آستین زاندا؛ خودرویی درباره هندسه و هدف

خودروی مفهومی «آستین زاندا» محصول سال ۱۹۶۹، نماد اوج اعتماد به نفس و آرزوهای آینده‌نگرانه بریتیش لیلاند بود.

عصرایران: خودروی مفهومی «آستین زاندا» محصول سال ۱۹۶۹، نماد اوج اعتماد به نفس و آرزوهای آینده‌نگرانه بریتیش لیلاند بود. این خودرو با نیمرخ گوه‌ای شکل و چراغ‌های پاپ‌آپ که توسط هریس من طراحی شد، هرگز به تولید نرسید اما DNA طراحی آن در مدل‌های موفق بعدی بریتانیایی مانند تریومف TR۷ زنده ماند و یک دهه از طراحی خودرو را تحت تأثیر قرار داد.

در اواخر دهه ۱۹۶۰ بریتانیا نیز رؤیای آینده‌نگرانه خود را معرفی کرد. این رؤیا «آستین زاندا»  نام داشت؛ خودرویی نمایشی که نه برای فروش، بلکه برای الهام بخشیدن ساخته شده بود.

«زاندا» تحت هدایت روی هینز در استودیوی طراحی تازه تأسیس آستین موریس و با قلم‌زنی هریس من جوان و همکاری پل هیوز و جان ورکر طراحی شد. این خودرو نماد اوج اعتماد به نفسی بود که شرکت بریتیش لیلاند می‌توانست داشته باشد.

ساخت آن توسط شرکت «پرسد استیل فیشر» سفارش داده شد تا قابلیت‌های جدید مهندسی و طراحی، از جمله اولین آزمایش‌ها با ابزارهای طراحی به کمک کامپیوتر (CAD) و تحلیل ساختاری، را به نمایش بگذارد؛ تکنیک‌هایی که در آن زمان هنوز در صنعت استاندارد نشده بودند.

از نظر بصری، زاندا تماما درباره هندسه و هدف بود: نیمرخ گُوِه‌ای شکل تند و تیز، چراغ‌های جلوی پاپ-آپ، دم کوتاه و خطوط تمیز و تقریباً معماری‌گونه. این خودرو که به رنگ سبز متالیک با گرافیک مشکی و تایرهای با نوار لیمویی رنگ‌آمیزی شده بود، گویی مستقیماً از آینده آمده است.

هریس من بعدها اعتراف کرد که ایده اصلی این طرح، از آلفارومئو کارابو اثر برتونه الهام گرفته بود؛ همان کانسپتی که به شکل‌گیری لامبورگینی کونتاش نیز کمک کرد. زاندا در واقع پاسخ بریتانیا به طرح‌های رادیکال اروپا بود.

اگرچه زاندا تنها یک ماکت ثابت بود، اما طراحی آن حاوی تخیل فنی بالایی بود: قرار بود این خودرو یک موتور و جعبه‌دنده E-series عرضی متعلق به آستین ماکسی را در خود جای دهد که چرخ‌های عقب را به حرکت درآورد؛ پیکربندی‌ای کنجکاوانه و تقریباً آزمایشی.

این خودرو در نمایشگاه خودروی لندن در سال ۱۹۶۹ رونمایی شد و جمعیت را با اعتماد به نفس طراحی خود خیره کرد. زاندا سال‌ها در نمایشگاه‌های مختلف به گشت و گذار پرداخت و با خود، چشم‌اندازی از مدرنیته را حمل می‌کرد که بریتیش لیلاند به ندرت در تولیدات خود به آن دست یافت. میراث طراحی زاندا در طرح‌های بعدی هریس من، از جمله ترایُمف TR7 گوه‌ای شکل، پرنسس و حتی MG ADO21 (که منتشر نشد)، زنده ماند. به این معنا، زاندا یک مسیر بن‌بست نبود، بلکه بذر یک زبان طراحی بود که کل دهه را تعریف کرد.

امروزه، نمونه اصلی زاندا در موزه موتور بریتانیا در گایدون نگهداری می‌شود.