌هایی مثل «Lucy in the Sky with Diamonds» به سایکدلیک محدود می‌کنند، یا با آثار اولیه‌شان مانند «I Want to Hold Your Hand»، تصویری بیش از حد «ملایم» از آن‌ها ارائه می‌دهند. اما کارنامه مفصل بیتلز، شامل تجربه‌گرایی با ژانرهای محبوب دهه ۶۰ و ۷۰، مانند ریتم اند بلوز (R&B) نیز بود. جالب این جا است که هیچ‌کجا این تجربه‌گرایی آشکارتر از «I Want You (She’s So Heavy)» نیست.

در پرداختن به ریشه‌های بلوز، تنها «Come Together» می‌تواند با این آهنگ رقابت کند؛ اما «I Want You» باید بسیار مشهورتر از رقیبش می‌بود. این آهنگ که طولانی‌ترین قطعه آلبوم Abbey Road است، با سولوهای کش‌دار گیتار و صداهای محیطی که امواج اقیانوس را تداعی می‌کنند، به یکی از به‌یادماندنی‌ترین و اصیل‌ترین آثار بیتلز تبدیل شده است. این آهنگ ادای احترامی بی‌نقص به موسیقی بلوز است که حتی شنوندگان کم‌تجربه‌تر را هم جذب می‌کند.

۶. Been Down So Long

پتی اسمیت (Patti Smith) در کتاب خاطرات معروفش، «فقط بچه‌ها» (Just Kids)، نوشت که دیدن دِ دورز (The Doors) روی صحنه به او اعتماد به نفس داد تا خواننده شود، زیرا «با تماشای جیم موریسون، احساس کردم که من هم می‌توانم آن کار را انجام دهم.» با این حال، سخت است تصور کنیم کسی بعد از شنیدن اجرای موریسون در آهنگی مانند «Been Down So Long» چنین فکری کند. اجرای او تکرارنشدنی و فراموش‌نشدنی است؛ تجسم همان «چیزِ» توصیف‌ناپذیری که این خواننده فقید و گروهش را اینچنین محبوب کرده است.

موریسون اشعار پر از سرخوردگی این آهنگ را با آن صدای خش‌دار همیشگی‌اش اجرا می‌کند؛ آنقدر شدید و بی‌امان که سخت است با خودتان بگویید: «من هم می‌توانم این کار را انجام دهم.» این آهنگ، درست مانند «Since I’ve Been Loving You» (۱۹۷۰) از لد زپلین (Led Zeppelin)، حس استیصال را نه فقط با شعر، بلکه با تک‌تک نت‌ها و آن اجرای آوازی خام و بی‌پرده، بی‌نقص به نمایش می‌گذارد. این قطعه شایسته است که هم‌رده آهنگ‌های مشهورتر دورز مانند «Break on Through» (۱۹۶۷) قرار بگیرد.

۵. Lodi

خیلی از آهنگ‌های راک کلاسیک درباره آزادی و رهایی‌اند، اما «Lodi» روایتی است برای هر کسی که احساس می‌کند گیر افتاده و خسته است. این آهنگ که به شهر لودی (Lodi) در کالیفرنیا اشاره دارد، احساس ملال، یکنواختی و در نهایت، غرق شدن در افسردگی را کاوش می‌کند. آهنگ به جنبه‌های تاریک شهرت که کمتر درباره‌اش صحبت می‌شود می‌پردازد؛ جایی که هنرمند برای پول تقلا می‌کند و از عدم موفقیتش احساس خفگی می‌کند.

خواننده اصلی، جان فوگرتی (John Fogerty)، توضیح داده که «Lodi» طعنه‌ای به یک شهر خاص نیست، بلکه روایتی از احساس گم‌گشتگی و عدم اطمینان است. خود آهنگ این ناامنی را با صداقتی کم‌نظیر بیان می‌کند و اعتراف می‌کند که «اوضاع بد شد و بدتر هم شد» پس از آنکه راوی «برای شهرت و ثروت به جاده زد.» حتی برای ماهایی که زندگی‌مان را روی شانس و اقبال یک گروه موسیقی گرو نگذاشته‌ایم، این آهنگ همچنان شنیدنی است و یک زنگ تفریح آکوستیک گیرا، در میان آهنگ‌های پرسرعت Creedence Clearwater Revival مانند «Fortunate Son» (۱۹۶۹) فراهم می‌کند.

۴. Oh Louisiana

چاک بری (Chuck Berry)، ملقب به «پدر راک اند رول»، بیشتر برای آهنگ‌هایی مانند «Johnny B. Goode» و «You Never Can Tell» شناخته می‌شود. هر دوی این آثار، نماینده تمام‌عیار صدای پرانرژی و ریتمیک (swinging) دهه ۵۰ و ۶۰ هستند و الهام‌بخش هنرمندانی چون الویس پریسلی، بیتلز و بیچ بویز بوده‌اند. با این حال، تأثیر چاک بری بسیار فراتر از آهنگ‌های راک جریان اصلی اوست.

