کاترین جانسون ریاضیدان پروژهی آپولو ۱۱، در ۱۰۱ سالگی درگذشت. او میراث ارزشمندی را برای زنان سیاهپوست از خود بهجای گذاشت.
کاترین جانسون ریاضیدان آفریقایی آمریکایی ناسا در سن ۱۰۱ سالگی درگذشت. او یکی از زنان سیاهپوست ریاضیدان در ناسا بود که در محاسبات مربوط به آپولو ۱۱ نقش مؤثری داشت. فیلمی با عنوان «ارقام پنهان» (۲۰۱۶) دربارهی این زنان ساخته شده است. ناسا در توییتی دربارهی او نوشت:
امروز بزرگداشت صد و یکمین سالگرد زندگی او را برگزار میکنیم و به میراث او برای ازبینبردن مرزهای نژاد و اجتماعی وفادار خواهیم ماند.
خانم جانسون، تنها با یک مداد و خطکش، یکی از بهترین ذهنهای ریاضی دوران خود بود. او وظیفهی محاسبهی مسیرهای دقیق فرود آپولو ۱۱ روی ماه در سال ۱۹۶۹ را بر عهده داشت. او میدانست تنها یک خطا میتواند پیامدهای شدیدی برای فضانوردان و خدمه داشته باشد. محاسبات بینقص او در فرستادن آلن شپرد به فضا تأثیر زیادی داشتند. شپرد اولین آمریکایی بود که در سال ۱۹۶۱ به فضا رفت.
محاسبات جانسون، در سال بعد به جان گلن در فضاپیمای مرکوری کمک کردند. جان گلن اولین آمریکایی بود که به مدار زمین سفر کرد.
با وجود فعالیت ۳۳ سالهی خانم جانسون در بخش پژوهشهای پرواز ناسا تا سالها بعد کسی از تلاشهای او باخبر نشد. خانم جانسون یکی از اولین زنان تحصیلکرده و توانمندی بود که قبل از جنبش مدرن فمینیست بهعنوان ریاضیدان مشغول به کار بودند.
خانم جانسون پشت میز خود در لنگلی
جیم برایدستاین، مدیر ناسا، خانم جانسون را رهبر روزهای پیشتازی میخواند. او در بیانیهای میگوید:
خانم جانسون به گسترش مرزهای فضایی ما کمک کرد و همچنین با گامهای بلندی که برداشت، درهای عرصهی فضایی را به روی زنان و رنگین پوستان باز کرد. مهارت و تخصص او بهعنوان یک ریاضیدان به ما کمک کرد انسانهایی را به ماه بفرستیم تا آنها بتوانند برای اولینبار روی ماه قدم بردارند و حالا در مسیر سفر به مریخ قرار داریم.
اما تنها دلیل شناخته نشدن خانم جانسون در سالهای دور، جنسیت او نبود: او یک آفریقایی، آمریکایی بود. خانم جانسون در سنین پیری، به خاطر فعالیتهایش در اواسط قرن بیستم، به شهرت زیادی رسید. خانم جانسون در سال ۲۰۱۵، مدال آزادی ریاست جمهوری را دریافت کرد؛ و باراک اوباما، رئیسجمهور وقت او را الگوی روح اکتشافی کشور نامید.
باراک اوباما در حال اهدای مدال آزادی به کاترین جانسون
سرولا کاترین جانسون در سال ۲۰۱۸، در شهر کوچکی در ویرجینیای غربی به دنیا آمد و از همان سنین جوانی مجذوب ارقام و اعداد شد. او میگفت:
شمردن را دوست داشتم. هر روز قدمهایم در جاده، قدمهای تا کلیسا، تعداد ظرفهایی که میشستم و هر شیء دیگری را میشمردم.
کاترین در زمینهی تحصیلی هم عملکرد موفقی داشت. در مصاحبهای که در سال ۱۹۹۹ با آسوشیتدپرس داشت گفت:« بیصبرانه برای رفتن به دبیرستان و یادگیری جبر و هندسه انتظار میکشیدم»؛ اما به دلیل تبعیض در سیستم آموزشی شهرش، سیاهپوستان فقط تا کلاس ششم امکان ادامه تحصیل داشتند. به همین دلیل کاترین به مدرسهی دیگری فرستاده شد.
