رصد آسمان یکی از لذت بخش ترین فعالیت هایی است که می تواند ساعت های طولانی شما را مشغول کند و آن را به یک سرگرمی جذاب تبدیل کند. برای شروع این فعالیت به ابزار خاصی نیاز ندارید و می توانید آسمان زیبای شب را با چشم غیر مسلح خود مشاهده کنید. برخی از اطلاعات اولیه و آگاهی از اخبار و رویدادهای رصدی که این روزها به راحتی از طریق اینترنت در دسترس هستند و ابزار ساده ای به نام قطب نما آسمان می تواند به شما در شروع کار کمک کند.
اما شکی وجود ندارد که استفاده از ابزارهای دید مناسب، چیزهایی را که چشم غیرمسلح هرگز نمی بیند، آشکار می کند. نه دهانه های بی شمار ماه و نه حلقه های زیبا و جذاب زحل که از طریق تلسکوپ دیده می شوند را نمی توان به راحتی توصیف کرد. تلسکوپ ابزاری است که می تواند به اعماق کیهان، به گذشته کیهان سفر کند و از وسعت جهان شگفت زده شود.
تلسکوپ ها انواع و اندازه های مختلفی دارند و شما باید نوع تلسکوپ را متناسب با فعالیت خود انتخاب کنید. اگر بخواهیم به این سوال پاسخ دهیم که چه تلسکوپی بخرم؟ به طور خلاصه باید بگوییم تلسکوپی که بیشتر از همه استفاده خواهید کرد. در این مقاله سعی می کنیم ویژگی های انواع تلسکوپ را شرح دهیم تا اگر به نجوم و آسمان شب علاقه مند هستید، با استفاده از این اطلاعات، تلسکوپ مناسب برای فعالیت خود را انتخاب کنید.
جمع آوری نور را می توان مهم ترین عملکرد هر تلسکوپ در نظر گرفت. رصد اجسام کم نور در آسمان شب که به طور معمول با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیستند، ما را ملزم به تقویت نور آنها می کند. این کاری است که تلسکوپ ها با کمک آینه یا عدسی انجام می دهند. هرچه قطر آینه یا عدسی مورد استفاده در تلسکوپ بزرگتر باشد، نور بیشتری می تواند جمع آوری کند. بنابراین یکی از ویژگی های مهم هر تلسکوپ که در هنگام خرید باید به آن توجه شود دیافراگم آن است.
شاید متوجه شده باشید که هنگام رانندگی در شب، چراغهای اتومبیلهایی که از جلو میآیند در ابتدا به صورت تک چراغ و دورتر از شما در نظر گرفته میشوند. با کاهش تدریجی فاصله می توانید دو چراغ جلوی خودرو را از هم جدا کنید. این یک بیان ساده از مفهوم وضوح است. در مثالی که آوردیم، توانایی چشمان شما برای جداسازی با کاهش فاصله تا سوژه افزایش مییابد، اما این چیزی نیست که آسمانی نمیتواند انجام دهد.
دیافراگم تلسکوپ نیز بر وضوح تصویر تأثیر می گذارد. با استفاده از تلسکوپ و قدرت تفکیک آن، می توانید یک ستاره قابل مشاهده با چشم غیر مسلح را به دو قسمت تقسیم کنید و یک سیستم ستاره ای دوتایی را تحسین کنید. یا یک کهکشان مارپیچی را که با چشم غیرمسلح نامرئی است با جزئیات ببینید و بتوانید بازوهای مارپیچی آن را حل کنید.
