به خواسته های فرزند خود چگونه پاسخ دهیم؟

گوش سپردن به کودک بهترین واکنش به درخواست های آن هاست

چگونه به خواسته های فرزندمان پاسخ دهیم؟

کودکان در سطح گسترده ای، خواستار تامین خواسته ها و تقاضاهای گوناگون از والدین هستند. زمانی که کودک خواستار دستیابی به امری است، بهترین فرصت برای مدیریت احساسات و برقراری ارتباط مناسب شکل می گیرد. از بهترین روش های پاسخ به خواسته های فرزند می توان به گوش سپردن به خواسته های کودک، تصمیم گیری با تفکر و تنظیم پاسخ براساس نحوه درخواست خواسته توسط کودک اشاره کرد.

نحوه پاسخ به خواسته های کودک 

تصمیم گیری همراه با تفکر 

درباره نحوه پاسخ به خواسته های کودک، بهتر است فکر کنید. فکر کردن در یک بازه زمانی کوتاه به کودک این پیام را منتقل می دهد که شما برای خواسته های او ارزش قائل هستید. 

شما می توانید در بازه فکر کردن جویای پاسخ به سئوالاتی از این قبیل باشید که آیا می توانم خواسته فرزندم را قبول کنم؟ اگر نخواهم قبول کنم، دلیل مناسب برای رد خواسته دارم؟ 

در اکثر موارد پذیرش خواسته کودک اجرایی است. با این وجود در صورتی که نمی خواهید به خواسته فرزندتان پاسخ مثبت دهید، راه حلی را پیدا کنید که مورد قبول کودک قرار داشته باشد. 

گوش سپردن به خواسته های کودک 

برای آنکه بهترین پاسخ ها و واکنش ها را از طرف کودکتان داشته باشید به دقت گوش دهید

برای آگاهی از خواسته های کودک باید برای چند دقیقه به حرف های او گوش بسپارید. در صورتی که به کودک ابراز نمایید که متوجه حرف هایش شده اید، احتمال اینکه پاسخ شما را قبول کند به طرز چشمگیری شدت می یابد. 

اگر نمی خواهید خواسته کودک را اجرایی کنید، با همدلی او را همراه سازید. به طور مثال بگویید: وای چقدر جالب است که فلان چیز را دوست داری. 

تنظیم پاسخ به کودک براساس نحوه درخواست 

یکی از روش های پاسخ به خواسته های کودک، تنظیم اولین پاسخ مبتنی بر نحوه درخواست کودک است. در صورتی که در خواست کودک به صورت مودبانه بیان شد، با خوش اخلاقی او را مورد تشویق و تحسین قرار دهید. در طی این روند کودک در می یابد زمانی که اخلاقش مورد پسند باشد، حتی اگر خواسته اش اجرایی نباشد مورد توجه والدین قرار خواهد گرفت. 

در مقابل، زمانی که کودک به صورت بی ادبانه، تهدیدانه و لجبازانه خواستار اجبار خانواده برای دستیابی به هدف شد، او را متوجه کنید که برای گوش سپردن به خواسته هایش باید مودبانه صحبت کند. به طور مثال رو به کودک بگویید: دخترم اگر ممکن است با صدای آرام صحبت کن!.

بهترین نوع پاسخ والدین به خواسته های نامطلوب کودک 

اکثر والدین در پاسخ به رفتار های نامطلوب کودک ابتدا به صورت تحکمی برخورد می کنند. سپس با گریه های فرزند تسلیم خواسته های وی می گردند. در این گونه شرایط کودک از منظر روانی متحول می گردد.

لذا گمان می کند با گریه یا با جیغ و داد می تواند در راستای دستیابی به اهداف استفاده نماید و این روش را به عنوان یک راه حل کارآمد انتخاب کند. در واقع زمانی که کودک به حسب تجربه متوجه شود می تواند با گریه و لجبازی راه را برای دستیابی به هدف میسر سازد، این کار را به صورت مداوم در پیش می گیرد. 

در ادامه چند مورد از بهترین نوع پاسخ های والدین به خواسته های نامطلوب کودک را بیان می کنیم. توجه داشته باشید که کارآمدی روش های ذیل مستلزم عدم کوتاهی والدین در برابر خواسته های کودک است. 

پایبندی به تصمیم 

نباید به گونه ای رفتار کرد که کودک با گریه و رفتارهای این چنینی رضایت شما را دریافت کند

همان طور که بیان کردیم اگر در برابر لجبازی و گریه های کودک تسلیم بر آورده کردن خواسته های او شوید، به او یاد می دهید که هیچ امری قطعی نمی باشد و فرد قادر است با بحث نسبت به تغییر وضعیت اقدام نماید. 

بدین ترتیب یکی از بهترین نحوه های برخورد با خواسته های کودکان، پایبندی به تصمیم است. 

رفتار آینه ای شکل 

رفتار آینه ای شکل نقطه مقابل بی توجهی است. در روش بی توجهی می بایست والدین در مقابل خواسته های کودک بی اعتنا باشند اما در رفتار آینه ای شکل ضرورت دارد در هر مرتبه تقاضای کودک پاسخ منفی را تکرار نمایید. تا جایی که کودک متوجه شود تنها راه ممکن، پذیرش نظر خانواده است. 

علاوه بر این بهتر است اعضای خانواده در بیان واژه " نه" با یکدیگر هماهنگ باشند و زمانی که پدر درباره مسئله ای مخالفت نمود، مادر در راستای رسیدن به هدف کودک اقدامی انجام ندهد. 

