اجداد انسان درحدود ۲۰۰ هزار سال پیش تخت خواب می ساختند

طبق شواهد به‌دست‌آمده از غار بوردر در آفریقای‌جنوبی، انسان‌های اولیه درحدود ۲۰۰ هزار سال پیش بسترهایی از علف و خاکستر می‌ساختند که از گزند حشرات در امان بودند.

شاید انسان‌های اولیه تشک‌های مجللی نداشته‌اند؛ اما می‌توانستند جایی دنج و آرام را برای خواب بسازند. بقایای به‌دست‌آمده از بستر انسان‌های کهن، هوشمندی آن‌ها را ثابت می‌کنند. باستان‌شناسان در غار بوردر آفریقای‌جنوبی، شواهدی از بسترهای علفی و راحت انسان‌های کهن را کشف کردند که قدمت آن‌ها به ۲۰۰ هزار سال پیش بازمی‌گردند. این در ‌حالی است که اکتشافات قبلی بسترسازی گیاهی به صدهزار سال پیش بازمی‌گردند. این بسترها روی لایه‌هایی از خاکستر ساخته می‌شدند تا از مزاحمت جانوران موذی مانع شوند.

لین والدلی، باستان‌شناس دانشگاه ویتواترسرند آفریقای‌جنوبی می‌گوید: «قراردادن بستر علفی روی لایه‌ای از خاکستر، روش عمدی بوده است. انسان‌های اولیه با این کار نه‌تنها عایقی مناسب برای بستر خود می‌ساختند؛ بلکه از ورود جانداران موذی هم جلوگیری می‌کردند.»

واضح است شناسایی مواد اولیه‌ی بسترها پس از ۲۰۰ هزار سال کار دشواری است. مواد زیستی به‌مرور‌زمان از بین می‌روند؛ به‌همین‌دلیل، سوابق به‌دست‌آمده از روش‌های بسترسازی انسان‌های اولیه پراکنده هستند. با‌این‌حال، باستان‌شناسان موفق شدند در اعماق رسوبات غار بوردر بقایای تشک‌های علفی را در محیط زندگی انسان‌های اولیه پیدا کنند.

بقایا از قسمت پشت غار، یعنی گرم‌ترین و امن‌ترین نقطه، به‌دست آمدند. به‌عقیده‌ی باستان‌شناسان، برخی بسترها احتمالا به‌دلیل خشک‌شدن دچار آتش‌سوزی شده‌اند؛ اما این اتفاق به‌ندرت رخ داده است. پژوهشگران با استفاده از طیف سنجی FTIR‌ و اسکن میکروسکوپی الکترونی (SEM) و تحلیل گیاه‌سنگ‌ها مواد گیاهان بسترها را دقیق بررسی کردند. طبق تحلیل‌های گیاه‌سنگی، علف‌های به‌کار‌رفته در بسترها از زیرخانواده‌ی Panicoideae بودند.

بااین‌همه علف، تنها کشف پژوهشگران نبود و آنان موفق شدند لایه‌ا‌ی خاکستری نیز بیابند که به‌صورت حشره‌کشی طبیعی عمل می‌کرد. این لایه‌ی خاکستری راه تنفسی حشرات را مسدود می‌کرد و اسکلت خارجی آن‌ها را می‌خراشید و درنهایت آن‌ها را خشک می‌کرد. علاوه‌بر‌این، کافوری که امروزه در آفریقای‌جنوبی برای دفع حشرات به‌کار می‌رود، در این بسترها پیدا شد. والدلی اعتقاد دارد:

گاهی اوقات لایه‌ی خاکستری بستر ترکیبی از بقایای علف‌های قدیمی‌تر است که برای پاک‌سازی غار و از‌بین‌بردن ‌آفت‌ها سوزانده شده‌اند. در برخی نقاط دیگر، از خاکستر چوب به‌عنوان سطحی تمیز برای لایه‌ی بستر استفاده شده است.

یافته‌های مذکور با قدیمی‌ترین بسترهای شناخته‌شده در پناهگاه سنگی سیدوبوی آفریقای‌جنوبی منطبق هستند که قدمت آن‌ها به ۷۷ هزار سال پیش بازمی‌گردد. انسان‌های اولیه از گیاهان معطر با خاصیت حشره‌کش نیز استفاده کردند و بسترها پر از تراشه‌های سنگی بودند. به‌عقیده‌ی پژوهشگران، احتمالا ساکنان غار از بسترهای خود به‌عنوان فضای کار هم استفاده می‌کردند.

شواهد دیگر ذره‌های کوچکی به رنگ نارنجی و قرمز بودند. اگرچه این ذرات از دیواره‌های غار سقوط می‌کنند، معمولا زاویه‌دار هستند. باوجوداین، ذرات بسترها گرد شده بودند و این نشان می‌دهد اشیاء را برای آماده‌سازی بستر خود تغییر می‌دادند.

طبق بسترهای فسیلی می‌توان نتیجه گرفت که انسان‌های اولیه از رنگ زرد اخرایی (اکر) برای تزیین استفاده می‌کردند، خانه‌های خود را اطراف آتشدان می‌ساختند، با بهترین نقاط خواب آشنا بودند و گاهی نیز از بسترهای خود به‌عنوان میز کار استفاده می‌کردند. یافته‌های ذکرشده نه‌تنها اطلاعاتی از شیوه‌ی زندگی پیشینیان را می‌دهند؛ بلکه پیچیدگی اجتماعی و رفتاری آن‌ها را هم ثابت می‌کنند. والدلی درپایان می‌گوید:

طبق پژوهش‌های مربوط به ۲۰۰ هزار سال گذشته، مردم می‌توانستند آتش تولید کنند و از آتش و خاکستر و گیاهان طبی نیز برای ایجاد پناهگاهی تمیز و بدون آفت استفاده می‌کردند. این روش‌ها مزایای سلامتی را برای این تمدن‌ها به‌دنبال داشت و دلیل بقای آن‌ها بودند.