بزرگنمایی اغلب به عنوان مهمترین کاری که یک تلسکوپ انجام می دهد در نظر گرفته می شود، اما اینطور نیست. بزرگنمایی تلسکوپ را می توان به راحتی با تغییر چشمی تغییر داد (در ادامه به آن خواهیم پرداخت). مرحله رصد اجرام آسمانی انتخاب بزرگنمایی مناسب با توجه به موضوع است. البته محدودیت هایی برای افزایش بزرگنمایی وجود دارد. به ازای هر اینچ (2.5 سانتی متر) دیافراگم تلسکوپ، می توانید بدون افت کیفیت، 50 برابر بزرگنمایی کنید. به عنوان مثال، یک تلسکوپ 10 سانتی متری (4 اینچی) دارای حداکثر بزرگنمایی عملی 200x است.
عنصر اصلی که نور را در تلسکوپ شکستی جمع آوری می کند عدسی محدب است که به آن عدسی شیئی می گویند. پس از عبور پرتو از عدسی شیئی و فوکوس شدن آن، عدسی دیگری به نام چشمی تصویر نهایی را تشکیل می دهد. گالیله از این نوع تلسکوپ استفاده کرد. ساخت تلسکوپ های شکستی با کیفیت بالا بزرگتر از 6 اینچ دشوار و گران است. بنابراین، این تلسکوپ ها معمولاً از نظر اندازه کوچکتر هستند.
در تلسکوپ های بازتابی، آینه های مقعر وظیفه جمع آوری نور را بر عهده دارند. پس از اینکه نور به آینه رسید و متمرکز شد، به سمت یک آینه تخت حرکت می کند که نور را به سمت بالا و در نهایت به داخل چشمی برای تصویر نهایی هدایت می کند. نیوتن برای اولین بار این ترکیب نوری را اختراع کرد. ساخت تلسکوپهای نیوتنی با کیفیت بالا با قطر روزنههای بزرگ نسبت به تلسکوپهای شکستی ارزانتر است.
از نام این نوع تلسکوپ می توان دریافت که در ساختار نوری این نوع تلسکوپ هم از عدسی و هم از آینه استفاده شده است. البته وظیفه اصلی تمرکز نور، استفاده از آینه مقعر مانند تلسکوپ نیوتنی است، اما قبل از رسیدن نور به آینه مقعر، عدسی جلوی روزنه تلسکوپ با تغییر پرتو نور، خطای نوری تلسکوپ را کاهش می دهد.
انتخاب لوله نوری مناسب تنها عاملی نیست که می تواند بر کارایی تلسکوپ تاثیر بگذارد. لوله نوری باید روی یک نگهدارنده مناسب نصب شود. استقراری که به بهترین وجه نیازهای شما را برآورده می کند و تا حد امکان استفاده از آن آسان است. به طور کلی، استقرار تلسکوپ را می توان بسته به سیستم مختصات مورد استفاده به دو دسته تقسیم کرد:
در یک کوه استوایی جهت حرکت تلسکوپ با توجه به سیستم شیب تغییر می کند که توضیح آن از حوصله این مقاله خارج است. پایههای استوایی عمدتاً توسط عکاسان نجومی برای ردیابی ستارگان در آسمان با استفاده از موتورهای ردیاب و برای گرفتن نوردهی طولانی از اجرام آسمانی استفاده میشوند. رصد با پایه استوایی کمی دشوار است زیرا اغلب برای یافتن شی مورد نظر به جای تغییر جهت تلسکوپ در امتداد مسیر مستقیم، باید جهت خود را تغییر دهید. پس اگر مبتدی هستید و هدفتان خرید تلسکوپ برای رصد ستارگان است، این آژانس را توصیه نمی کنیم. البته استفاده از موتورهای استوایی و ردیابی برای مشاهدات با بزرگنمایی بالا مفید است. از آنجایی که اجسام با بزرگنمایی بسیار سریع از دید خارج می شوند، ردیابی آنها در سراسر آسمان با موقعیت یابی استوایی آسان تر است.
استفاده از پایه عمودی جانبی ساده ترین نوع حرکت هوا و ناوبری است. جهت تلسکوپ در محور جانبی (موازی با افق) و در ارتفاع (بالا و پایین) به راحتی تغییر می کند. درست مانند آنچه در سه پایه عکاسی اتفاق می افتد.
