ایماگو درمانی چطور به زوجین کمک می کند؟

ایماگو درمانی

تاثیرات زوج درمانی به روش ایماگو درمانی

ایماگو درمانی روشی نوین و سریع برای زوج درمانی است که با استافده از تصویر سازی ذهنی دوران کودکی مشکلات زوجین را موشکافی و درمان می کند. 

ایماگو درمانی یا ایماگوتراپی به نام درمان تصویر سازی – ارتباطی شناخته میشود که در سال 1970 به عنوان یک روش زوج درمانی کوتاه مدت شناخته شد. 

کلمه ایماگو در لاتین به معنی تصویر است و ایماگو درمانی نگرشی است که در آن ، روان شناس بنای مشاوره درمانی را بر پایه تصاویر ذهنی دوران کودکی بنا می کند. در این نگرش بیان می شود که هر فردی درون ذهنش تصاویری از جنبه های مثبت و منفی مراقبان دوران کودکی اش در بخش ناخودآگاه ذهنش نگهداری می کند. در ایماگو درمانی این بخش از مغز را به نام مغز کهن می شناسند. 

قبل از آن زوج درمانی به روش های سنتی و روانکاوی انجام می شد که زمان و هزینه زیادی نیاز داشت. ایماگو درمانی دو مقوله را به صورت همزمان مورد بررسی قرار می دهد :

1 – شناخت تاثیر کودکی بر پویایی ازدواج و انتخاب همسر

2 – اهمیت کسب مهارت های ارتباطی در ازدواج

ایماگو تراپی یا درمان تصویر سازی ارتباطی توسط هارویل هندریکس با ترکیب چند رویکرد مختلف زوج درمانی تهیه و تدوین شد. 

هندریکس اصول ایماگوتراپی را که ترکیبی از نظریه های دیروز و امروز است در دو کتابش به رشته تحریر در اورد . 

کتاب عشقی که میخواهید بیافرینید : راهنمایی باری زوج ها – سال 1988

کتاب عشقی که احساس می کنید را حفظ کنید : راهنمایی برای مجرد ها – سال 1992

اصول ایماگو درمانی

مهم ترین اصولی که هندریکس بر آن ها تاکید دارد ، تصویر سازی ذهنی و ارتباط است. در این روش با تصویر سازی ذهنی زوجها را به خاطرات کودکی شان بر می گردانند و کمک می کنند ت بار جراحت هایی که بر دوششان است را سبک کنند. 

از سویی دیگر مهارت های لازم برای حل مسئله ، برقراری ارتباط و انعطاف پذیری را به زوجین می آموزند.  در ایماگو تراپی به زوجین حقیقت عشق و ناکامی را روشن می کنند و به آن ها نشان می دهند که چرا بهتر است به جای فروپاشی رابطه و جدایی روی بهبود رابطه خود کار کنند. 

ایماگودرمانی روشی ارزشمند برای زوج درمانی ، روشی کوتاه مدت ، کاربردی ، قابل فهم ، منطقی ، راه گشا و با تاثیرگذاری سریع است. 

اصول ایماگو درمانی برای زوجین

روش آسیب شناسی روانی در ایماگودرمانی زوجین

نظریه آسیب شناسی روانی بین زوجین در ایماگودرمانی بر این عقیده است که معایب روابط فعلی زوجین در کودکی آن ها ریشه دارد. هر شخص از ابتدای تولد زندگی اش را متصل با تمام جنبه های خود شروع می کند ولی این پیوندهای ضروری به دلیل رفتارهای غلط والدین و روش های اشتباه فرزند پروری به صورت ناآگاهانه از حفظ و بقاس اتصالات اولیه کودک حمایت نمی کند که منجر به بیگانگی کودک از دیگران و بخش های مرتبط وجود خودش خواهد شد. 

انسان به صورت ذاتی به دنبال اکتساب و احیای دوباره این پیوند ها است و سعی می کند با ازدواج این اتصال و پیوندهای گمشده را ترمیم کند در نتیجه به طور ناخودآگاه با کسی که شبیه والد مورد علاقه اش است وارد رابطه می شد و همان طور که در کودکی انتظار حفظ و حمایت و برآورده شدن یکپارچه نیازهایش را داشته در ازدواج هم به دنبال ساختن همین پیوندهاست.

ولی شباهت همسر انتخاب شده به والد مورد علاقه دوباره برای فرد همان هیجانات و جراحت ها و ناامیدی ها را بازآفرینی می کند و صحنه ازدواج به جای این که محیطی برای رسیدن به آرامش باشد تبدیل به محیزی برای کشمش قدرت می شود و در همین نقطه است که اغلب زوجین به فکر درمان رابطه خود می افتند. 

