ناسا بهمنظور بزرگداشت ۳۰ سالگی نقطهی آبی کمرنگ، یکی از بینظیرترین عکسهای فضایی ثبتشده تاکنون، نسخهای بازسازیشده از آن را منتشر کرد.
فضاپیمای وویجر ۱ در ۱۴ فوریهی ۱۹۹۰، یکی از عکسهای نمادین عصر فضا را ثبت کرد. این تصویر که «نقطهی آبی کمرنگ» نام دارد، کرهی زمین را از فاصلهی تقریبا چهارمیلیاردکیلومتری بهعنوان لکهای ریز در فضای بیکران و در میان نواری از روشنایی ایجادشده براثر نور خورشید نشان میدهد.
اکنون پس از گذشت سه دهه، ناسا برای بزرگداشت سیامین سالگرد ثبت عکس تأثیرگذار از سیارهی آبی، با استفاده از نرمافزارها و تکنیکهای امروزی آن را بازپردازش کرده است. بهگفتهی سازمان فضایی آمریکا، این بازسازی در عین ادای احترام به نسخهی اصلی انجام شده است؛ ازاینرو، نسخهی تازه همچنان همان نقطهی آبی را در احاطهی پرتو نورخورشید نشان میدهد؛ اما تصویر اکنون واضحتر و تشخیص زمین آسانتر شده است.
تصویر اصلی تلفیقی از تصاویر ثبتشده با استفاده از سه فیلتر رنگ مختلف است. در تصویر جدید، آن کانالها دوباره متعادل شدهاند تا تصویر واضحتر بهنظر بیاید و همچنین پرتو نورخورشید که زمین را احاطه کرده است، بهنحوی اصلاح شده تا جلوهای سفید داشته باشد.
تصویر معروف نقطهی آبی کمرنگ نتیجهی کارزاری بود که کارل سیگن، دانشمند عضو تیم مأموریت فضاپیما، با هدف متقاعدکردن ناسا برای برگرداندن وویجر ۱ و ثبت عکس از سیارهمان بهراه انداخت. این تصویر بخشی از دنبالهی نهایی فریمهای ثبتشدهی وویجر بود و بهنقل از ناسا، تنها ۳۴ دقیقه پس از گرفتن عکس، سامانهی دوربین فضاپیما بهمنظور ذخیرهی انرژی خاموش شد.
نسخهی اصلی تصویر نقطهی آبی کمرنگ. تنها چند دقیقه پس از ثبت این عکس، سامانهی دوربین وویجر خاموش شد.
وویجر ۱ هنگام ثبت تصویر معروف، گشتوگذار در میان سیارهها را بهپایان رسانده بود و با پیشروی بهسمت فضای میانستارهای، هیچ کاربردی برای دوربینش در آینده متصور نبود. فضاپیما در خلال تلاش برای ثبت تصویر زمین، از پنج سیارهی دیگر شامل زهره، مشتری، زحل، اورانوس و نپتون و همچنین خورشید عکسبرداری کرد و درمجموع، توانست ۶۰ تصویری راثبت کند که ناسا آنها را «پرترهی خانوادگی منظومهی شمسی» مینامد.
یکی از دلایل شهرت بسیار زیاد تصویر یادشده معروفیت دستنوشتههای سیگن است. او در سال ۱۹۹۴ در کتابش بهنام «نقطهی آبی کمرنگ؛ نمایی از آیندهی انسان در فضا» نوشت:
دوباره به آن نقطه نگاه کنید. نقطه آنجا است. آنجا خانه است. آن ما هستیم.
او درادامه زمین را بهعنوان ذرهای خاک معلق در پرتو آفتاب توصیف کرد. بهعبارت بهتر، نقطهی آبی کمرنگ بهنحو بینظیری چشمانداز ژرف بهدستآمده از کاوش فضا را در یک قاب خلاصه کرده است.
فضاپیمای کاسینی در سال ۲۰۱۳ نسخهی خود را از نقطهی آبی کمرنگ با پیشزمینه سیارهی زحل ثبت کرد.
ثبت نما از سیارهی آبی ظاهرا اقدامی ضروری برای مأموریتهای فضایی دوردست بهشمار میآید. کارولین پورکو، دیگر دانشمند عضو مأموریت وویجر ۱، در سال ۲۰۱۳ با برگرداندن سامانهی دوربین فضاپیمای کاسینی بهسمت زمین و ثبت پیکسل آبی زیر حلقههای زحل، دوباره نقطهی آبی کمرنگ را با این کاوشگر تصویرسازی کرد. علاوهبراین، فضاپیمای نیوهورایزنز که در سال ۲۰۱۵ از کنار پلوتو پرواز کرد، اکنون بیش از هفتمیلیارد کیلومتر از زمین فاصله دارد و انتظار میرود بهزودی دستاورد وویجر در حوزهی عکاسی را تکرار کند.
نگاهکردن به مرکز منظومهی شمسی و بهطور مستقیم به خورشید، آشکارسازهای حساس را در دوربین دوربرد فضاپیما درمعرض خطر قرار میدهد. بااینحال، پیش از آنکه اهداف اصلی مأموریت نیوهورایزنر بهدست نیاید، تلاشی برای عکسبرداری از زمین نخواهد شد.
تصویری هنری که محل قرارگیری وویجر ۱ و سیارههایی را نشان میدهد که در تصویر نمادین نقطهی آبی کمرنگ دیده میشوند.
کاوشگرهای دوقلوی وویجر در دهههای گذشته هیچ تصویری ثبت نکردهاند؛ زیرا مسیر پرواز آنها بهاندازهی کافی به اجرامی نزدیک نیست که ارزش عکسبرداری داشته باشد. باوجوداین، هر دو فضاپیمای ارزشمند همچنان با قدرت در حال پیشروی در فضا هستند و از محدودهی اثرگذاری خورشید فراتر رفتهاند و ابزارهای آنها جزئیات فضای میانستارهای را دراختیار دانشمندان قرار میدهند.
پاسخ ها