علل کودک همسری چیست و چه تاثیراتی در زندگی آنها دارد؟

کودک همسری دختران

کودک همسری ؛ مرگ رویاهای کودکی 

کودک همسری به ازدواجی اطلاق می شود که سن یکی از زوجین به ویژه دختر کمتر از 18 سال باشد. کودک همسری تحت تأثیر عوامل گوناگونی نظیر مشکلات اقتصادی، بد سرپرستی، پایین بودن سطح تحصیلات، اختلالات روانی والدین و رسومات محلی  شکل می گیرد. 

کودک همسری چیست؟

متداول ترین کودک همسری به ازدواج دختران کم سن و سالی اختصاص دارد

در جوامع گوناگون سن مناسب ازدواج متغیر است. به طور مثال کشور عربستان تحت عنوان یک قانون ازدواج زیر 16 سالگی را ممنوع تصویب کرد. 

از آنجایی که دختران و پسرزیر 18 سال از منظر شرایط جسمانی، روانی، احساسی و روحی آمادگی لازم را ندارند، مناسب ترین سن ازدواج حداقل 18 سالگی است. 

به طور کلی کودک همسری یک ازدواج رسمی یا غیررسمی است. در این ازدواج یک طرف زوجین از سن قانونی 18 سالگی بهره مند نمی باشد. به عبارتی دیگر کودک همسری به ازدواج کودکان در رده سنی کمتر از 18 سالگی اطلاق می شود. 

اکثر حوزه های قضایی حداقل سن ازدواج به ویژه در دختران را 18 سال بر می شمارند. عمده کاربرد کودک همسری به کودکان دختر اختصاص دارد که تحت تأثیر مشکلات اقتصادی خانواده، سنت های قومی و عدم برخورداری از دانش کافی مجبور به ازدواج با مردان بزرگسال می شوند. 

متداول ترین کودک همسری به ازدواج دختران کم سن و سالی اختصاص دارد که با مردان بزرگسال عهد ازدواج می بندند. این امر در جوامع سنتی رواج چشمگیری دارد. 

تحقیقات حاکی از آن دارند که اکثر دخترانی که تن به ازدواج در سن کم می دهند از موقعیت اقتصادی و اجتماعی ضعیفی برخوردار هستند. 

برخی از حوزه های قضایی ازدواج در سن کودکی را با رضایت خانواده مجاز تلقی می کنند. علاوه بر این در صورتی که مواردی خاص اعم از بارداری نوجوان وجود داشته باشد، ازدواج زیر سن قانونی ممنوعیتی ندارد.

در سطح جامعه قوانینی تحت عنوان سن رضایت با هدف مراقبت از کودکان در مقابل قاچاق و بهره کشی جنسی وضع شده اند. بهتر است بدانید سن رضایت، رده ی سنی است که صلاحیت فرد برای رابطه جنسی توسط قانون مورد قبول واقع است. 

علت های افزایش کودک همسری 

مضمون پیمان نامه بین المللی حقوق کودک حاکی از آن دارد که کودک به فردی اطلاق می شود که سن او حداکثر 18 سال باشد. حقوق کودکان تحت تأثیر عوامل گوناگون به مخاطره می افتد. یکی از مسئله های حائز اهمیت که کودکان بی شماری را از حقوق خود محروم کرده است، کودک همسری می باشد. 

نتیجه ی گزارش های متعدد نشان دهنده آن است که پدیده کودک همسری به کودک پدری، کودک مادری و کودک مطلقه ختم می شود. 

مشکلات اقتصادی

اصلی ترین عامل کودک همسری مشکلات اقتصادی است

اصلی ترین عامل کودک همسری فقر است. اکثر خانواده هایی که نسبت به ازدواج فرزند در سن کودکی موافق هستند ما به ازاء ازدواج مبلغ پولی را در قالب مهریه و شیربها دریافت می کنند. بدین ترتیب ازدواج دختر در سن کودکی ضمن کاهش هزینه های خانوار اعم از پوشاک، تحصیل و تغذیه سبب فراهم آوری سود و منفعت اقتصادی برای خانواده می گردد. 

وجود دیدگاه های غلط 

در برخی خانواده ها دیدگاه های غلطی نسبت به ازدواج وجود دارد. جالب است بدانید برخی خانواده ها با سطح تحصیلات پایین ازدواج در سن بالا را اشتباه برمی شمارند. علاوه بر این، عده ای با هدف جلوگیری از فساد اخلاقی نسبت به ازدواج فرزند در سن کم رضایت می دهند. 