کاترین برای ادامه تحصیل به مؤسسهی W.Va رفت. او همراهبا خواهر و برادرهای کوچکش در دبیرستان وابسته به مؤسسهی کالج ویرجینیای غربی درس خواندند. این مؤسسه که از نظر تاریخی مؤسسهی آموزشی سیاهان بود، بعدها به کالج ایالتی ویرجینیای غربی و امروز به دانشگاه ایالتی ویرجینیای غربی تبدیل شده است.
استعداد کاترین بهقدری بالا بود که در سن ۱۰ سالگی وارد دبیرستان شد و در سن چهارده سالگی فارغالتحصیل شد. در اولین سالهای کالج، تمام واحدهای ریاضی را گذراند.
استاد او ویلیام واردن، سومین سیاهپوستی بود که موفق به اخذ مدرک دکترای ریاضی از دانشگاهی آمریکایی شده بود و کلاسهایی خصوصی را برای کاترین برگزار میکرد. او به کاترین میگفت: «تو ریاضیدان پژوهشی خوبی خواهی شد و من تو را برای این شغل آماده خواهم کرد.»
خانم جانسون در مرکز پژوهشی Langley ناسا در سال ۱۹۸۰
کاترین در سن ۱۸ سالگی از کالج فارغالتحصیل شد؛ اما پس از فارغالتحصیلی متوجه شد فرصتهای پژوهشی برای ریاضیدانهای زن سیاهپوست بسیار اندک هستند. به همین دلیل بهعنوان معلم ریاضی مشغول به کار شد.
جانسون پس از ازدواج با جیمز فرانسیس گلوب، معلم شیمی در تابستان ۱۹۴۰ برای تحصیل ریاضیات پیشرفته وارد دانشگاه ویرجینیا شد؛ اما پس از ترم تابستان، اولین فرزندش را باردار شد. به همین دلیل از دانشگاه بیرون آمد. حالا او معلمی با سابقهی بیش از ده سال و مادری خانهدار بود.
کاترین در سال ۱۹۵۲ متوجه شد، مؤسسهی Langley زنان سیاهپوست ریاضیدان را استخدام میکند. لنگلی یکی از قدیمیترین مراکز ناسا است که کمیتهی ملی مکانیک پرواز در سال ۱۹۱۷ آن را تأسیس کرده بود. این مؤسسه در سال ۱۹۳۵، شروع به استخدام زنان سفیدپوست دارای مدرک ریاضی کرد تا به مهندسان مرد در کارهای خستهکنندهی عددی کمک کنند. در طول یک دهه، تعداد زیادی از زنان سفیدپوست، بهعنوان کامپیوترهای انسانی در این مرکز مشغول به کار شدند. اغلب زنان، برخلاف دانشمندان مرد سازمان، در ردهی زیرحرفهای دستهبندی میشدند و حقوقی کمتر از همکاران مرد خود میگرفتند.
با آماده شدن آمریکا برای ورود به جنگ جهانی دوم در ژوئن ۱۹۴۱، فرانکلین روزولت رئیس جمهوری وقت فرمان اجرایی ۸۸۰۲ را برای ازبینبردن تبعیض نژادی در صنایع دفاعی صادر کرد. در سال ۱۹۴۳، با افزایش نیاز به کامپیوترهای انسانی در زمان جنگ، آزمایشگاه مکانیک پرواز لنگلی، بهعنوان مرکزی پژوهشی، استخدام برای آموزش زنان سیاهپوست ریاضیدان را شروع کرد.
جانسون پس از مدتی فعالیت بهعنوان معلم و فعالیت خانهداری، در سال ۱۹۵۳ فعالیت خود را در کمیتهی ملی مشاورهی مکانیک پرواز ناسا شروع کرد. عنوان شغلی او در این مرکز «کامپیوتر» بود زیرا وظیفهی محاسبهی مسیر اولین مأموریتهای فضایی ایالات متحده را برعهده داشت.
دوروتی واگان یکی از اولین کارمندان استخدامی این مؤسسه بود. او در سال ۱۹۵۱، به سمت سرپرست بخش سیاهپوستان NACA (آزمایشگاه مکانیک پرواز ناسا) انتخاب شد. کاترین جانسون هم در ژوئن ۱۹۵۳، به استخدام این مرکز درآمد و وظیفهی جدولبندی دادهها را برای مهندسان سازمان برعهده گرفت.
