آیا دیسگرافیا ناتوانی در نوشتن است؟

به اختلالات نوشتن در کودکان دیسگرافیا می گویند

دیسگرافیا یا اختلال نوشتن چیست؟  

دیسگرافیا نوعی ناتوانی در یادگیری است که با عنوان اختلال نوشتن نیز شناخته می شود. دیسگرافیا بزرگ ترین چالش یادگیری صحیح نوشتن است. در بدن انسان، حافظه فعال در به خاطر سپردن شکل ظاهری کلمات و نحوه حرکت دست دخیل است. بی شک تداخل آسیب به لوب آهیانه ای زمینه را برای ابتلا به اختلال دیسگرافیا محقق می سازد. 

دیسگرافیا چیست؟

دیسگرافیا نوعی اختلال یادگیری به شمار می رود که به صورت اختلال در نوشتن بروز پیدا می کند. این اختلال عصبی در رده سنی کودک و بزرگسال شکل می گیرد. 

در اختلال دیسگرافیا فرد مبتلا نسبت به نوشتن کلمات با ساختار نامناسب، کج و بافاصله، تمایل دارد و سعی می کند با بهره گیری از برخی کلمات اشتباه، یک ارتباط میان واژگان برقرار نماید. 

تحقیقات حاکی از آن دارد که ناتوانی های یادگیری اعم از دیسگرافیا در کودکانی مشهود است که تولد زود رس دارند و عمدتا به صورت ارثی از خانواده به ارث برده اند. 

اغلب کودکان دارای اختلال نوشتن به ناتوانی های یادگیری دیگر اعم از ADHD، اختلال بیش فعالی، نارساخوانی یا دیسلکسیا و OWL مبتلا هستند.

به عبارتی دیگر کودکان مبتلا به اختلال ADHD یا کمبود توجه و بیش فعال به موجب مشکل در توجه در معرض ابتلا به اختلال دیسگرافیا قرار دارند. علت احتمال ابتلا به اختلال نوشتن به وجود ارتباط نزدیک میان توانایی نوشتن و خواندن با توجه بازمی گردد. 

عوامل دخیل در شکل گیری دیسگرافیا 

اختلال نوشتن در کودکانی مشهود است که تولد زودرس دارند

دیسگرافیا در کودکان از اختلال در کدگذاری ارتوگرافی نشأت می گیرد. کدگذاری ارتوگرافی بخشی از حافظه فعال به شمار می رود که در به خاطر سپردن کلمات نوشتاری نقش بسزایی دارد. در واقع کدگذاری ارتوگرافی این امکان را به شما ارائه می دهد تا بتوانید نحوه حرکت دست و انگشت ها را در خصوص نوشتن در ذهن بازخوانی کنید. 

با اختلال نوشتن فرد در راستای نوشتن کلمات، جملات، حروف جداگانه و برنامه ریزی با اختلال مواجه است. در حقیقت مشکل در پردازش کلمات و نوشتن است که توسط مغز شکل می گیرد. 

جالب است بدانید دیسگرافیا در بزرگسالان به موجب تداخل آسیب به مغز و سکته به وجود می آید. زمانی که به بخشی از لوب آهیانه ای مغز آسیب وارد می شود، زمینه را برای شکل گیری دیسگرافیا فراهم می کند.

لوب آهیانه ای در بخش بالایی مغز در قسمت های راست و چپ قرار دارد. لوب های آهیانه ای در پردازش حسی اعم از احساس سرما، گرما، درد و مهارت های مختلفی نظیر خواندن و نوشتن دخیل هستند. 

متخصصان دیسگرافی ناشی از ضربات و سکته را با عنوان آگرافیا و نانگارایی شناسایی می کنند. 

گونه های مختلف دیسگرافیا 

دیسگرافیا حرکتی 

دیسگرافیا حرکتی هنگامی شکل می گیرد که فرد در مهارت های حرکتی ظریف، ضعیف عمل کند. کودک یا بزرگسال دارای اختلال نوشتن حرکتی از مهارت های املا نرمال برخوردار است. 

احتمال می رود این قبیل افراد در مهارت های دستی ضعیف باشند و فعالیت های نگارشی آن ها اعم از طرح های کپی شده ناخوانا باشد. 

دانش آموز دیسگرافیا حرکتی قادر است با تلاش مداوم در نوشته های کوتاه به صورت خوانا به نگارش بپردازد. 

دیسگرافیا دیسلکسیا 

یکی از گونه های دیسگرافیا، دیسلکسیا است. در این نوع اختلال نوشته های فرد عمدتا ناخوانا هستند. این امر به مرور زمان با تداوم نگارش کلمات در وضعیت بدتری قرار می گیرد. 

فرد مبتلا به دیسلکسیا زمانی که در طول نگارش متن از منبع های کپی استفاده می کند، قادر است به صورت خوانا به نوشتن بپردازد. 

جالب است بدانید مهارت های حرکتی فرد مبتلا به دیسگرافیا دیسلکسیا نرمال است. اما در املاء واژگان ضعیف عمل می کند. 

