آشنایی با خواص تخم شربتی

تخم شربتی سرشار از فیبر بوده و باعث سیری کاذب می شوند

شربت تخم شربتی از نوشیدنی های سنتی ایران است که بیشتر در فصل گرما و به‌صورت خنک مصرف می‌شود. این شربت از ترکیب آب، تخم شربتی، شکر، گلاب و یخ تهیه می‌شود. همچنین می‌توان زعفران نیز به آن افزود.

تخم‌ شربتی در حقیقت دانه‌های گیاه ریحان کوهی است که به علت داشتن ترکیبات موسیلاژی (لعاب‌ دار) به‌صورت محلول در آب (شربت) استفاده می شود. لعاب این دانه‌ها پس از جذب آب به صورت ژله‌ای درمی‌آید که می‌تواند برای رفع عطش مورد استفاده قرار گیرد. ‍ مشخص شده که تخم شربتی حاوی یکسری ترکیبات پلی فنولی و آنتی اکسیدانی مانند آنتوسیانین‌ها و بتأسیسترول است. همچنین طبق برخی تحقیقات پیشگیری از دیابت نوع دو ، سرطان و خاصیت ضد باکتریایی برای این گیاه گزارش شده‌است.

ارزش غذایی تخم شربتی

اما در مورد شایعه وجود مقادیر زیاد کلسیم، آهن، ویتامین c و اسیدهای چرب غیر اشباع، تخم شربتی حاوی ۶ میلی گرم کلسیم (یک پنجاهم کلسیم موجود در شیر ) و ۰/۱۰۹ میلی گرم آهن (یک بیست و چهارم آهن موجود در اسفناج) می‌باشد . جالبتر اینکه مقدار ویتامین C و امگا3 موجود در تخم شربتی صفر میباشد.

تفاوت تخم شربتی با تخم ریحان و چیا

در ایران اغلب تخم شربتی با بذر ریحان و دانهٔ چیا اشتباه گرفته می‌شود، در حالی که این سه متفاوت از یگدیگرند و هر کدام خاصیت جداگانه‌ای دارند. در ایران تخم شربتی از قدیم در نوشیدنی‌های خنک برای برطرف کردن عطش در فصل تابستان استفاده می‌شود. گاهی تخم شربتی یا بذر ریحان به اشتباه به عنوان دانه‌های چیا خریداری شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد، یا خواص مربوط به دانه‌های چیا به تخم شربتی که در ایران فراوان است نسبت داده می‌شود که درست نیست. تنها شباهت تخم شربتی با دانه چیا و بذر ریحان لعاب‌دار شدن هر سه است (دارای موسیلاژ می‌باشند)، ولی خواص این سه دانه با یکدیگر فرق اساسی دارند.

خواص تخم شربتی

امگا ۳ و اثرات ضد التهابی آن و همچنین تاثیرش بر سلامت قلب و مغز، همه کم و بیش شناخته شده است. تخم شربتی حاوی امگا ۳ بوده اما مقدار آن نسبت به منابع حیوانی مانند روغن ماهی کمتر است. برای کسانیکه ماهی نمی خوردند، چیا chia seed می تواند یک جایگزین مناسب، برای تامین امگا ۳ در برنامه غذایی شان باشد.

علاوه بر موارد فوق، حاوی مقادیر بالایی پروتئین بوده و یک منبع مفید پروتئین گیاهی محسوب می شود لذا برای گیاهخواران یا افرادی که برنامه رژیم غذایی گیاهی دارند، بسیار مفید است.

ترکیب امگا ۳، پروتئین و فیبر در تخم شربتی به این معناست که دانه ها نسبتا آهسته هضم می شوند. این هضم طولانی باعث کاهش سطح انرژی بدن شده که به حفظ پایداری قند خون کمک می کند.

ناگفته نماند که این دانه های کوچک سرشار از مواد معدنی مانند کلسیم و منیزیم و عناصر کمیابی مانند منگنز هستند که به ساخت و عملکرد آنزیم ها کمک می کنند.