بیان ساده و اقناع کودک 

یکی از بهترین عملکرد های والدین در پاسخ به خواسته های نامطلوب کودک، بیان ساده و اقناع است. والدین موظف هستند با توضیح های قانع کننده علت عدم تحقق خواسته ی کودک را بیان نمایند. 

لازم به ذکر است با توضیح ساده نمی توان یک خردسال را که از مدار های مغزی تکامل یافته برخوردار نمی باشد، قانع کرد. بی شک به میزانی که سن کودک افزایش پیدا می کند، میزان کارآمدی روش توضیح نیز مطلوب تر می گردد. 

علاوه بر این، در خصوص شکل گیری توافق میان والدین و فرزند می توانید از روش پیشنهاد جایگزین بهره بگیرید. به طور مثال زمانی که در یک فروشگاه کودک شما خواستار خرید یک اسباب بازی است و شما تمایلی به خرید اسباب بازی ندارید، رو به کودک بگویید: " من می توانم به جای اسباب بازی برای تو بستنی بخرم."

بی توجهی 

مناسب ترین نوع پاسخ والدین به خواسته هایی که با تداوم اصرار همراه است، بی توجهی است. ضرورت دارد که شما با اراده در برابر گریه های کودک طاقت بیاورید. بی شک دوام آوردن در برابر گریه های کودک با مهربان والدین ارتباطی ندارد. این امر در تربیت کودک نقش بسزایی دارد و تربیت به صورت دائمی با مهربانی و عطونت میسر نمی گردد. 

هنگامی که کودک برای دستیابی به یک خواسته راه گریه را بر می گزیند و با بی توجهی شما مواجه می گردد، گمان می رود برای دفعات دوم و سوم نیز مجدد همین راه را انتخاب کند. اما در نهایت متوجه این امر می شود که برای رسیدن به خواسته روش گریه و لجبازی کودکان کارآمد نمی باشد. 

بهتر است بدانید بی توجهی زمانی شکل می گیرد که با توضیح دادن درباره عدم قابلیت اجرا شدن خواسته های کودک، وی همچنان با گریه و زاری بخواهد به خواسته اش دست یابد. شما می توانید پس از توضیح دادن خود را به نشنیدن بزنید و با اعضای خانواده درباره موضوع های مختلف گفت و گو نمایید. 

علاوه بر این، روش بی توجهی و بی اعتنایی در مواقعی که کودک به انجام رفتار های خطر آفرین اقدام می کند، کاربرد ندارد. به طور مثال زمانی که کودک خواستار نزدیک شدن به اجاق گاز است. 

بازخورد سازنده 

به طور کلی توانایی پذیرش پاسخ منفی یک مهارت اجتماعی و عاطفی به شمار می رود. کودکی که این مهارت را داشته باشد می تواند به خود تنظیمی و مدیریت ناامیدی بپردازد. 

بدین ترتیب بهتر است زمانی که کودک به صراحت یک پاسخ منفی را قبول کرد، از او تعریف و تمجید نمایید. به طور مثال بگویید: " خیلی خوشحالم که با نظر من موافقت کردی." 

راه های کاهش نیاز به "نه" گفتن به خواسته های کودک 

در خصوص آموزش کنار آمدن کودک با پاسخ منفی ضرورت دارد از بیان کلمه "نه" به صورت مداوم پرهیز نمایید. در واقع هنگامی که تنها درباره تصمیم های جدی به کودک پاسخ نه بدهید، تاثیر این واژه جدی تر خواهد بود. 

مهم ترین راه های کاهش نیاز به "نه" گفتن به خواسته های کودک شامل گفت و گو، تنظیم مقررات و قبول خواسته های کودک در صورت توان می شود. 

روش های بیان پاسخ منفی به فرزند در برابر خواسته های گوناگون  

اگر در جواب به خواسته های کودکتان جوابتان منفی است از تغییر حالت چهره استفاده کنید

اکثر افرادی که در دوره خردسالی از شنیدن واژه "نه" محروم بوده اند، در بزرگسالی با مشکلاتی رو به رو می شوند. مشکلات این قبیل افراد از طرز تفکر آن ها نشات می گیرد. در واقع آن ها بر این باور هستند که باید دنیا طبق میل فردی حرکت کند. لذا زمانی که رویدادها برخلاف میل آن ها شکل می گیرد، مستعد ابتلا به افسردگی قرار می گیرند. 

بدین ترتیب رعایت حد اعتدال در برآورده سازی خواسته های کودک ضرورت پیدا می کند. توجه داشته باشید که مخالفت های گسترده با فرزندان نیز آن ها را در معرض ناامیدی قرار می دهد. 

تغییر حالت چهره در مقایسه با مخالفت های کلامی تاثیر چشمگیری دارد. اکثر کودکان با حالت چهره والدین متوجه رضایت و عدم رضایت آن ها می شوند. بدین ترتیب والدین می توانند به جای بهره گیری مداوم از واژه " نه" با تغییر حالت چهره کودک را متوجه منظور خود سازند. 

علاوه بر این، تعیین حد و مرز در دوره کودکی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. والدین ملزم هستند از دوره نوپایی به صورت مستقیم در برخی موارد نه بگویند. 

اگر والدین به ویژه والدین در برابر خواسته های کودک به صورت جدی و با محبت پاسخ منفی دهند، ضمن جلوگیری از تخریب شخصیت کودک، به مرور زمان فرد با محدودیت های زندگی آشنا می گردد. 

در ادامه کاربردی ترین روش های بیان پاسخ منفی به فرزند در برابر خواسته های گوناگون را بیان می کنیم:

• عدم جلوه دهی خواسته های کودک به صورت نامعقول 

• آشناسازی کودک با " نه" 

• ارائه پیشنهاد های جایگزین 

گردآوری : بخش روانشناسی