دیسگرافیا فاصله ای 

اختلال دیسگرافیا فاصله ای از عدم آگاهی از فاصله میان کلمات نشأت می گیرد. نوشته های دانش آموز مبتلا به دیسگرافیا فاصله ای عمدتا ناخوانا است. 

احتمال می رود اختلال دیسگرافیا فاصله ای زمانی بروز پیدا کند که فرد در استفاده از فاصله کافی میان کلمات با مشکل مواجه گردد. 

نشانه های ابتلا به دیسگرافیا

دیسگرافیا یکی از انواع اختلال نوشتن است

متداول ترین نشانه ی دیسگرافیا، دست خط ناخوانا است. توجه داشته باشید که الزاما بد خط بودن حکایت از اختلال دیسگرافیا ندارد. 

مبتلایان به دیسگرافیا در طول نوشتن به موجب تمرکز و توجه به یک واژه با مشکل مواجه هستند.

بی شک تمرکز بیش از اندازه در نوشتن و یادداشت برداری زمینه را برای اتلاف وقت مهیا می کند. در واقع فرد به موجب دشواری در نگارش، زمان زیادی را برای نوشتن یک کلمه اختصاص می دهد. لذا احتمال می رود بخشی از جمله را به فراموشی بسپارد. 

احتمال می رود یک کودک مبتلا به اختلال نوشتن در طول دوران تحصیل به موجب عدم برخورداری از دست خط تمیز با القابی نظیر تنبل و سلخته متهم گردد. این امر در نوبه خود زمینه را برای اضطراب کودک مهیا می کند و بر روی عزت نفس، اعتماد به نفس و نگرش او نسبت به مدرسه تأثیر منفی می گذارد. 

لازم به ذکر است نشانه های اختلال دیسکوگرافی به نوع آن بستگی دارد.  

در ادامه برخی از نشانه های ابتلا به دیسگرافیا را بیان می کنیم:

• گرفتگی دست به موجب نگه داشتن محکم خودکار و مداد 

• حذف کلمات و حروف از جملات

• اختلال در کپی کردن کلمات و مشکل در تجسم نمودن کلمات قبل از نگارش  

• سخت و آهسته نوشتن 

• تمرکز بر روی دست در طول نوشتن 

• کج نویسی و نامرتب نویسی 

• مشکل در گذارش نقطه و سرکش به موجب کمبود قدرت تمرکز و دقت دیداری 

• املا غلط واژگان 

• نگارش کلمات و واژگان با حروف بزرگ 

• ترکیب خط چاپی و شکسته 

• عدم تعادل در فاصله و اندازه واژگان 

• قرارگیری دست و بدن در وضعیت غیر معمولی 

• دست خط بد و ناخوانا 

• احساس خستگی بعد از نوشتن جمله های کوتاه

• پرهیز از نگارش و طراحی 

• تلفظ بلند کلمات در طول نگارش 

اهمیت تشخیص اختلال دیسگرافیا 

یکی از مهارت های اساسی که به عنوان پیش نیاز موفقیت در تحصیل تلقی می شود، نوشتن است. شناسایی اختلال های یادگیری به ویژه دیسگرافیا در دسترسی به درمان، آموزش کمکی و حمایت های تطبیق یافته کمک شایانی می کند. بی شک میزان تنش های اختلال دیسگرافیا با حمایت خانواده، معلم، همکاران و آشنایان کاهش پیدا می کند.

تشخیص زودهنگام اختلال دیسگرافیا زمینه را برای اجرای درمان و استراتژی های اجرایی در خصوص کاهش تأثیرات یادگیری فراهم می کند. 

عده ای از مبتلایان به اختلال نوشتن قادر هستند با پیروی ازروش های درمان، توانایی نگارش را ارتقا دهند. در مقابل اختلال دیسگرافیا در برخی موارد مادام العمر است. با این وجود استراتژی های مدیریتی کمک شایانی در کاهش تأثیر اختلال بر روی زندگی فرد می کنند. 

بهتر است بدانید عدم شناسایی و پیروی از راه های درمان اختلال دیسگرافیا به مرور زمان در سلامت روان، عزت نفس و چشم انداز های فرد تأثیر مخرب می گذارد. 

روش های تشخیص دیسگرافیا 

کج نویسی و وارونه نویسی از نشانه های اختلال دیسگرافیا است

شناسایی اختلال دیسگرافیا به کمک روانشناس، متخصص بهداشت روان و و پزشک میسر است. بهتر است بدانید متخصصی که با افراد مبتلا به ناتوانی در یادگیری سروکار دارد در تشخیص اختلال دیسگرافیا بهتر عمل می کند. 

فرایند تشخیص دیسگرافیا در کودکان با ارزیابی آکادمیک و تست هوش همراه است. احتمال می رود یک معلم آموزش، روانشناس مدرسه و متخصص کادر درمان بتواند  با بررسی تکالیف مدرسه در روند شناسایی اختلال نوشتن کمک شایانی کند. 

در حالی که در پروسه شناسایی اختلال دیسگرافیا در بزرگسالان، متخصص از فرد خواستار یک تست کتبی و ارائه نمونه هایی از کار های کتبی می گردد. متخصص در طول نوشتن فرد را از لحاظ موقعیت در دست گرفتن قلم و وضعیت بدن مورد بررسی قرار می دهد و به صورت عینی به تشخیص مشکلات مهارت های حرکتی ظریف می پردازد. 