متاسفانه تحقیقات و پژوهش های اندکی پیرامون خواص دانه چیا و تاثیری که بر سلامت انسان دارد، انجام شده است و امید است که در آینده، این میزان تحقیقات افزایش یابد.

تخم شربتی سرشار از مواد معدنی مانند کلسیم و منیزیم و عناصر کمیابی مانند منگنز هستند

حرارت بدن را کاهش می ‌دهد

تخم های شربتی یکی از بهترین خنک کننده ‌های بدن هستند.

آنها حرارت بدن را کاهش می ‌دهند و به همین دلیل است که مردم معمولا آنها را به نوشیدنی های طراوت ‌بخش، شربت ها یا میلک‌ شیک‌ ها اضافه می کنند.

اسیدی بودن معده و سوزش سردل را درمان می‌کند

تخم‌ شربتی، سوزش معده را تسکین می‌دهند و با خواص‌شان سموم را از بدن دفع می‌کنند.

آنها اثر اسیدی HCL (اسید هیدروکلریک) را خنثی می‌کنند و سوزش سردل را فرو می‌نشانند.

تخم‌های شربتی خیس‌خورده، سرشار از آب هستند و به تسکین پوشش معده کمک می‌کنند، بنابراین حس سوزش را از بین می‌برند.

تخم شربتی حاوی مواد مغذی برای استخوان ها است

تخم شربتی دارای ارزش غذایی است که به خاطر این مواد مغذی مصرف آن برای سلامت استخوان ها بسیار مفید است. این مواد مغذی شامل کلسیم، فسفر، منیزیم و پروتئین است. در هر ۲۸ گرم تخم شربتی ۱۸ درصد کلسیم وجود دارد. این میزان کلسیم در تخم شربتی، بیشتر از میزان کلسیم در لبنیات است.

پس، مصرف تخم شربتی ممکن است به عنوان یک منبع عالی برای برخورداری از کلسیم برای افرادی باشد که لبنیات مصرف نمی کنند. با این حال، تخم شربتی همچنین حاوی اسید فیتیک است که تا حدودی جذب کلسیم را کاهش می دهد.

مصرف تخم شربتی در سلامت کلی بدن موثر است

سرفه و آنفلوانزا را درمان می‌کند

تخم های شربتی خاصیت ضدانقباضی دارند، یعنی میزان سفتی را در عضلات گرفته و منقبض کاهش می دهند و آنها را شل می کنند.

آنها به این طریق به کنترل سیاه‌ سرفه کمک می کنند.

تخم های شربتی، ایمنی بدن را افزایش می دهند.

فلاونوئیدهای موجود در آنها مانند ویسنین، اورینتین و بتاکاروتن به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند.

توجه: زنان باردار و کودکان باید از مصرف تخم شربتی اجتناب کنند.

اگر این دانه‌ها به‌خوبی با آب مخلوط نشوند، ممکن است باعث خفگی بچه‌های کوچک شوند.

این دانه‌ها در زنان باردار، مقادیر استروژن را در بدن کاهش می دهند که ممکن است منجر به سقط جنین شود.

اگر باردار هستید یا هرگونه بیماری دیگری دارید، بهتر است قبل از اضافه کردن تخم شربتی به رژیم غذایی‌تان با پزشک مشورت کنید.

خوردن تخم شربتی در آب یکی از بهترین روش‌ها برای کم کردن وزن می باشد. شربت تخم شربتی علاوه بر رفع تشنگی برای متعادل نگهداشتن فشارخون و لاغر شدن بسیار مؤثر است. تخم شربتی در تسکین ورم معده یا دیگر ناراحتی ‌های گوارشی مؤثر است.

از روغنی که با خرد کردن تخم‌های شربت به دست می‌آید، برای درمان عفونت ‌هایی مانند زخم، بریدگی، عفونت مثانه،انواع عفونت پوست و… استفاده می شود.

از تخم شربتی برای درمان ناراحتی‌های گوارشی مانند درد معده، نفخ، یبوست، سوءهاضمه و بی نظمی کارکرد روده ها استفاده می شود.

