دیوارهای قسطنطنیه از جاذبه های گردشگری استانبول

دیوار های قسطنطنیه برای محافظت از شهر استانبول 

دیوارهای قسطنطنیه (دیوارهای شهر استانبول) کجاست

دیوار های قسطنطنیه یکی از پیچیده ترین سامانه هایی است که در خصوص پاسداری از شهر استانبول در دوره امپراتوری روم طراحی شده است. دیوار های قسطنطنیه در ادوار مختلف متشکل از بخش های مختلفی اعم از پروپونتیس، بلاکرنه، دریایی، کنستانتین و تئودوسیوس بوده اند. 

دیوارهای قسطنطنیه؛ از گذشته تا کنون 

یکی از استحکامات ویژه در خصوص موضع گیری در برابر دشمنان ساخت دیوار دفاعی در اطراف قلعه، شهر و شهرستان می باشد. دیوار های دفاعی با عنوان دیوارهای پدافندی نیز شناخته می شوند. در دوره باستان از این نوع استحکامات در خصوص مصون ماندن اهالی یک شهر استفاده می شده است. 

دیوار های قسطنطنیه نمونه ای خطی از دیوار دفاعی می باشد که در بخش های مختلف شهر قسطنطنیه یا استانبول امروزی تعبیه شده است. 

قدمت تاریخی دیوارهای قسطنطنیه به دوره ی امپراتوری روم باز می گردد.

در دوره امپراتوری روم و در دوره فرمانورایی کنستانین یکم شهر استانبول به عنوان پایتخت ترکیه انتخاب شد. فرمانروای بزرگ در خصوص نگاهبانی از شهر استانبول دستور داد تا دور تا دور شهر به وسیله ی دیوار هایی مستحکم تحت محافظت قرار بگیرد. 

از سده پنجم شهر نشینی در استانبول گسترش پیدا کرد و در پی آن، مساحت چشمگیری به شهر استانبول افزوده شد. زین پس تئودئوس دوم، امپراتور روم شرقی دیوار هایی دو طرفه را به طول 6.5 کیلومتر از گلدن هورن استانبول تا دریای مرمره کشید. 

قدمت تاریخی دیوار های قسطنطنیه  

دیوار های قسطنطنیه نقش چشمگیری در محافظت از شهر استانبول و امپراتوری بیزانس در برابر یورش اعراب، محاصره مردم شمال شرقی قفقاز، بلغار ها و روس های کیف داشتند. 

استحکام دیوار های قسطنطنیه در 29 می سال 1453 تحت تأثیر توپ های جنگی باروتی دستخوش تغییر شد. در طی این روند، شهر قسطنطنیه به فروپاشی ختم شد و تحت مالکیت عثمانی ها قرار گرفت. 

امپراتوری عثمانی به وسیله ی یکی از بزرگ ترین پادشاهان به نام محمد فاتح یا محمد دوم شهر قسطنطنیه را فتح کرد. در بازه زمانی که قسطنطنیه تحت اداره امپراتوری عثمانی قرار داشت، آسیبی به دیوارهای قسطنطنیه وارد نشد. 

زین پس در قرن نوزدهم به موجب گسترش شهر در مرز های فراتر از قرون وسطی بخشی از دیوار های قسطنطنیه تخریب شدند. 

معماری دیوارهای قسطنطنیه

نامدار ترین سازه ی قرون وسطی دیوار های قسطنطنیه می باشند

به جرئت می توان گفت نامدار ترین سازه ی قرون وسطی از سده پنجم الی پانزدهم میلادی، دیوار های قسطنطنیه می باشند. مصالح کاربردی در ساخت دیوار ها، عمدتا سنگ است که به وسیله ی بلوک های سنگ آهک پوشش داده شده است. سپس به وسیله ی لایه هایی از آجر قرمز استحکام یافته است. 

احتمال می رود وجود برج و دیوار هایی مستقل در خصوص یکپارچه سازی دیوارهای قسطنطنیه، تعبیه شده باشند. 

دیوار دفاعی قسطنطنیه از 22.5 کیلومتر دیوار تقویت شده تشکیل شده است. علاوه بر این، حدود 400 برج، دژ، سنگر و استحکامات بخش های مختلف شهر را پوشش داده بوده است. 

در میان بخش های مختلف سازه، یکی از بخش ها که به غرب مشرف بود از استحکام بالایی برخوردار بود. در بخش غربی دیوار های قسطنطنیه در حد فاصل 6/5 کیلومتر، دیوار هایی قرار دارند که با پایه هایی به مثابه ی دندان های کوسه ای المپایی بر روی هم تعبیه شده اند. این دیوار های افسانه ای تئودوسیوس نام دارند. 

زمانی که مهاجمان خواستار نفوذ به قسطنطنیه از طریق دیوار های تئودوسیوس بودند، ملزم بودند از  4 ردیف دیوار با عمق 60 متر که بر فراز یکدیگر تعبیه شده بودند، عبور کنند. 

قسمت های مختلف دیوارهای قسطنطنیه

دیوارهای دریایی

دیوار دفاعی قسطنطنیه از 22/5 کیلومتر است

نخستین دیوار های دفاعی در بخش دریایی قسطنطنیه توسط کنستانتین اول بنا شدند. مرز های آبی شهر قسطنطنیه اعم از خلیج شاخ طلایی و دریای مرمره به وسیله ی دیوار های دریایی محافظت شده بودند. 

به استناد از برخی روایات، دیوار های موجود در محوطه شهر قسطنطنیه با الهام از دیوار های دریایی بنا شده اند. 

در دوره تئودوسیسوس دوم مصادف با سال 439 خطری از جانب دریا شهر قسطنطنیه را تهدید نمی کرد. در طی بازسازی هایی که این امپراتور انجام داد، ارتفاع دیوار ها نسبتا کم در نظر گرفته شد. 

