یکی از بیماریهای خاموش و خطرناکی که میتواند در زنان ایجاد شود، سرطان سینه است. بهطور کلی از هر سه زن مبتلا به سرطان، یک نفر آنها به سرطان سینه مبتلا است.
سرطان سینه شایعترین سرطان در میان زنان و پس از سرطان ریه، دومین علت اصلی مرگومیر سرطان در زنان بهشمار میرود. از سال ۱۹۸۹ تاکنون، پیشرفت چشمگیری درزمینهی غربالگری و درمان سرطان سینه انجام گرفته است. براساس اعلام انجمن سرطان آمریکا (ACS)، در ایالات متحده بیش از ۳/۱ میلیون بیمار بهبودیافته از سرطان سینه وجود دارد. بهطور کلی، احتمال مرگ در هر ۳۸ خانم مبتلا به سرطان سینه، یک نفر است.
براساس اعلام انجمن سرطان آمریکا، در سال ۲۰۱۹، ۲۶۸،۶۰۰ زن به نوع پیشروندهی سرطان سینه و ۶۲،۹۳۰ زن هم نوع غیرپیشروندهی این سرطان را دریافت کردند. در همان سال، ACS گزارش داد که ۴۱،۷۶۰ زن براثر سرطان سینه جان خود را از دست دادند، بااینحال، میزان مرگومیر ناشی از سرطان سینه از سال ۱۹۸۹ تاکنون بهدلیل پیشرفت در روشهای درمانی، در حال کاهش است. آشنایی با علائم و تشخیص بهموقع از روشهای مهم کاهش خطر در زنان مبتلا به سرطان سینه بهشمار میرود. جالب است بدانید سرطان سینه ممکن است در موارد نادر روی مردان هم تأثیر بگذارد؛ اما در این مقاله بهطور خاص به مقوله سرطان سینه در زنان اشاره خواهیم کرد.
اولین علائم سرطان سینه معمولا بهصورت توده یا بافت ضخیم در پستان یا زیر بغل ظاهر میشود. علائم دیگر این بیماری عبارتاند از:
در نظر داشته باشید که بیشتر تودههای سینه سرطانی نیستند. بااینحال، خانمها باید درصورت مشاهدهی توده در سینه خود برای معاینه به پزشک مراجعه کنند.
پزشک باتوجهبه اندازهی تومور و گسترش آن در غدد لنفاوی یا سایر قسمتهای بدن، درجهبندی سرطان را انجام میدهد. درادامه به مراحل این بیماری اشاره خواهیم کرد:
مرحلهی صفر: سلولها به محل شروع خود محدود هستند و به بافتهای اطراف حمله نمیکنند.
مرحلهی اول: در این مرحله، اندازهی تومور حداکثر به دو سانتیمتر میرسد؛ یعنی غدد لنفاوی تحتتأثیر قرار نگرفته است یا غددهای بسیار کوچکی از سلولهای سرطانی در غدد لنفاوی وجود دارند.
مرحلهی دوم: در این مرحله، اندازهی تومور دو سانتیمتر است و به غدد اطراف گسترش پیدا میکند یا اندازهی آن بین دو تا پنج سانتیمتر است و به غدد لنفاوی گسترش پیدا نمیکند.
مرحلهی سوم: تومور تا پنج سانتیمتر طول دارد و در چندین غدد لنفاوی گسترش یافته است یا تومور بزرگتر از پنج سانتیمتر است و در تعداد کمی از غدد لنفاوی گسترش یافته است.
مرحلهی چهارم: سرطان به سایر اندامها همانند استخوانها، کبد، مغز یا ریهها گسترش پیدا میکند.