چاک بری که در ابتدا از اسطوره‌هایی مانند مادی واترز (Muddy Waters) الهام گرفته بود، نواختن گیتار و آهنگسازی را با غرق شدن در موسیقی بلوز آموخت. در حالی که آهنگ‌های معروفش استعداد او را نشان می‌دهند، این آهنگ‌هایی مانند «Oh Louisiana» هستند که واقعاً «فوت‌وفن» (chops) او را به نمایش می‌گذارند. این قطعه که بسیار کندتر از آثار پرفروش اوست، بری را در کنار بزرگانی چون اوتیس ردینگ (Otis Redding) قرار می‌دهد. آهنگ به سنت‌های بلوز وفادار است و همزمان، تکنیک آوازی متمایز و آکوردهای پیچیده بری را به رخ می‌کشد.

۳. Sweet Virginia

رولینگ استونز نقش مهمی در تعریف راک دهه ۱۹۷۰ داشت و در کنار گروه‌هایی مانند لد زپلین، راه را برای هارد راک و متال باز کرد. با این حال، فقط طرفداران سرسخت می‌دانند که استونز با ژانرهایی مانند کانتری، بلوز و جاز هم تجربه‌گرایی می‌کرد. اگرچه گروه ریشه‌های بریتانیایی داشت، اما ریشه‌های «ساترن راک» (راک جنوبی) آن در هیچ کجا آشکارتر از آهنگ‌هایی مانند «Sweet Virginia» نیست.

«Sweet Virginia» یک بالاد قدرتمند درباره رها کردن یک موقعیت بد است؛ بهترین آهنگ برای گوش دادن پس از یک جدایی، اخراج شدن از کار، یا حتی یک هفته بد معمولی. کُرُس آهنگ که همزمان مالیخولیایی و نوستالژیک است، «ویرجینیا» (شخصیت اصلی آهنگ) را تشویق می‌کند تا قدرتش را پیدا کند و گذشته را پشت سر بگذارد. در تمام این مدت، اشعار تأثیرگذار آهنگ با نوای سازدهنی و گیتار آکوستیک همراهی می‌شود و این قطعه را به همان اندازه که به آینده‌ای امیدوارکننده اشاره دارد، به ادای احترامی به‌یادماندنی به موسیقی جنوبی قدیم تبدیل می‌کند.

۲. You Shook Me

از میان تمام گروه‌های راک کلاسیک، لد زپلین یکی از تأثیرگذارترین‌های دوران خود است. آن‌ها ریتم اند بلوز را با ریف‌های گیتار گیرا ترکیب کردند و با پرکاشن سنگین خود، صحنه را برای جنبش‌های هاردکور و متال آماده کردند. اگرچه گروه الهام زیادی از هنرمندان انقلابی مانند چاک بری و مادی واترز گرفت، اما امضای خود را پای سولوهای پیچیده و ریتم‌های بلوز زد؛ چیزی که در «You Shook Me» کاملاً مشهود است. این آهنگ که اغلب حتی توسط طرفداران پروپاقرص زپلین نادیده گرفته می‌شود، اوج هنر تک‌تک اعضای گروه را به نمایش می‌گذارد.

در «You Shook Me»، رابرت پلنت (Robert Plant) با آن ناله‌های متمایز و پر از احساسش، روی ریف‌های «هندریکسی» جیمی پیج (Jimmy Page) التماس می‌کند. همزمان، جان بونام (John Bonham) و جان پل جونز (John Paul Jones) ریتمی ثابت و تقریباً شوم را در طول آهنگ حفظ می‌کنند. «You Shook Me» یک شاهکار بلوز راک است که شایسته همان اعتباری است که سینگل‌های دیگری مانند «Babe I’m Gonna Leave You» دریافت کرده‌اند.

۱. Ball and Chain

جنیس جاپلین (Janis Joplin) مدت‌هاست که اسطوره راک کلاسیک و جنبش هیپی بوده و بیشتر برای صدای خش‌دار و پر از احساسش شناخته می‌شود. اما از آنجایی که او را بیشتر با بالادهایی مانند «Me and Bobby McGee» به یاد می‌آورند، توانایی‌های واقعی او در آهنگ‌هایی که می‌توانست در آن‌ها فریاد بزند (belt) و بداهه‌پردازی کند، دست‌کم گرفته شده است؛ تکنیکی که تا حد زیادی از بیگ ماما تورنتون (Big Mama Thornton) الهام گرفته بود. استعداد و خلاقیت او در آهنگ «Ball and Chain»، که با گروه کوتاه‌مدتش «Big Brother and the Holding Company» ضبط شد، کانون توجه را می‌دزدد.

اگر جاپلین از ۲۷ سالگی زنده می‌ماند، احتمالاً شهرتی – شبیه به عضو دیگر «کلاب ۲۷»، ایمی واینهاوس – برای تجربه‌گرایی در وکال (خوانندگی) پیدا می‌کرد. بهترین آثار جاپلین شامل اجراهای زنده و پرشوری از آهنگ‌های مینیمالیستی مانند «Ball and Chain» است. آهنگ‌هایی که در آن‌ها نه تنها حال‌وهوای عاطفی‌اش، بلکه تمام الهامات موسیقایی متنوعش را با هم ترکیب می‌کرد. اگر به دنبال آهنگی هستید که استعداد این هنرمندِ تکرارنشدنی را به نمایش بگذارد، این همان آهنگ است.

منبع: collider