دیوار های دریایی موجود در بخش شاخ طلایی به وسیله ی یک زنجیر سنگین که با بشکه های شناور تقویت می گشت، از حمله دشمنان مصون بود. 

در طی فتوحات اعراب در مصر، روسیه و کرت شهر قسطنطنیه از جانب دریا مورد خطر واقع شد. یکی از امپراتور هایی که به منظور جلوگیری از نفوذ اعراب اقدام به بازسازی دیوار ها کرد، آناستاسیوس دوم نام داشت. 

دیوارهای تئودوسیوس

دوره فرمانروایی تئودوسیوس دوم با سال 408 مصادف است. امپراتور تئودوسیوس دوم در فاصله 1500 متری دیوار های قدیمی غربی، یک دیوار جدید را با عنوان دیوار تئودوسیوس ساخت. 

دیوار تئودوسیوس در سال 413، به وسیله ی بخشدار ارشد شرق به نام آنتیموس تکمیل شد. 

در دروازه ی مولوی خانه، کتیبه ای یونانی و لاتین قرار دارد. به استناد از این کتیبه، دیوار تئودوسیوس در 6 نوامبر 447 در طی یک زلزله ترخیب شد. در این برهه زمانی یکی از رهبران قوم هون به نام آتیلای تاتار قصد نفوذ به قسطنطنیه را داشت. 

بدین ترتیب، تئودوسیوس دوم در راستای تعمیرات فوری دیوار به یکی از بخشداران شهر به نام کایروس فلوروسی دستور تعمیر را صادر کرد. حدود 60 روز پس از آغاز کار بخشدار شهر در راستای تعمیر دیوار، پروژه بنای دیوار تئودوسیوس تکمیل شد و یک خندق گسترده در بخش جلویی دیوار ها حفاری شد. علاوه بر این، کایروس فلوروسی در خصوص ارتقای ایمنی یک دیوار خارجی را به دیوار تئودوسیوس اضافه کرد. 

دیوار خارجی از 96 برج با فرم های هلالی و مربعی بهره مند بود. برج های تئودوسیوس متشکل از اتاق های پنجره دار هم تراز با پریبولوس بودند. در بخش پایینی برج نیز درهای فرعی وجود داشت که به تراس خارجی ختم می شد. 

دیوارهای پروپونتیس

نخستین دیوار های دفاعی در بخش دریایی قسطنطنیه توسط کنستانتین اول بنا شدند

دیوارهای پروپونتیس از برج مرمریت تا راس سنت دمتریوس در لبه ی دژ باستانی کشیده شده بودند. ارتفاع دیوار ها معادل 12 الی 15 متر تخمین زده شده است. 

طول دیوار های پروپونتیس حدود 8460 متر بوده است. علاوه بر این، بخشی از دیوار پروپونتیس تشکیل دهنده بندر ولانگا به شمار می رود  که از طولی معادل 1080 متر بهره مند بوده است. 

دیوارهای پروپونتیس در حفاظت از شعر قسطنطنیه نقش چشمگیری داشته اند. این دیوار ها شامل 3 دروازه کوچک، 10 دروازه بزرگ و 188 برج بوده است. 

دیوارهای بلاکرنه

دیوار های بلاکرنه شامل چهار دیوار مجرد می باشد که در ادوار مختلف بنا شده اند. مجموع طول دیوار ها معادل 12 الی 15 متر می باشد و فاصله میان دیوار ها، اندک است. 

در سال 627 در دوره سلطنت هراکلیوس، دیوار هایی در بخش شمال غربی شهر ساخته شدند که بلاکرنه نام داشتند. حدود یک قرن بعد، یک دیوار جدید در مقابل دیوار هراکلیوس به دست لئوی پنجم ارمنی ساخته شد. هدف لئوی پنجم ارمنی از ساخت دیوار جدید مراقبت از بخش شمال غربی قسطنطنیه از یورش بلغار ها بوده است. 

زین پس با مبدل شدن بلاکرنه به مقر امپراتوری، در دوره ی مانوئل یکم کومننوس در راستای حفاظت از کاخ های امرپاتوری دیوار دیگری بنا شد که به دیوار هراکلیوس متصل می شد. 

بهتر است بدانید در جنگ صلیبی چهارم، سربازان صلیبی از طریق دیوار مانوئل یکم کومننوس وارد شهر قسطنطنیه شدند. 

دیوارهای کنستانتین

دیوار های قسطنطنیه در بخش جنوب غربی استانبول واقع است

در دوره امپراتوری روم و در دوره فرمانروایی کنستانتین کبیر پایتخت امپراتوری به بیزانس منتقل شد. کنستانتین اول شهر جدید را با افزودن قلمرو و ساختن یک دیوار در حدود 2/8 کیلومتری در بخش غربی دیاوار سوران تشکیل داد. 

کنستانتین استحکامات را در سال 324 آغاز کرد. وی در این برهه زمانی یک دیوار مقاوم را به همراه برج هایی بنا کرد. استحکامات کنستانتین بزرگ در دوره فرمانروایی کنستانتین دوم به سرانجام رسید. 

در دوره بیزانس، تئودوسیوس دیوار هایی را به عنوان مکان اصلی دفاعی شهر قسطنطنیه ساخت. در این دوره، از دیوار های تقویت شده ای که توسط کنستانتین اول بنا شده بود، یک دروازه طلایی قدیمی پا برجا باقی ماند. 

مسیر دسترسی به دیوارهای قسطنطنیه

ترکیه- بخش جنوب غربی استانبول- محله فاتح- دیوار های قسطنطنیه 

گردآوری:بخش گردشگری