در برخی موارد متخصص برای تشخیص مشکلات پردازش زبان، از فرد خواستار کپی کردن کلمات از یک منبع می شود. 

روانشناس متخصص در اختلال های یادگیری با بهره گیری از روش های تست مختلف به تشخیص اختلال نتوشتن می پردازد. 

روش های تشخیص دیسگرافیا شامل موارد ذیل می شود:

• تست های بهره هوشی ( IQ)

• تست های آکادمیک 

یکی از مؤلفه های تشخیص اختلال نوشتن، تداوم مجموعه علائم ابتلا به مدت حداقل 6 ماه است. 

درمان دیسگرافیا 

به طور کلی در خصوص درمان اختلال های یادگیری روش های درمانی مختلفی وجود دارد.

کار درمانی 

فرایند تشخیص دیسگرافیا در کودکان با ارزیابی آکادمیک و تست هوش همراه است

احتمال می رود کاردرمانی در خصوص بهبود مهارت های نوشتاری مفید واقع گردد. کاردرمانی شامل تکنیک و مهارت هایی است که عمل نوشتن را تسریع می بخشد. با بهره گیری از تکنیک های کاردرمانی می توان مهارت های حرکتی ظریف کودک یا بزرگسال تقویت گرد. 

کاردرمانی عبارت است از:

• انجام پازل های اتصال نقطه ها 

• مدل سازی با خاک رس

• رسم خط های دارای پیچ و خم 

• پیروی از روش جدید برای نگه داشتن مداد یا خودکار در خصوص نگارش 

• ردیابی حروف در خمیربازی 

دارو درمانی 

متخصصان در راستای درمان افراد مبتلا به اختلال نقص توجه، دیسگرافیا و بیش فعالی روش دارو درمانی را در پیش می گیرند. در روش دارو درمانی، دارو های ADHD تجویز می گردد. 

توجه داشته باشید که روش های درمان دیسگرافیا اعم از آموزش مهارت های حرکتی و کاردرمانی در عده ای از افراد مؤثر عم می کند. به عبارتی دیگر عده ای از مبتلایان به اختلال نوشتن به صورت دائمی با این اختلال همراه هستند. 

راهبردهای یادگیری در خصوص مدیریت اختلال نوشتن 

یکی از روش های درمان اختلال دیسگرافیا پیروی از استراتژی های یادگیری در خصوص مدیریت اختلال نوشتن است. بی شک یادگیری استراتژی ها تحت تأثیر توانایی و سن فرد قرار دارد. 

راهبردهای دستورالعمل

یکی از راهبردهای یادگیری برای مدیریت دیسگرافیا یا اختلال نوشتن، راهبرد های دستور العمل به منظور اثر بخشی بر درک و خروجی است. 

دانش آموز قادر است قبل از نگارش تکالیف، عنوان، نام و تاریخ آن را مشخص کند. علاوه بر این می تواند درباره نحوه بارم بندی توضیح دهد و از معلم خواستار در نظر گرفتن زمان کافی برای انجام تکالیف گردد. 

همچنین وی قادر است خواستار جایگزین سازی یک پیشنهاد برای انجام تکالیف نوشتنی شود و نمره های قبلی را به اشتراک بگذارد. 

راهبردهای کمک کننده به نگارش

راهبرد های کمک کننده به نگارش در سازگاری دانش آموز با درس مؤثر هستند.

مهم ترین راهبرد های کمک کننده به نگارش شامل موارد ذیل می شوند:

• بهره گیری از خلاصه درس ها در خصوص تسهیل روند یادداشت برداری

• استفاده از انواه مختلف گیره مداد، مداد و خودکار 

• بهره گیری از کاغذ دارای خطوط برجسته به منظور کمک به ماندن بر روی خطوط

راهبردهای تکمیل وظایف و تکالیف

یکی از استراتژی های مؤثر در درمان دیسگرافیا بهره گیری از فناوری و سیستم های حمایتی در خصوص تکمیل وظایف و تکالیف است. 

در ادامه بهترین استراتژی های تکمیل تکالیف را بیان می کنیم:

• بهره گیری از رایانه در خصوص تایپ تکالیف 

• استفاده از نرم افزار های دیکته در طول نگارش 

• درخواست کمک از یک تصحیح کننده برای بررسی تکالیف

• درخواست زمان اضافی برای انجام آزمون ها  

وجه تمایز دیسگرافیا و دیسلکسیا

همان طور که بیان کردیم دیسگرافیا نوعی اختلال در نوشتن است. این در حالی است که دیسلکسیا یک اختلال در خواندن تلقی می شود. 

در برخی موارد دو اختلال دیسگرافیا و دیسلکسیا به موجب ناتوانی افراد مبتلا به نارساخوانی در نگارش کلمات با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند. توجه داشته باشید که احتمال بروز هر دو اختلال در یک فرد وجود دارد. 

گردآوری:بخش روانشناسی