کاترین جانسون تحلیل مسیر پرتاب Freedom 7 را در سال ۱۹۶۱ انجام داد. نام دیگر این مأموریت مرکوری بود و آلن بی شپرد اولین فضانورد آمریکایی بود که در این مأموریت به فضا میرفت.
در طول رقابت فضایی بین ایالات متحده و جماهیر شوروی سابق، خانم جانسون و همکاران آفریقایی آمریکایی او در ساختمانی جدا از کارمندان سفیدپوست کار میکردند و حتی از توالتها و غذاخوریهای متفاوتی استفاده میکردند. جانسون خیلی تصادفی به دستشویی کارمندان سفیدپوست رفت. او از بدو ورود به شرکت بدون اینکه متوجه باشد، از اتاق استراحت زنان سفیدپوست استفاده میکرد و با اینکه بعدا متوجه خطای خود شد، به عادت خود ادامه داد و استفاده از اتاق مخصوص سیاهپوستان را نپذیرفت. البته کسی هم او را به خاطر این کار سرزنش نکرد. جانسون همیشه میگفت، آنقدر مشغول به کار است که وقتی برای نگرانی دربارهی تبعیضها ندارد:
پدرم به من آموخت، تو بهاندازهی سایر توانا هستی، اما بهتر نیستی. من احساس حقارتی نمیکنم. هرگز چنین حسی نداشتم. من هم بهاندازهی بقیه خوب هستم اما بهتر از آنها نیستم.»
جانسون پس از دو هفته از آغاز به کار خود، بهصورت موقتی به بخش پژوهشهای پرواز رفت. او تنها کارمند سیاهپوست این بخش بود که به محاسبات آئرودینامیک هواپیماها کمک میکرد. جانسون بهسرعت تواناییهای خود را ثابت کرد و منبعی از دادههای ارزشمند را تولید کرد. او در مصاحبهای میگوید:
تمام کارمندان از فارغالتحصیلان ریاضی بودند اما کل دروس هندسی خود را فراموش کرده بودند. من همه را به خاطر داشتم.»
به این ترتیب، او به کارمند دائمی بخش پژوهشهای پرواز تبدیل شد. در اوایل دههی ۱۹۶۰ با شدت گرفتن رقابت ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی، ناسا برای پرتاب فضانورد به فضا تحت فشار قرار گرفت. به همین دلیل بسیاری از محاسبات مربوطه بر عهدهی بخش پژوهشهای پرواز گذاشته شد. بهگفتهی کاترین جانسون:
مأموریت ما پیدا کردن مسیر بود. ناسا برای ارسال فضانورد به فضا، نیاز به دانستن شرایط پرتاب داشت. وظیفهی ما هم توسعهی زمان پرتاب و تعیین محل فرود بود.
شغل جانسون و همکاران او محرمانه بود. آنها پیشتازان عصر فضا بودند. جانسون معمولا ۱۶ ساعت در روز گزارش تهیه میکرد و کار حسابی او را مشغول میکرد. او در مصاحبهای گفته است: «من هر لحظه و هر روز از کار خود را دوست داشتم. روزی نبود که با هیجان به محل کار نروم» شغل جانسون حتی در لحظهی مرگ همسر اولش در سال ۱۹۵۶ به او آرامش میداد. او در سن ۳۸ سالگی و با وجود داشتن سه دختر نوجوان، بیوه شد. جانسون در سال ۱۹۵۹ با جیمز ای جانسون، یکی از فرماندهان ارتش ایالات متحده ازدواج کرد.
کاترین جانسون، زمینهی فعالیت زنان را در ناسا فراهم کرد
کاترین جانسون در طول سالهای فعالیت خود، تعداد زیادی مقالهی تخصصی منتشر کرد. او از اولین زنان فعال در ناسا بود که بهعنوان مؤلف اصلی یا مؤلف همکار در گزارشهای این سازمان نقش داشت. جانسون با کنجکاوی پیوستهای که دربارهی فناوری هوافضایی داشت، امکانی را برای حضور زنان در گزارشهای علمی ناسا فراهم کرد. درحالیکه قبلا درهای این بخش فقط به روی کارمندان مرد باز بودند. جانسون از همکاران خود پرسید: آیا قانونی دربارهی ممنوعیت ورود زنان به بخش گزارشها وجود دارد و همکاران مرد او پاسخ دادند: خیر، قانونی وجود ندارد و اجازهی ورود او را صادر کردند.
