آدنومیوز: علائم، علل ، تشخیص و درمان

آدنومیوز بیانگر رشد سلول های بافت داخلی رحم در دیواره عضلانی رحم است

آدنومیوز چیست و برای درمان آن چه باید کرد؟

بانوان در رده سنی 40 الی 50 سال و مادران دارای سابقه زایمان به روش جراحی سزارین در معرض ابتلا به آدنومیوز قرار دارند. آدنومیوز یک بیماری خوش خیم و مرتبط به رحم است که در استروما و غدد آستری به وجود می آید. بیماری آدنومیوز زمانی شکل می گیرد که سلول های پوشش دهنده بافت داخلی رحم به سمت دیواره عضلانی رحم رشد پیدا کنند. بیماری آدنومیوز با درد و خونریزی های شدید در دوره قاعدگی همراه است. 

بیماری آدنومیوز چیست؟

به طور کلی آدنومیوز به بیمار خوش خیم مربوط به زنان است که در استروما و غدد آستری به وجود می آید. بهتر است بدانید واژه استروما حاکی از دهانه رحم دارد. 

یکی از علت های رایج خونریزی غیر طبیعی در بانوان، آدنومیوز است. آدنومیوز بیانگر رشد سلول های بافت داخلی رحم در دیواره عضلانی رحم است. این عارضه در بخش پوشاننده داخلی رحم با عنوان آستر رحم یا آندومتر به وجود می آید و با نفوذ به ماهیچه های داخلی رحم سبب شکل گیری درد، خونریزی های شدید  و طولانی شدن دوره قاعدگی می گردد. 

بیماری آدنومیوز زمینه را برای القا هیپروتروفی و هیپرپلازی ماهیچه رحم مهیا می کند و منجر به بزرگ شدن آن می گردد.

تحقیقات حاکی از آن دارد که بالغ بر 20 % از بانوان به بیماری آدنومیوز مبتلا هستند. به طور کلی افراد دارای سابقه زایمان، سابقه برداشتن فیبروم به روش جراحی و بانوان در رده سنی 40 الی 50 سال در معرض ابتلا به آدنومیوز قرار دارند. 

علل شکل گیری آدنومیوز 

یکی از علت های رایج خونریزی غیر طبیعی در بانوان، آدنومیوز است

سطح استروژن زنان مبتلا به آدنومیوز در مقادیر بالایی قرار دارد. با قدم نهادن بانوان در سن یائسگی، میزان سطح استروژن کاهش پیدا می کند و عارضه آدنومیوز از بین می رود. 

نظریه های گوناگونی درباره علت شکل گیری آدنومیوز وجود دارد. در یکی از نظریه ها علت شکل گیری آدنومیوز به رشد تهاجمی بافت های غیرطبیعی رحم به نام آدنومیوما اختصاص دارد. آدنومیوما به وسیله سلول های آندومتر به سمت عضلات رحم رشد می یابد. 

شایان توجه است آدنومیوما در حین عملکرد طبیعی رحم و به موجب برشی که در عمل جراحی زایمان به روش سزارین شکل می گیرد، به وجود می آید. علاوه بر این، پس از زایمان یک التهاب رحمی به وجود می آید که قادر است در مرز بندی های معمولی سلول های رحم تأثیر بگذارد. 

احتمال می رود قبل از تولد نوزاد، در دوره جنینی بافت هایی اضافی در دیواره رحم شکل بگیرد. سپس به مرور زمان با قدم نهادن کودک در دوره بزرگسالی بافت های اضافی رشد پیدا کند و عارضه آدنومیوز را به وجود آورد.

علاوه بر این، هورمون های محرک فولیکول و هورمون های مختلفی نظیر پروکلاتین و پروژسترون در تحریک شرایط شکل گیری آدنومیوز نقش دارند.

نشانه های ابتلا به آدنومیوز 

نشانه های بیماری آدنومیوز تحت تأثیر شدت عارضه نظیر خفیف، متوسط و شدید در تمایز است. احتمال می رود آدنومیوز در رده خفیف هیچ نشانه هایی را در بدن فرد به وجود نیاورد. 

