تعریف اتاق تمیز یا تعریف کلین روم از دیدگاه صنعتی:

تعریف اتاق تمیز عبارتست از:اتاقی است که غلظت ذرات موجود در هوای داخل آن ،تحت کنترل بوده و طراحی آن به گونه ای صورت گیرد که میزان ذرات ورودی ، تولید شده و موجود در هوای داخل ان دارای حده اقل یا مینیمم باشد.

تعریف این فضاها دراستاندارد ایزو ۱۴۶۴۴-سال ۱۹۹۹:

بر اساس تجربه برگرفته از ایزو :۱۴۶۴۴-۱ سال ۱۹۹۹ منظور ازکلین روم فضا یا منطقه ی خاصی است که غلظت ذرات معلق در آن تحت کنترل باشد .

در چنین فضاهایی باید هرگونه تولید ، ورود و ابقا ذرات داخل اتاق را به حده اقل ممکن رسانید و نیز پارامترهایی از قبیل دما،رطوبت ،تعویض هوا و فشار به روشهای خاصی کنترل نمود.

آلاینده‌های معمول در کلین روم عبارتند از: گرد و غبار، میکروبهای معلق در فضا و بخار مایعات محیطی. بطور دقیق تر اتاق تمیز محیطی با آلایش کنترل شده ذرات معلق در فضاست که در هر متر مکعب آن تعداد معینی ذره موجود است و باید طبق برنامه های دوره ای و منظم تست های ان انجام شده و معتبر سازی شود.

کاربردها و ویژگی ها طبق تعریف اتاق تمیز :

این اتاقها مصارف و کاربردهای مختلفی دارند که در طراحی آنها باید لحاظ گردد از جمله:

در صنایع: مکانیک دقیق، میکروالکترونیک،صنایع فضایی،نظامی،تحقیقاتی پزشکی،کشاورزی،لبنیاتی،بیمارستانی ،دارویی،اپتیک، فراورده های شیمیایی،بیولوژی،فیلم.

ویژگیهای اصلی و اساسی:

ویژگی اصلی و اساسی مورد نظر استانداردها، کنترل آلودگی در آن است و همان گونه که در تعاریف و استانداردها آمده است.

دما،رطوبت و … نیز در این فضا کنترل می شوند. به این ترتیب مهم ترین عوامل تاثیرگذار در اتاق تمیز را می توان موارد زیر دانست::

1. تعداد دفعات تعویض هوا

2. محدوده فشار مثبت

صنایع مختلف نیازمند فضا با کلاسهای متفاوتی می باشند. و هوای تمیز با درجه تمیزی های مختلف طبق اصول جی ام پی اروپا تعریف شده است . این کلاس بندی در استانداردهای مختلف متفاوت است. در استاندارد تقسیم بندی شده Aتا D که مهم ترین استاندارد مورد استفاده است .این دسته بندی معمول ترین دسته بندی اتاق های تمیز در صنایع مختلف است.

اتاق تمیز یا همان کلین روم یک مکان، همان طور که از اسم آن مشخص است یک فضای محافظت شده برای جلوگیری از ورود آلودگی هاست و برای صنایع حساس مانند داروسازی، پزشکی یا مواد غذایی می توان از آن استفاده کرد. اتاق تمیز برای اولین بار در بیمارستان ها مورد استفاده قرار گرفت لُرد لیستر به این نتیجه رسید که اگر آلودگی ها کم تر باشد درمان بیماری ها و عفونت ها بهتر انجام می شود و این موضوع به پایه های برای طراحای اتاق های تمیز امروزی تبدیل شد

انواع کاربرداتاق تمیز یا کلین روم :

• کلین روم در محیط زیست
• کلین روم در صنایع میکروالکترونیک
• کلین روم در فناوری اطلاعات
• کلین روم در صنعت هسته ای
• کلین روم در بیمارستان ها و خدمات پزشکی
• کلین روم در صنعت داروسازی
• کلین روم در صنایع خودروسازی
• کلین روم در صنایع موشکی و هوافضا
•  

• استانداردهای اتاق تمیز

  اتاق تمیز با توجه به نوع و کاربرد آن انواع مختلفی دارد و استانداردهای متفاوتی نیز برای سنجش میزان آلودگی در این کلین روم ها استفاده می شود. به عنوان مثال ISO 14644 یکی از این استاندارد هاست در این استاندارد میزان آلودگی ها براساس تعداد ذرات کمتر از نیم میکرون در یک فوت مکعب اندازه گیری و تعیین می شود. علاوه بر استفاده از این استاندارد ها اتاق تمیز دارای جنس خاصی از دیوارها و ساختمان است و به گونه ای خاص برای از بین بردن منبع آلودگی ها ساخته می شود.