خانم کاترین جانسون در سمت چپ و دانشمند سابق ناسا و همکار او کریستین داردن در سال ۲۰۱۶، موزهی تاریخ همپتون در ویرجینیا
کاترین جانسون پس از بازنشستگی از ناسا بهعنوان مشاور عمومی آموزش ریاضیات برای سخنرانی در سطح گسترده و بازدید از مدارس مختلف انتخاب شد. داستان زنان ریاضیدان سیاهپوست ناسا در سال ۲۰۱۶ در فیلمی بهنام ارقام پنهان نقل شد. این فیلم براساس کتابی با همین عنوان از مارگوت لی شترلی است که همان سال منتشر شد. تاراجی پی هانسون نقش خانم جانسون را در این فیلم بازی کرد. دوروتی واگان و مری جکسون از دیگر همکاران کاترین جانسون بودند.
فیلم ارقام پنهان در ژانویهی ۲۰۱۷، جایزهی بهترین ایفای نقش بازیگران را از آن خود کرد. همچنین نامزد سه اسکار ازجمله اسکار بهترین فیلم شد. با اینکه این فیلم هیچ اسکاری را به خانه نبرد، خانم جانسون که در آن زمان ۹۸ سال داشت روی صحنهی اسکار رفت و از او قدردانی شد.
از میان کاراکترهای اصلی، کاترین جانسون تنها کسی بود که در زمان انتشار فیلم زنده بود. به همین دلیل به شناختهشدهترین عضو این گروه تبدیل شد. در سال ۲۰۱۷، ناسا ساختمانی را به افتخار کاترین جانسون نامگذاری کرد. همان سال، واشنگتنپست لقب چهرهی خبرساز کامپیوتر را به او داد.
تاراجی پی هنسن، در نقش خانم جانسون در صحنهای از فیلم «ارقام پنهان» سال ۲۰۱۶
با وجود تبعیضهای نژادی، جانسون و همکاران او در انجام محاسبات دستی دقت بالایی داشتند و به مرحلهای از مقبولیت رسیدند. جانسون هیچ وقت بهدنبال تحسین شدن یا ستایش شدن به خاطر فرستادن فضانوردان به ماه نبود. او همیشه میگفت: «من فقط وظیفهام را انجام دادم.»
مرگ کاترین جانسون توسط ناسا اعلام شد. از او دو دختر بهنامهای جویلت هالیک و کاترین مور، شش نوه و ۱۱ نتیجه بهجای مانده است. دختر دیگر او کنی گارسیا در سال ۲۰۱۰ و همسر دومش، جیمز جانسون هم در سال ۲۰۱۹ درگذشتند. مری جکسون، همکار کاترین جانسون در سال ۲۰۰۵ و دوروتی واگان همکار دیگر او در سال ۲۰۰۸ درگذشتند. سال گذشته، شرح حال خانم جانسون برای خوانندگان جوان با عنوان «رسیدن به ماه» منتشر شد.
در اولین روزهای سال ۱۹۶۲، یعنی زمانیکه جان گلن برای مأموریت Frendship 7 آماده میشد. به بررسی نهایی مسیر مداری برنامهریزی شده پرداخت. مسیر بهصورت کامپیوتری ساخته شده بود. نوعی محاسبهی الکترونیکی که قرار بود جایگزین کامپیوترهای انسانی شود. محاسبات کامپیوتری در آن زمان هنوز در ناسا حوزهای جدید بودند و آقای گلن هنوز نمیتوانست به فلزی بیروح اعتماد کند. به همین دلیل از خانم جانسون خواست مجددا ارقام ماشینی را بهصورت دستی بررسی کند؛ و سپس گفت: اگر او بگوید همه چیز خوب است، من آمادهی رفتن خواهم شد.
پاسخ ها