در چه شرایطی خوردن هندوانه باعث "اوردوز" می شود؟

خوردن بیش از حد هندوانه می‌تواند مشکلات زیادی ایجاد کند، از ضعف عضلانی گرفته تا ضربان قلب نامنظم.

فرادید: زیاده‌روی در خوردن هندوانه برای برخی از ما در فصل تابستان یک تجربه تکراری است، اما برای افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی (CKD)، مصرف بیش از حد هندوانه می‌تواند خطرناک باشد.  این نتیجه در یک مطالعه موردی روی سه بیمار مبتلا به CKD آزمایش شد. این افراد پس از خوردن مقادیر زیاد هندوانه به شدت بیمار شدند؛ اما چرا آن‌ها به مراقبت پزشکی نیاز پیدا کردند؟ پاسخ در این است که هندوانه فقط آب نیست. این میوه آبدار سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی است که بیشترین آن‌ها پتاسیم است. یک برش هندوانه (تقریباً ۲۸۶ گرم) حاوی ۳۲۰ میلی‌گرم پتاسیم است؛ حدود ۱۲ درصد مقدار توصیه‌شده‌ی روزانه برای زنان و حدود ۹ درصد برای مردان. 

بنابراین برای یک فرد سالم، هندوانه منبع فراوان و خوشمزه پتاسیم است که با توجه به نقش‌های متعدد آن در بدن مفید است. اعصاب ما از پتاسیم برای کمک به انتقال سیگنال‌ها، از جمله سیگنال‌هایی که سبب انقباض عضلانی می‌شوند، حفظ سطوح طبیعی مایع خارج از سلول‌ها و کنترل فشار خون استفاده می‌کند. در شرایط عادی، پتاسیم اضافی که در این فرآیندها استفاده نمی‌شود توسط کلیه‌ها و از راه ادرار از بدن خارج می‌شود. با این حال، کلیه‌های افراد مبتلا به CKD در فیلتر کردن پتاسیم چندان کارآمد نیستند. 

برای سه بیمار مذکور در مطالعه موردی، خوردن بیش از حد هندوانه غنی از پتاسیم منجر به هایپرکالمی شدید آن‌ها شد؛ وضعیتی که در آن پتاسیم زیادی در خون وجود دارد. بیماران بین ۶.۶ تا ۷.۴ میلی‌مول در لیتر پتاسیم در خون خود داشتند، در حالی که محدوده طبیعی بین ۳.۵ تا ۵.۰ میلی‌مول در لیتر است. هر سه آن‌ها به مدت سه هفته تا دو ماه، هر روز مقادیر زیادی هندوانه به صورت میوه یا آب میوه مصرف کرده بودند. 

بیماران توسط متخصصان ویزیت شدند، اما هایپرکالمی همیشه علائم واضح ندارد، همانطور که در مورد یکی از این سه بیمار اینطور بود. با این حال، می‌تواند علائم بسیار جدی هم داشته باشد. برای مثال، دو بیمار دیگر دچار مشکلات قلبی شدند که به پتاسیم اضافی نسبت داده شد. یکی از آن‌ها ضربان قلبش کندتر از حد طبیعی شده بود و دومی از ایمپلنت دفیبریلاتور که برای بازگرداندن ریتم منظم قلب طراحی شده بود، شوک دریافت کرد. علائم دیگر می‌تواند شامل ضعف عضلانی، احساس سوزن سوزن شدن، حالت تهوع و در موارد ناگهانی یا شدید، تنگی نفس و درد قفسه سینه شود. 

خوشبختانه، هایپرکالمی با وجود خطرناک بودن، قابل‌درمان است. در مورد بیماران مورد مطالعه، درمان فوری آن‌ها دارو بود، اما به همه آن‌ها توصیه شد مصرف هندوانه خود را کاهش دهند. پیگیری چند ماه بعد نشان داد هر سه به این توصیه عمل کردند و در نتیجه سطح پتاسیم آن‌ها به حالت عادی بازگشته بود. نویسندگان این مطالعه موردی امیدوارند با این تحقیق توانسته باشند خطرات کمتر شناخته‌شده‌ی زیاده‌روی در مصرف هندوانه را برای افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه روشن کنند. «هندوانه یک میوه تابستانی محبوب است. اگرچه موز، سیب زمینی و گوجه فرنگی به دلیل ایجاد هایپرکالمی بدنام هستند، اما خطر ابتلا به هایپرکالمی پس از مصرف بیش از حد هندوانه معمولاً نادیده گرفته می‌شود.»