• انواع کلین روم

  1. کلین روم یکسو
  2. کلین روم غیر یکسو

  تفاوت اصلی در ساخت اتاق تمیز

  اتاق تمیز یا همان کلین روم دارای انواع مختلف جریان یک سو (لامینار) ، جریان غیر یکسو (غیر لامینار) و جریان مخلوط است. درواقع مهم ترین تفاوت در ساخت اتاق تمیز به میزان جریان هوا و جهت جریان هوا مربوط می شود.

• نکاتی مورد  استفاده از اتاق تمیزحتی لباس پوشیدن پرسنل در کلین روم متفاوت است و باید از کلاه و لباس های خاصی استفاده کنند. حتی در بعضی از کلین روم ها قبل از ورود به  دوش های هوا نیز طراحی شده است. فیلتر های مخصوصی باید برای دریچه ها ی هوا استفاده شود تا آلودگی ها را در ماتاق به حداقل  برساند. همچنین جهت جریان هوا نیز از نکات مهم و کلیدی در ساخت کلین روم ها محسوب می شود و باید به گونه ای طراحی شود که آلودگی ها به داخل فضا وارد نشود.
• اتاق تمیز بسیار حساس است و به همین دلیل باید حتما میزان رفت و آمد و نوع رفت و آمد پرسنل مورد بررسی قرار گیرد. شست و شوی اتاق تمیز نیز یکی از مواردی است که نقش مهمی در آن ایجاد می کند. درواقع یکی از مهم ترین موضوعات در مورد اتاق تمیز یا همان کلین روم نحوه ی اسفاده و نگهداری از اتاق تمیز است که بسیار حساس است. جنس لباس کارکنان نیز در اتاق تمیز یا کلین روم بسیار مهم است و باید بگونه ای باشد که آلودگی ها را در خود جذب نکند. جنس لباس کارکنان در اتاق تمیز از ۶۵% پلی استر و ۳۵% کتان ساخته شده است. ماسک و کلاه نیز باید یک بار مصرف باشند.

  مصالح اجرای  اتاق تمیز طبق تعریف :

  • هورسان هایژنیک
  • اگزاست فن ها
  • انواع پس باکس
  •  درب ها و پنجره های  اتاق تمیز
  • دیواره ها و سقفها از جنس ساندویچ پانل

  • نقش تهویه مطبوع در اتاق تمیز

    نقش تهویه مطبوع در اتاق تمیز بسیار مهم است چون میزان رطوبت دستگاه ها و افراد در اتاق تمیز موثر است. فشار اتاق تمیز معمولا یک فشار مثبت است و تعویض هوای آن در کلاس ۱۰ گاه بیش از ۶۰۰ بار در ساعت طراحی می شود.

    نقشه های مورد نیاز ساخت اتاق تمیز

    1. نقشه های تاسیسات مکانیکی کلین روم
    2. نقشه های تاسیسات برقی کلین روم
    3. نقشه معماری کلین روم
    4. نقشه جانمایی تجهیزات اتاق تمیز

    ساخت کلین روم

    در ساخت کلین روم از هواساز هایژنیک، دوش هوا، میز لامینار، هود، فن فیلتر یونیت و هود لامینار استفاده می شود. کمدهای لباس و میزهای استیل نیز از موارد مورد نیاز در ساخت کلین روم ها هستند.

    هواساز هایژنیک و کاربردهای آن

    هواساز هایژنیک یکی از تجهیزاتی است که در ساخت اتاق تمیز مورد استفاده قرار می گیرد. با استفاده از هواساز هایژنیک می توان مواردی مانند دما،رطوبت،فشار و سطح آلایندگی هوا را کنترل کرد.