سینهی زن بعد از سن بلوغ، از چربی و بافت پیوندی و هزاران لوبول تشکیل میشود. غددهای ریز درون سینه شیری هستند و مجراهای ریز هم شیر را بهسمت نوک سینه هدایت میکنند. سرطان موجب میشود سلولها بهطور مهارنشدنی تکثیر شوند. این سلولها در نقطهی معمول چرخهی زندگی خود از بین نمیروند و درنتیجه رشد بیشازحد آنها باعث ایجاد سرطان میشود؛ زیرا تومور از مواد مغذی و انرژی استفاده و سلولهای اطراف آن را از این مواد محروم میکند. سرطان سینه معمولا در پوشش داخلی مجاری شیر یا لوبولهای تأمینکنندهی شیر برای آنها شروع میشود و از آنجا میتواند به سایر قسمتهای بدن هم منتقل شود.
آشنایی با قسمتهای مختلف سینه میتواند به افراد در درک چگونگی شکلگیری و شیوع سرطان کمک کند.
سینهی زنان تشکیل شده است از:
بیشتر بخش سینه از بافت چربی یا چربی بدن تشکیل شده است. بافت چربی حاوی سلولهای عصبی و رگهای خونی است و بهدلیل ذخیرهسازی و رهاسازی انرژی بسیار اهمیت دارد.
سینهی زنان بهطور کلی ۱۲ تا ۲۰ بخش بهنام لوب دارد. هریک از این بخشها از نواحی کوچکتر از غدد شیر تشکیل شده است که به آن لوبول گفته میشود. مجاریهای شیر و لوبها و لوبولها را بههم متصل میکنند و شیر را به نوک سینه میرسانند. سرطان سینه بهاحتمال زیاد بر لوبها و لوبولها و مجاری شیر تأثیر میگذارد.
یک شبکهی لنفاوی و عروقی در داخل سینه وجود دارد. سیستم عروقی از رگهای خونی و سیستم لنفاوی از مجاری لنفاوی تشکیل شده است. این دو سیستم خون و مایع را به داخل و از بافت سینه به سایر قسمتهای بدن انتقال میدهند. درصورتیکه سرطان سینه وارد این سیستمها شود، میتواند به سراسر بدن منتقل شود و احتمال ابتلا به آن را گسترش دهد یا دوباره برگردد.
علت دقیق ابتلا به سرطان سینه هنوز ناشناخته است؛ اما برخی از عوامل، خطر ابتلا به آن را افزایش میدهند که بعضی از آنها پیشگیریشدنی هستد. درادامه، این عوامل خطرساز را معرفی خواهیم کرد:
خطر ابتلا به سرطان سینه با افزایش سن، افزایش پیدا میکند. در دههی ۲۰، احتمال ابتلا به این بیماری در حدود ۰/۰۶ درصد است و این رقم در دههی ۷۰ زندگی به ۳/۸۴ درصد خواهد رسید.
زنانی که در ژنهای BRCA1 و BRCA2 خود جهشهای خاصی دارند، احتمال ابتلای آنها به سرطان سینه یا تخمدان یا هر دو آنها بیشتر است. توجه کنید افراد این ژنها را از والدین خود به ارث میبرند. جهش در ژن TP53 هم با افزایش خطر سرطان سینه مرتبط است. اگر یکی از خویشاوندان نزدیک فرد دچار سرطان سینه یا قبلا به آن مبتلا شده باشد، احتمال ابتلا به آن در فرد افزایش پیدا میکند؛ بههمیندلیل، بهتر است افراد زیر یک آزمایش ژنتیک انجام دهند:
زنانی که قبلا سرطان سینه داشتهاند، بیشتر از کسانی که سابقهی این بیماری را ندارند، به آن دچار میشوند. ابتلا به برخی از انواع تودههای غیرسرطانی سینه همانند هایپرپلازی آتیپیک مجرایی یا سرطان لوبولار احتمال ابتلا به سرطان را در آینده افزایش میدهد. توجه کنید افرادی که سابقهی سرطان سینه یا تخمدان یا لولهی فالوپ دارند، باید از پزشک خود دربارهی آزمایش ژنتیک سؤال کنند.
خانمهایی که سینههای سفتتری دارند، بیشتر درمعرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند.
