جدایش شکمی چیست و چگونه متوجه شویم دچار جدایش شکمی شده ایم؟

جدایش شکمی چیست

جدایش شکمی چیست و چگونه درمان میشود؟

جدایش شکمی بیشتر به عنوان یکی از عوارض بارداری شناخته می شود که باعث ایجاد فاصله بین عضلات راست شکمی می شود. 

بارداری و زایمان بدن را دچار تغییرات بسیار زیادی می کند و همزمان با بزرگ شدن جنین ، عضلات و بافت شکم از هم باز می شوند تا فضای کافی برای رشد جنین فراهم شود. یکی از عوارضی که ممکن است با بزرگ شدن شکم در بارداری با آن روبرو شوید ، آسیب به ساختار عضلات شکم مادر است.

جدایش شکمی یا دو تکه شدن عضلات راست شکمی ( به انگلیسی : abdominal separation  یا Diastasis recti ) به اصطلاح دیاستاز عضلات راست شکمی ، حالتی است که در آن ماهیچه راست شکم (عضلات عمودی که در دو طرف ناف قرار گرفته اند ) دچار شکاف عمودی از وسط شده و از هم باز می شود.

در وسط ماهیچه راست شکمی در حالت عادی خطی سفید وجود دارد که سمت چپ و راست ماهیچه را به هم وصل نموده ا ست که در اثر جدایش این دو بخش حدود 2.7 سانتی متر یا بیشتر از هم جدا می شوند. 

جدایش شکمی معمولا در زنان باردار و نوزادان دیده می شود. 

علت بروز جدایش شکمی

علت جدایش شکمی 

• علت جدایش شکمی در نوزادان: نوزادان به دلیل رشد ناقص دو نیمه ماهیچه راست شکم و نرسیدن آن ها به هم دچار این عارضه می شوند که معمولا به طور خود به خود رفع می شود.

• علت جدایش شکمی در زنان باردار :  در زنان باردار به دلیل انبساط شدید رحم ممکن است ماهیچه راست شکمی از وسط باز شود.  حدود دو سوم زنان باردار با این مشکل روبرو می شوند. 

اگر بارداری دوم شما با فاصله کمی از بارداری اول اتفاق بیوفتد ، سن شما بیش از 35 باشد، وزن جنین زیاد باشد ، بارداری دو قلو یا سه قلو باشد ، احتمال جدایش شکمی بیشتر خواهد شد.

از آنجا که بارداری فشار زیادی به شکم وارد می کند ، عضلات جلوی بدن گاهی اوقات نمی تواند شکل خود را حفظ کند و مادر باردار دچار دیاستاز یا جدایش عضلات راست شکمی می شود بنابراین فقط نوار نازک پوست و بافت همبند مسئولیت نگهداری رحم ، روده ها و سایر ارگان ها را دارند و بدون پشتیبانی عضلات ، زایمان واژینال در این شرایط سخت تر خواهد شد.

دیاستاز عضلات معمولا بعد از زایمان برطرف می شود ولی در برخی مطالعات احتمال این که بازگشت عضلات به حالت اولیه بیشتر از یک سال طول بکشد هم وجود دارد. 

• علت جدایش شکمی در مردان : جدایش شکمی در مردان هم ممکن است دیده شود که دلایل آن می تواند رژیم غذایی یو یو ، دراز نشست یا وزنه برداری اشتباه باشد. 

جدایش شکمی در مردان 

عوارض جدایش شکمی

- کمر درد

- یبوست

- نشت ادرار

- مشکل شدن تنفس 

- مشکل شدن حرکات طبیعی

در موارد شدید و البته نادر ممکن است پوست پاره شده و ارگان ها از این منفذ بیرون بزنند و به اصطلاح دچار فتق شکم شوید.

انواع جدایش شکمی

مراقبت های لازم و درمان جدایش شکمی

- روی قسمتی که دچار دیاستاز شده فشار وارد نکنید. فشار می تواند مشکل شما را شدیدتر کند.  

- از مواد غذایی ملین استفاده کنید که دچار یبوست نشوید و فشار بیشتری به شکمتان وارد نشود. 