این شربت، خلق و خوی فرد را بهتر می کند، همچنین خستگی مفرط ذهنی، تنش های عصبی، افسردگی، میگرن و مالیخولیا «کابوس های هنگام خواب» را نیز برطرف می کند.

از آن جا که تأثیر ضد اسپاسمی دارد، سیاه سرفه را برطرف می کند.

در کشور چین، از تخم شربتی برای درمان عفونت، درد معده، گزیدگی مار و حشرات و پایین آوردن دمای بدن استفاده می شود.

این دانه های ریز سیاه رنگ می ‌توانند میزان قند خون را تنظیم کنند؛ بنابراین شما را از خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در امان نگه می دارد.

تخم شربتی با دفع مواد زائد بدن از طریق روده ها به عملکرد خوب آن ها کمک می کند.

مصرف تخم شربتی در دوره شیردهی، سبب زیاد شدن شیر مادر می شود ولی در مصرف آن نباید زیاده روی شود.

تخم های شربتی، ایمنی بدن را افزایش می دهند

آیا تفاوتی می کند که تخم شربتی به صورت خام، خیس شده، پخته یا پودر شده مصرف شود؟

تخم شربتی دارای طعم بی نظیری در مقایسه با دانه های کدو و کنجد است. یک روش متداول برای مصرف، این است که آن را در آب یا شیر خیس کرده و برای مدت حداقل ۲ ساعت یا یک شب در یخچال قرار داده و بعد میل شود. اگر مایل هستید که این دانه را اندکی مزه دار مصرف کنید، می توانید دانه های آن را در شیر طعم دار، شیره نارگیل یا آب میوه خیس کنید یا به آن ادویه هایی از قبیل دارچین و زنجبیل و کمی عسل اضافه کنید.

تخم شربتی می تواند در سوپ نیز استفاده شود و همچنین به عنوان جایگزین تخم مرغ در بعضی غذاها بکار رود. برای جایگزین کردن آن به جای تخم مرغ باید ۱ قاشق غذاخوری به همراه ۳ قاشق غذاخوری آب مصرف شود.

پودر آن می تواند به عنوان جایگزین آرد در پخت نان یا کیک مورد استفاده قرار گیرد. همچنین می توان دانه های پخته و تفت داده شده آن را به سبزیجات یا غلات صبحانه اضافه کرد. فقط باید توجه شود که دانه ها به مقدار زیاد تفت داده نشوند و حرارت لازم برای پخت بسیار ملایم باشد، تا طعم آن تغییر نکند.

به طور کلی تخم شربتی به هر صورتی که استفاده شود، برای بدن مفید بوده و مصرف آن توصیه می شود.

میزان مناسب برای مصرف تخم شربتی

در مورد دوز مناسب برای مصرف روزانه تخم شربتی باید بدانید که دوز ۲۰ گرم (حدود ۱٫۵ قاشق غذاخوری) از تخم شربتی، دو بار در روز است.

موارد منع مصرف تخم شربتی

اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید نیز بهتر است قبل از مصرف تخم شربتی با پزشک خود مشورت کنید. اشخاص مبتلا به کرم معده نباید از تخم شربتی استفاده کنند. زیاده روی در مصرف تخم شربتی موجب ایجاد سر گیجه و همچنین بروز اختلال در حس بینایی می شود. مصرف این دانه‌ها برای افرادی که داروهای ضد انعقاد می‌خورند نیز توصیه نمی‌شود.

توجه داشته باشید که این دانه‌های ریز حاوی گلوتن هستند و اگر شما جزو افراد حساس به این ترکیب هستید در مصرف آن دقت کنید. تخم شربتی همچنین باعث کاهش فشارخون می‌شود برای همین سالمندانی که داروی ضد فشار مصرف می‌کنند باید حواسشان به مصرف آن باشد.

آیا تفاوتی می کند که تخم شربتی به صورت خام، خیس شده، پخته یا پودر شده مصرف شود؟

به طور کلی تخم شربتی به هر صورتی که استفاده شود، برای بدن مفید بوده و مصرف آن توصیه می شود.

گردآوری: بخش آشپزی