بهنظر میرسد قرارگرفتن طولانیمدت دربرابر استروژن خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش میدهد. این وضعیت ممکن است بهدلیل شروع زودهنگام قاعدگی یا یائسگی دیرتر از موعد رخ دهد؛ زیرا در این زمانها سطح استروژن بیشتر است. معمولا تغذیه با شیر مادر بهویژه بیش از یک سال احتمال ابتلا به سرطان سینه را کاهش میدهد و علت آن اُفت استروژن ناشی از بارداری و شیردهی است.
خانمهایی که اضافهوزن دارند یا بعد از یائسگی دچار چاقی میشوند، احتمالا بهدلیل افزایش سطح استروژن بیشتر درمعرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند؛البته مصرف قند زیاد هم ممکن است عاملی برای این مسئله باشد.
مصرف الکل در پیشرفت سرطان سینه نقش دارد. براساس تحقیقات مؤسسهی ملی سرطان (NCI)، زنانی كه الكل مصرف میكنند، درمقایسهبا زنانی که الکل مصرف نمیکنند، بیشتر درمعرض خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند.
پرتودرمانی ممکن است خطر ابتلا به سرطان سینه را در مراحل بعدی زندگی افزایش دهد.
تحقیقات مؤسسهی ملی سرطان (NCI) نشان دادهاند که داروهای ضدبارداری خوراکی ممکن است خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد. همچنین بنابر اعلام انجمن سرطان آمریکا (ACS)، جایگزینکردن هورمون درمانی با استروژنپروژسترون درمانی (EPT) با افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه در ارتباط است. افزونبراین براساس نتایج پژوهشهای سال ۲۰۱۳، ایمپلنتهای زیبایی سینه در زنان با افزایش خطر مرگ براثر سرطان سینه همراه است.
چندین نوع مختلف از سرطان سینه وجود دارد:
سرطان مجرایی: این نوع از سرطان سینه در مجاری شیری ایجاد میشود و رایجترین نوع آن بهشمار میرود.
سرطان لوبولار: این نوع از سرطان سینه در لوبولها رخ میدهد.
سرطان تهاجمی سینه هنگامی رخ میدهد که سلولهای سرطانی از داخل لوبولها یا مجاری خارج شوند و به بافت اطراف حمله کنند. این وضعیت احتمال ابتلا به سرطان در سایر قسمتهای بدن را افزایش میدهد.
سرطان سینهی غیرتهاجمی هم هنگامی ایجاد میشود که سرطان در محل شروع خود باقی بماند و گسترش پیدا نکند. بااینحال، این سلولها گاهی اوقات میتوانند به سرطان تهاجمی تبدیل شوند.
سرطان سینه التهابی: این نوع از سرطان سینه نادر است؛ اما میتواند بسیار تهاجمی باشد؛ بنابراین، با سایر انواع سرطان سینه متفاوت است. علائم سرطان سینه تهاجمی عبارتاند از:
سرطان التهابی سینه معمولا در سنین کمتر از سایر انواع سرطان بروز میکند. پزشکان گاهی اوقات این نوع از سرطان را اشتباه تشخیص میدهند؛ زیرا میتواند شبیه عفونت یا تروما یا مشکل دیگری باشد.
پزشک معمولا سرطان سینه را پس از انجام غربالگریهای دورهای یا ظاهرشدن برخی علائم تشخیص میدهد: ولی بهطور کلی چندین آزمایش و روش برای تشخیص دقیق سرطان سینه وجود دارد که درادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:
پزشک سینهها را ازنظر برآمدگی و علائم دیگر بررسی میکند. در این وضعیت، پزشک ممکن است از فرد بخواهد که در حالتهای مختلف اعم از نشسته و ایستاده قرار گیرد تا سینهها کاملا هم از جلو و هم از پهلوها بررسی شوند.