طبق قانون جمهوری اسلامی ایران می بایست بارداری پس از شکل گیری ازدواج رخ دهد. با این وجود بارداری قبل از ازدواج نیز به طرز چشمگیری رو به افزایش است. در واقع بارداری خارج از حریم ازدواج به موجب شرمساری خانواده زمینه ساز شکل گیری کودک همسری است. 

از سری علت های افزایش کودک همسری به شرح ذیل است:

• اختلالات روانی والدین 

• خانواده ناتنی به ویژه پدر ناتنی 

• بد سرپرستی و بی سرپرستی 

• پایین بودن سطح تحصیلات 

• دریافت وجه در برابر ازدواج ناتوانی در تأمین هزینه های فرزند 

• ترس از دست رفتن موقعیت های مناسب برای ازدواج 

• تعصب های خانوادگی 

• رسوم محلی 

• انگیزه های مذهبی 

• جلوگیری از روابط خارج از ازدواج 

تأثیر کودک همسری در زوجین

ازدواج در سن کودکی دختر و پسر را تحت تأثیر منفی قرار می دهد. عمده تأثیرات منفی ناشی از ازدواج در سن کم به ویژه تأثیرات روانی، به دختران اختصاص می یابد. 

از سری تأثیرات کودک همسری دختران می توان به قرارگیری در معرض خشونت خانگی، ترک تحصیل و از دست دادن جان در اثر زایمان و بارداری اشاره کرد. 

آمارهای بین الملی بیانگر آن است که اکثر قربانی های ازدواج در سن غیر قانونی، دختران هستند. سازمان یونسکو اعلام کرده است که تنها در بخش جنوب صحرای آفریقا 37 درصد دختر جوان زیر سن 18 سالگی تن به ازدواج داده اند. 

کودک همسری در پسران به مثابه ی دختران تحت الزامات سنتی و فرهنگی شکل می گیرد. به موجب اهمیت ویژه ای که رسانه های مختلف برای کودک همسری دختران خردسال قائل هستند، پسران تحت شعاع قرار دارند و از حقوق بنیادین محروم می باشند. 

آسیب های کودک همسری در پسران شامل تحمیل فشار گسترده برای تهیه مخارج خانواده، ترک تحصیل، عدم بهره گیری از مقتضیات دوران کودکی و پذیرش مشاغل در سطح پایین اشاره کرد. 

از سری تأثیرات کودک همسری در دختر و پسر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تبعات روانی 

• اختلالات خلقی

• اختلالات اضطرابی

• اختلال پانیک 

• عدم دستیابی به استقلال 

• عدم شکل گیری بلوغ فکری

دو مورد از برجسته ترین عواقب کودک همسری 

خلل پذیری در برابر بیماری های مقاربتی 

در سطح بین الملل کودک همسری نوعی خشونت جنسی به شمار می رود

دختران در رده سنی های مختلف به ویژه در کودکی در معرض ابتلا به بیماری های مقاربتی قرار دارند. در واقع یک دختر در سن کم به موجب فقدان سلول های حفاظت کننده از دهانه رحم و واژن آسیب پذیر هستند. 

مشکلات بارداری و زایمان 

به طور کلی مادران باردار در رده سنی کمتر از 20 سال در معرض خطر مرگ قرار دارند. مطالعات بیانگر آن است که احتمال به دنیا آمدن نوزاد نارس و با وزن کم در زنان زیر 18 سال به وفور وجود دارد. 

علاوه بر این، بارداری در دوره کودکی به خاطر رشد نامناسب لگن از شکل گیری زایمان طبیعی جلوگیری می کند. همچنین ممکن است مادر تحت تأثیر عادت های ماهیانه نامنظم کم خون باشد. 

کودک همسری در ملل و جوامع گوناگون 

در سطح بین الملل به ویژه اتحادیه اروپا کودک همسری یکی از شکل های ازدواج اجباری است که نمونه ای از خشونت جنسی به شمار می رود و مصداق نقص حقوق بشر می باشد. 

یکی از مدیران انجمان حقوق کودکان بر این باور است که ازدواج کودکان ضمن یک خشونت جنسی، تلفیقی از خشونت های جسمی، روحی روانی تلقی می شود. احتمال می رود کودک در راستای ازدواج مخالفتی را در قالب اعتراض بیان نکند. این امر نشان از رضایتمندی درونی کودک ندارد. این قبیل کودکان در فرهنگی پرورش یافته اند که نسبت به بیان و حق اعتراض محروم هستند.

گردآوری:بخش کودکان