متداول ترین نشانه های ابتلا به آدنومیوز شامل موارد ذیل می شود:

• احساس درد در طول مقاربت جنسی 

• خونریزی های شدید و لخته در دوره قاعدگی 

• گرفتگی عضلات شکم در دوره پریودی 

• لکه بینی در فاصله زمانی قاعدگی 

• حساسیت به لمس ناحیه شکم 

• عفونت و التهاب لگن 

• طولانی شدن بیش از حد طبیعی چرخه قاعدگی 

• احساس فشار در مقعد، مثانه و نفخ شکم

• احساس درد در حین حرکات روده 

روش های تشخیص آدنومیوز

معاینه

دکتر متخصص زنان در گام نخست بیمار را به منظور بررسی تورم رحم، از لحاظ جسمانی معاینه می کند. در اکثر موارد اندازه رحم در بانوان آدنومیوز حدود 2 الی 3 برابر بزرگ تر از حالت طبیعی می باشد. 

سونوگرافی

سطح استروژن زنان مبتلا به آدنومیوز در مقادیر بالایی قرار دارد

در گام دوم متخصص زنان به منظور شناسایی تومور های رحم و تشخیص مناسب بیماری آدنومیوز، عکس برداری به روش سونوگرافی را تجویز می کند. 

زین پس سونوگرافیست شکم بیمار را به یک ژل مخصوص آغشته می سازد و با تعبیه یک پروب کوچک بر روی شکم، تصاویر متحرکی را از بخش داخلی رحم در قالب یک صفحه به نمایش می گذارد.

MRI

در صورتی که در مرحله تشخیص آدنومیوز سونوگرافی کفایت نکند، متخصص زنان اسکن MRI را تجویز می نماید. در روش عکس برداری ام آر آی در خصوص نمایان سازی اندام های داخلی از امواج رادیویی و مغناطیسی استفاده می شود.

در عکس برداری به روش ام آر آی بیمار بر روی یک تخت فلزی دراز می کشد و به داخل دستگاه اسکنر هدایت می گردد. 

در صورتی که به موجب عوامل گوناگون اعم از آسیب اسلحه، پیرسینگ و ضربان ساز از وسایل الکتریکی بهره مند هستید، تکنسین ام ار آی را مطلع سازید. علاوه بر این، عکس برداری ام آر آی برای بانوان باردار از محدودیت هایی برخوردار است. 

بیوپسی آندومتر 

روش بیوپسی آندومتر در خصوص رد صلاحیت بیماری های گوناگون مرتبط با رحم مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش بخشی کوچکی از بافت پوشش دهنده رحم به عنوان نمونه از بدن بیمار خارج می گردد و مورد آزمایش قرار می گیرد. 

درمان آدنومیوز 

روش های درمانی مختلف آدنومیوز زمانی به کار گرفته می شوند که بیمار به موجب ابتلا به آدنومیوز از انجام فعالیت های روزانه باز بماند.

دارو درمانی 

متداول ترین روش درمانی آندومیوز، بهره گیری از دارو های ضد التهاب اعم از گروه ایبوپروفن است. 

مصرف دارو های ضد التهاب در دوره قاعدگی، به خاطر کاهش جریان خون زمینه را برای کاهش درد های عضلانی و خونریزی مهیا می کنند. 

شما می توانید مصرف دارو های ضد التهابی را حدود 2 الی 3 روز قبل از آغاز چرخه قاعدگی آغاز کنید. 

بهتر است بدانید بهره گیری از دارو های ضد التهاب در دوره بارداری ممنوع تلقی می شود. 

یکی دیگر از روش های دارو درمانی به وسیله درمان های هورمونی میسر است. دارو های تنظیم کننده هورمون در خصوص درمان ادنومیوز شامل دارو های ضد بارداری خوراکی اعم از پروژسترون، بوسرلین و لوپرولید می شود. 

امبولیزاسیون شریان فیبروم رحم

یکی از روش های درمان آدنومیوز، امبولیزاسیون شریان فیبروم رحم است. در امبولیزاسیون شریان رحم میزان خون رسانی به عروق در ناحیه آسیب دیده کاهش پیدا می کند و با قطع شدن جریان خون از میزان عارضه آدنومیوز کاسته می شود. 