آزمایشهای تصویربرداری زیر میتوانند به تشخیص سرطان سینه کمک کنند:
ماموگرافی: این آزمایش نوعی اشعهی ایکس است که پزشکان معمولا هنگام غربالگری اولیه سرطان سینه از آن استفاده میکنند. ماموگرافی تصاویری تولید میکند که پزشک بهکمک آن هرگونه توده یا ناهنجاری را در سینهها تشخیص میدهد.
سونوگرافی: این اسکن بهواسطهی امواج صوتی به پزشک کمک میکند تا بین تودهی جامد و کیست پر از مایعات تمایز قائل شود.
امآرآی (MRI): تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (MRI) به پزشک در شناسایی سرطان یا ناهنجاریهای دیگر کمک میکند. پزشک ممکن است MRI را بهعنوان مرحله بعدی برای پیگیری ماموگرافی یا سونوگرافی توصیه کند. پزشکان گاهی اوقات از امآرآی بهعنوان ابزار غربالگری برای افرادی استفاده میکنند که درمعرض خطر بیشتری از سرطان سینه قرار دارند.
در بیوپسی، پزشک نمونهای از بافت سینه را استخراج میکند و آن را برای تجزیهوتحلیل به آزمایشگاه میفرستد تا مشخص شود که سلولها سرطانی هستند یا خیر. درصورتیکه سرطان تأیید شود، بیوپسی نشان میدهد فرد به کدام نوع از سرطان دچار شده است. در نظر داشته باشید پس از تشخیص، تعیین موارد زیر هم مورد نیاز است:
البته در نظر داشته باشید علائم هشداردهندهای که همراهبا سرطان رخ میدهند، میتوانند از وجود سایر بیماریهای خوشخیم هم خبر دهند؛ بنابراین، باید دقیقا بررسی کرد چه علائمی ممکن است نشاندهندهی سرطان باشند. درادامه، به چگونگی وجود این علائم اشاره خواهیم کرد:
وجود توده و برآمدگی درون سینه غیرطبیعی نیست؛ زیرا ممکن است بافت سینه در تمامی بخشها هموار نباشد. برآمدگی سینه همیشه نشاندهندهی سرطان نیست؛ بهویژه اگر این برآمدگی در هر دو سینه یکسان باشد. بااینحال، فرد باید درصورت مشاهدهی علائم زیر به پزشک مراجعه کند:
در حالت کلی، تودههای سرطانی معمولا لبههای ناهمواری دارند و سفت هستند؛ اما ممکن است گرد و لطیف هم باشند.
شرایط خوشخیمی که میتوانند باعث بروز برآمدگی در سینه شوند، بهشرح زیر هستند:
ترشح نوک سینه هم همیشه ناشی از وجود سرطان نیست؛ بلکه ممکن است بهدلایل زیر ایجاد شود:
درصورت بروز علائم زیر، فرد باید به پزشک مراجعه کند:
توجه کنید ترشح از سینه چه ناشی از سرطان باشد، چه از بیماری دیگری، به درمان نیاز دارد.
تغییرات هورمونی میتوانند در مراحل مختلف زندگی ایجاد و به بروز توده و تغییر شکل و سایر تغییراتی منجر شوند که ناشی از سرطان نیست. بهعنوان مثال، بلوغ و بارداری و یائسگی ممکن است بهدلیل متفاوتبودن سطح هورمونهای استروژن و پروژسترون در بدن، باعث ایجاد تغییر در سینهها شوند.
یکی از دغدغهها و سؤالهای اصلی که خانمهای مبتلا به سرطان سینه با آن روبهرو هستند، این است که این بیماری کشنده است؟ بهطور کلی، هر بیماریای که بهموقع تشخیص داده و درمان نشود، میتواند خطرناک و کشنده باشد و سرطان سینه هم از این قاعده مستثنی نیست. پس بههمیندلیل خانمها باید دربرابر هرگونه تغییر در سینه خود حساس باشند و درصورت نگرانی حتما به پزشک مراجعه کنند. رشد سرطان سینهی خوشخیم بعد از یک مرحله متوقف میشود؛ اما سلولهای سرطانی بدخیم بهسرعت گسترش پیدا میکنند و بسیار خطرناک هستند؛ بنابراین، درمان آن هم دشوارتر است، همچنین، علائم سرطان سینه بدخیم بهمراتب از نوع خوشخیم آن بدتر است. بهتر است بدانید ماموگرافی و سونوگرافی دو نمونه از تکنیکهای رایج و مطمئن تصویربرداری هستند که میتوانند به تشخیص این بیماری کمک کنند.