جان دابسون، ناظر آمریکایی، نوع خاصی از پایههای مرتفع جانبی را ابداع کرد که برای تلسکوپهای بزرگ نیوتنی عالی بود. سهولت استفاده، وزن سبک و هزینه ساخت کم، تلسکوپ دابسونین را به ابزاری محبوب برای رصدگران تبدیل کرده است. پایههای دابسون بیشتر در تلسکوپهای نیوتنی 6 اینچی و بزرگتر استفاده میشوند، اگرچه مدلهای کوچکتری با این پایه در سالهای اخیر معرفی شدهاند. در هر صورت، اگر قصد دارید یک تلسکوپ جمع و جور داشته باشید که در یک کیف کوچک قرار گیرد، دابسونی ها انتخاب خوبی برای شما نیستند. اما اگر می خواهید اجرام اعماق آسمان را مشاهده کنید، با استفاده از دیافراگم بزرگ تلسکوپ نیوتن، تلسکوپ دابسون می تواند هزینه را تا حد زیادی کاهش دهد.
برخی از تلسکوپها مجهز به سیستمهای جستجوی خودکار یا GoTo هستند. با استفاده از این سیستم الکترونیکی قادر خواهید بود با فشردن چند دکمه تلسکوپ را به سمت هدف مورد نظر خود بگیرید. به سادگی زمان و مکانی را برای مشاهده وارد کنید، سپس سیستم Goto را با پیدا کردن یک تا سه ستاره درخشان فعال کنید.
افزودن این قابلیت به تلسکوپ طبیعتاً هزینه بیشتری دارد. اگر به دنبال تماشای آسمان به شیوه ای سرگرم کننده هستید و زمانی برای پیمایش در آسمان و جستجوی اجسام ندارید، یک تلسکوپ کوچک با عملکرد Goto راه خوبی است. سیستمهای جستجوی خودکار برای عکاسان نجومی در اعماق آسمان نیز مفید هستند تا اجسامی را که حتی از طریق تلسکوپها قابل مشاهده نیستند، بیابند. ویژگی Goto همچنین به اپراتورها کمک می کند تا مشاهدات عمومی از مراکز آموزشی را انجام دهند
هنگام خرید تلسکوپ، اکثر مردم فقط بر روی اپتیک و پایه تلسکوپ تمرکز می کنند؛ اگر تلسکوپ بخرید، هزینه بیشتری از اپتیک و پایه تلسکوپ پرداخت می کنید. در واقع، کل پولی که برای یک تلسکوپ خرج می کنید باید به سه دسته تقسیم شود: اپتیک، پایه و لوازم جانبی. اگر می خواهید با تلسکوپی که خریداری کرده اید از آسمان عکس بگیرید، باید بیشتر برای تلسکوپ هزینه کنید و مقداری از بودجه کلی خود را به دوربین و تجهیزات مربوطه اختصاص دهید.
همچنین سعی کنید بین اجزای تلسکوپ از نظر کیفیت و کارایی تعادل برقرار کنید. اگر به دنبال بهترین و گران ترین اپتیک هستید، به دنبال پایه های موتوری با کیفیت بالا و لوازم جانبی حرفه ای با کیفیت باشید. علاوه بر این به خرید لوازم جانبی تلسکوپ نیز توجه کنید.
بهتر است حداقل 20 درصد از کل بودجه را برای خرید تجهیزات جانبی اختصاص دهید؛ زیرا یک عنصر نوری و پایه خوب، بدون لوازم جانبی کافی، مانند یک درخت ضخیم بدون برگ است. هیچ چیز بدتر از نداشتن تجهیزات جانبی مانند آداپتور AC یا فیلتر خورشیدی یا حتی آداپتور اتصال دوربین به تلسکوپ و غیره نیست و رصدهای شما در هنگام رصد در شب به تأخیر می افتد یا از بین می رود!
پاسخ ها