بهتر است بدانید امبولیزاسیون شریان رحم برای بیمارانی که دیگر تمایلی به بارداری ندارند، مناسب می باشد. همچنین بیمار ملزم است پس از انجام امبولیزاسیون شریان رحم به مدت یک شبانه روز در بیمارستان بستری گردد. 

هیسترکتومی

یکی از روش های درمان آدنومیوز امبولیزاسیون شریان فیبروم رحم است

بهترین روش در خصوص درمان کامل آدنومیوز، هیسترکتومی است. در روش هیسترکتومی در طی یک عمل جراحی به طور کامل رحم از بدن بیمار جدا می گردد. از آنجایی که تخمدان در شکل گیری بیماری آدنومیوز تأثیری ندارد، در بدن بیمار باقی می ماند. 

بهتر است بدانید روش درمانی هیسترکتومی مناسب بیمار هایی است که قصد بارداری ندارند. 

ابلیشن آندومتر 

ابلیشن آندومتر دربردارنده تکنیک هایی در خصوص از بین بردن پوشش حفره رحم است که با عنوان آندومیوز شناخته می شود. بهتر است بدانید دوره نقاهت ابلیشن آندومتر بسیار کوتاه است و عمل ابلیشن آندومتر به صورت سرپایی شکل می گیرد. 

شایان توجه است در برخی موارد ابلیشن آندومتر سبب ایجاد تداخل آسیب عمیق با بافت های رحم می گردد. 

عوارض عدم درمان آدنومیوز 

یکی از عوارض شایع ناشی از عدم درمان آدنومیوز کم خونی است. در اغلب موارد بیماری کم خونی به موجب کمبود آهن در بدن شکل می گیرد. 

همان طور که بیان کردیم بیماری آدنومیوز با خونریزی های بیش از اندازه همراه است. احتمال می رود تکرر خونریزی های بیش از حد سبب کم خونی و کاهش آهن مورد نیاز بدن گردد.

زمانی که آهن بدن کاهش پیدا می کند، بدن از ایجاد سلول های قرمز مورد نیاز برای انتقال اکسیژن باز می ماند. این عارضه به شکل سرگیجه، خستگی و بدخلقی بروز پیدا می کند.  

علاوه بر این، احساس درد در لگن در فعالیت های طبیعی و روزمره تأثیر منفی می گذارد. یکی از مهم ترین فعالیت هایی که به موجب آدنومیوز تحت تأثیر منفی قرار می گیرد، رابطه جنسی است. 

بیماری آدنومیوز بارداری را به مخاطره می اندازد. احتمال می رود درمان های ناباروری که به وسیله مصرف دارو های ضد بارداری شکل می گیرد، بتواند در مدیریت خونریزی های ناشی از آدنومیوز مؤثر باشد. با این حال بارداری یک مادر مبتلا به بیماری آدنومیوز با خطراتی نظیر زایمان زودرس و سقط جنین همراه است. 

وجه تمایز آدنومیوز و اندومتریوز 

با وجود وجه شباهت های گسترده ای که میان واژگان آندومیوز و اندومتریوز وجود دارد، در نوع بیماری ها تفاوت برجسته ای مشهود است. 

بیماری آندومیوز زمانی شکل می گیرد که سلول های پوشش دهنده رحم در داخل عضله رحم رشد پیدا کنند. این در حالی است که در بیماری اندرومتریوز، سلول های پوشش دهنده رحم در محوطه ای خارج از رحم اعم از لوله های فالوپ و تخمدان رشد می کنند. 

نشانه های بیماری آندومیوز و اندومتریوز پس از یائسگی به صورت کامل از بین می رود با این وجود احتمال شکل گیری آن ها در بانوان در رده یکسان قرار دارد. 

بهتر است بدانید بیماری آدنومیوز بانوان را در رده سنی 40 الی 50 سال درگیر می کند و عارضه آندومتریوز در دهه سوم و چهارم شکل می گیرد. 

گردآوری:بخش سلامت