درمان این بیماری به عوامل مختلفی ازجمله موارد زیر بستگی دارد:
گزینههای اصلی درمان شامل موارد زیر میشود:
عوامل مؤثر بر نوع درمان شامل مرحله سرطان و سایر شرایط پزشکی و اولویت شخصی افراد خواهد بود.
اگر به انجام جراحی نیاز باشد، نوع آن به تشخیص پزشک و ترجیح فرد بستگی دارد؛ اما بهطور کلی انواع جراحی شامل موارد زیر است:
لامپکتومی: این نوع از جراحی شامل ازبینبردن تومور و مقدار کمی از بافت سالم اطراف آن میشود. لامپکتومی معمولا در صورت کوچکبودن و جداکردن تومور از بافت اطراف آن بهعنوان یکی از راههای درمان مدنظر قرار خواهد گرفت. جراحی لامپکتومی میتواند به جلوگیری از شیوع سرطان کمک کند.
ماستکتومی: ماستکتومی ساده شامل برداشتن لوبولها، مجاری، بافت چربی، نوک سینه، آرئول و مقداری از پوست است. جراح در بعضی از موارد ممکن است غدد لنفاوی و عضله دیواره سینه را هم از بین ببرد.
بیوپسی غدد سنتینل: اگر سرطان سینه به غدد لنفاوی ساندینل برسد (اولین غددی که سرطان میتواند در آن گسترش یابد)، میتواند ازطریق سیستم لنفاوی به سایر نقاط بدن گسترش پیدا کند. اگر پزشک سرطان را در این غدد تشخیص ندهد، معمولا به برداشتن غدد باقیمانده نیازی نیست.
برش غدد لنفاوی زیر بغل: اگر پزشک سلولهای سرطانی را در غدد ساندینل پیدا کند، ممکن چندین غدد لنفاوی زیر بغل را از بین ببرد؛ زیرا انجام این کار میتواند از شیوع سرطان جلوگیری کند.
بازسازی: پس از عمل جراحی ماستکتومی، جراح میتواند سینه را ترمیم کند تا طبیعیتر بهنظر برسد. انجام این کار میتواند به فرد در مقابله با اثرهای روانی برداشتن سینه کمک کند. جراح میتواند همزمان با انجام ماستکتومی یا پسازآن، سینه را ترمیم کند. پزشک ممکن است از قسمتهای دیگر بدن برای کاشت سینه یا بافت آن استفاده کند.
فرد ممکن است حدود یک ماه بعد از عمل جراحی پرتودرمانی شود. پرتودرمانی شامل هدف قراردادن تومور با دُزهای کنترلشدهی اشعه است که سلولهای سرطانی باقیمانده را از بین میبرد.
درصورتیکه بیماری رو به پیشرفت باشد، پزشک ممکن است داروهای شیمیدرمانی سیتوتوکسیک را برای ازبینبردن سلولهای سرطانی تجویز کند. هنگامیکه فرد بعد از عمل جراحی بازهم شیمیدرمانی شود، پزشکان آن را شیمیدرمانی کمکی مینامند. گاهی اوقات پزشک ممکن است قبل از جراحی، برای کوچککردن تومور و برداشتن آسانتر آن، شیمیدرمانی انجام دهد. پزشکان این نوع از شیمیدرمانی را شیمی درمانی جدید مینامند.