- اجسام سنگین مثل کودکان را بلند نکنید. 

- زمان زیادی به حالت ایستاده یا نشسته قرار نگیرید. 

- هنگام زایمان باید به مامای خود اطلاع دهید که فشار روی شکم را به سمت پایین وارد کند در غیر اینصورت فشار زیادی بر بافت ضعیف شکم در قسمت دیاستاز وارد خواهد شد. 

- ورزش باید سبک و با احتیاط باشد . حرکات مثل کرانچ ، دراز نشست ، شنا ، فشار دادن و پلانک ، برخی حالت های یوگا مثل سگ رو به پایین و هر حرکتی که روی دست و زانو ( چهار دست و پا ) انجام شود ، جدایش شکمی را بدتر می کند. 

برخی تکنیک ها مانند Tupler در کنار پوشیدن شکم بند از تمرینات خاصی برای تقویت عضلات شکم استفاده می کند. بعد از تقویت بافت پیوندی برخی از تمرینات پیلاتس به شما کمک میکند تا به جای عضلات خارجی ، عضلات عرضی و عمقی شکم را تقویت کنید تا اتکای بیشتری روی آن ها داشته باشید. همه حرکات پیلاتس برای شما مفید نیست بنابراین حتما باید با مربی ای کار کنید که در زمینه دیاستاز عضلات راست شکمی اطلاعات کافی داشته باشد. 

ورزش های مناسب برای درمان جدایش شکمی

اگر جدایش شکمی خیلی بزرگ نباشد میتوانید به زندگی نرمال ادامه دهید ولی در صورتی که تمایل به بارداری مجدد دارید حتما باید عضلات را به حالت اول بازگردانید.

برای تشخیص میزان دیاستاز پزشک می تواند با ابزار اندازه گیری یا سونوگرافی میزان جدا شدن عضلات را اندازه گیری کند و متوجه بهبود یا بدتر شدن آن بشود. 

اغلب خانم ها با راهمایی های فیزیوتراپیست و یادگیری حرکاتی ملایم می توانند ضمن حمایت از شکم خود ، شکاف ایجاد شده را ببندند. 

در صورتی که نتوانید با حرکات ورزشی شکاف ایجاد شده را ببندید با استفاده از جراحی ابدومینوپلاستی یا جراحی شکم ، لبه های عضلات روی هم قرار گرفته و دوخته می شوند. 

تشخیص جدایش شکمی

تشخیص جدایش شکمی در منزل

شما میتوانید دیاستاز شکم را در منزل تشخیص دهید ، برای این منظور :

- روی سطح صاف و به پشت دراز بکشید. 

- زانوها را خم کنید و کف پا را روی زمین قرار دهید. 

- دو انگشت را بالای ناف قرار دید و به آرامی نفس خود را بیرون بدهید و سر را بلند کنید. 

- اگر جدایش شکمی داشته باشید ، انگشتان در خط وسط شکم فرو می رود. 

- این معاینه را در قسمت زیر ناف هم انجام دهید. 

اگر هنگام بلند کردن سر فضای خالی بین عضلات شکم احساس نکنید دچار جدایش عضلات نشده اید ولی اگر دو انگشت شما در شکم فرو برود نشان دهنده دیاستاز شکمی است. 

روش های پیشگیری از جدایش شکمی

روش های پیشگیری از دیاستاز شکمی

قبل از بارداری ورزش کنید و عضلات شکمی را قوی کنید. 

از شکم بند بارداری استفاده کنید. 

وضعیت صحیح بدنی را تمرین کنید و بیاموزید که در حرکات روزمره و نشستن چطور عضلات شکم خود را درگیر کنید. 

در صورتی که کودک دیگری دارید همیشه در یک طرف بغلش نکنید و هر بار جایش را تغییر دهید تا فشار وارد شده بر هر دو طرف بدن شما هماهنگ باشد و بعد از بزرگ شدن شکم فقط در حالت نشسته کودک را بغل کنید نه حالت ایستاده .

از برداشتن اشیا سنگین در بارداری اجتناب کنید. 

تنفس شکمی را بیاموزید. 

گردآوری:بخش ورزش