پزشکان برای جلوگیری از بازگشت سرطانهای سینهی حساس به هورمون، از روش انسداد هورمون استفاده میکنند. علاوهبراین، ممکن است از هورموندرمانی برای درمان سرطانهای گیرندهی استروژن (ER) و گیرندهی پروژسترون (PR) استفاده شود. متخصصان معمولا پس از عمل جراحی از روش انسداد هورمون استفاده میکنند؛ اما گاهی اوقات ممکن است برای کوچککردن تومور قبل از عمل از این روش استفاده کنند.
انسداد هورموندرمانی ممکن است تنها گزینه برای افرادی باشد که انتخاب مناسبی برای جراحی، شیمیدرمانی یا رادیوتراپی نیستند. پزشکان ممکن است توصیه کنند فرد ۵ تا ۱۰ سال بعد از عمل جراحی، هورموندرمانی کند. بااینحال، این درمان روی سرطانهای غیرحساس به هورمونها تأثیر مثبت خواهد گذاشت. نمونههایی از داروهای مسدودکننده هورموندرمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
توجه کنید هورموندرمانی ممکن است روی باروری تأثیر بگذارد.
داروهای هدفمند میتوانند انواع خاصی از سرطان سینه را نابود کنند. درادامه، به این داروها اشاره خواهیم کرد:
درمان سرطان سینه و سایر سرطانها میتواند عوارض جانبی جدی داشته باشد؛ بنابراین افراد باید پیش از تصمیم قطعی برای درمان، دربارهی خطرهای احتمالی با پزشک خود صحبت کنند و بهدنبال راههایی برای به حداقل رساندن عوارض جانبی باشند.
چندین دستورالعمل مختلف وجود دارد که زنان باید چند بار غربالگری سرطان سینه را انجام دهند. کالج پزشکان آمریکایی (ACP) توصیه میکند که زنان ۴۰ تا ۴۹ ساله با خطر متوسط سرطان سینه باید دربارهی فواید و خطرهای غربالگری منظم با پزشک خود صحبت کنند. زنان دارای خطر متوسط سرطان سینه که بین ۵۰ تا ۷۴ سال دارند، باید هر دو سال یکبار غربالگری کنند. پزشکان انجام غربالگری را برای خانمهای بزرگتر از ۷۵ سال توصیه میکنند که امید به زندگی ۱۰ سال یا بیشتر را دارند.
براساس اعلام انجمن سرطان آمریکا (ACS)، زنان درمعرض خطر متوسط میتوانند از ۴۰ سالگی بهبعد اسكن سالانه را انجام دهند. کالج رادیولوژیستهای آمریکا با شروع ۴۰ سالگی هرسال انجام غربالگری را توصیه میکند. با وجود توصیههای مختلف، اکثر متخصصان معتقدند که زنان ۴۰ سال و بزرگتر باید دربارهی غربالگری سرطان سینه با پزشکان خود صحبت کنند.
هیچ راهی برای جلوگیری از سرطان سینه وجود ندارد. بااینحال، برخی از تغییرات در شیوهی زندگی میتواند خطر ابتلا به سرطان سینه و سایر سرطانها را به میزان درخورتوجهی کاهش دهد. درادامه، این راهها را معرفی خواهیم کرد:
سرطان سینه با علائم و نشانههایی همراه است که تغییر روی پوست و اطراف سینه را شامل میشود. بسیاری از شرایط دیگر هم همانند کیست، عفونت، اگزما و درماتیت میتوانند این علائم را بههمراه داشته باشند؛ اما نمیتوان بهطور قاطع تشخیص سرطان را رد کرد. با گزینههای درمانی فعلی، اگر سرطان سینه در مراحل اولیهی تشخیص داده شود، احتمال زندهماندن فرد را حداقل برای پنج سال آینده تا ۹۹ درصد افزایش میدهد. برای اینکه تشخیص در مراحل اولیه انجام شود، باید هرگونه تغییر در ناحیهی پستان را جدی بگیرید و با پزشک خود مطرح کنید. ناگفته نماند بیشتر تغییرات سینه نشاندهندهی سرطان نیست؛ اما نباید آنها را نادیده گرفت.
پاسخ ها