به عقیده هندریکس ما در بزرگسالی جذب افرادی می شویم که فکر می کنیم چیزهایی که در کودکی نداشته ایم را به ما خواهند داد. 

یعنی در واقع ایماگو همان تصویر روانی گردآوری شده زمان کودکی در ناخودآگاه فرد است ، این تصویر در واقع اثرات مثبت و منفی والدین ، خواهران و برادران ، خاله ها و عموها ، همسالان ، معلمان و غیره است که در ناخودآگاه فرد ذخیره شده است. 

مرحله شیفتگی از نظر ایماگودرمانی

از نظر روانشناسی عشق رویایی یا شیفتگی اثر یک ماده شیمیایی به نام فنیل تیلامین است که در مغز آزاد می شود و کارکرد مغز را افزایش داده و به نوعی نئشگی طبیعی در فرد ایجاد می کند و باعث ایجاد احساس هیجان ، وجد ، نشاط و سرخوشی در فرد می شود. مغز به طور متوسط فقط دو سال توان تحمل این ماده را دارد بنابراین عشق رویایی و رمانتیک همان طور که به صورت طبیعی پدیدار شده است به صورت طبیعی هم با گذشت زمان از بین می رود. 

از دیدگاه ایماگودرمانی ، عشق رویایی روشی هدفمند برای کنار هم قرار دادن دو انسان است که در مراحل رشد خود از نظر هیجانی آسیب دیده اند ولی این آسیب دیدگی آن ها مکمل یکدیگر است. 

از نظر دکتر هندریکس عشق رمانتیک مانند بیهوشی طبیعی است به این معنی که فرد عاشق تمایل دارد به شدت خطاها و ایرادهای معشوق را نادیده بگیرد. 

عشق رمانیتک معمولا در اوایل آشنایی ، دوران نامزدی و مرحله قبل از ازدواج دیده می شود. 

ایماگو درمانی و مغز

از نظر ایماگو درمانی بخش ناهشیار مغز کهن در زوج درمانی اهمیت بسیار زیادی دارد. 

وقتی دو نفر عاشق هم می شوند وارد مرحله شیفتگی شده  ، احساس امنیت وآسودگی دارند و با سرخوشی به  هم ابراز محبت می کنند و همین امر باعث می شود که در امور کاری و اجتماعی خلاقیت بیشتری نشان بدهند. 

با گذشت زمان ، مرحله شیفتگی کمرنگ می شود و منابع ناراحت کننده بین همسران نمایان می شود که باعث جنگ یا گریز آن ها خواهد شد و باعث ایجاد واکنش های غیرمنطقی در زوجین خواهد شد که ریشه در مغز کهن دارد. 

از دیدگاه ایماگو دمرانی مغز کهن محل ذخیره آسیب ها و محرومیت ها و ناکامی های دوران کودکی است ولی نمی توانید بین زمان گذشته و حال تفاوتی قائل شود بنابراین در برخورد با ناکامی های امروز باعث ایجاد واکنش های شدید و دور از منطق می شود که در واقع به دلیل ناکامی های گذشته شدت ابرازش بسیار بیشتر شده است. 

زوجین در این مرحله وارد کشمکش قدرت می شوند ، با هم لجبازی می کنند ، از جیغ زدن و نق زدن برای مجبور کردن طرف مقابل به انجام خواسته هایشان استفاده می کنند یا این که شروع به بی توجهی و وقت نگذاشتن به همسرشان می شوند.زوچین در این مرحله در حال دست و پا زدن در چالش قدرت هستند که دستاورد تمام این رفتارها ناکامی و دورتر شدن از یکدیگر است. 

یک درمان گر در این شرایط می داند که زوجی که روبرویش قرار گرفته اند احساس ایمنی نسبت به هم ندارند و این ناامنی را با جنگ و گریز ، میخکوب شدن یا تسلیم شدن نشان میدهند و هر کدامشان دیگری با به رفتار غیر منطقی و آشفته متهم می کند. 

بنابراین بهترین مداخله در روش ایماگو درمانی در این شرایط استفاده از تکنیک خنثی کردن ناکامی ها است. 

کمک به زوجین با ایماگو درمانی 

ایماگو درمانی به زوجین کمک می کند که جراحت های ایجاد شده در فرایند رشد و تحول خود را بشناسند و به خوبی درمانشان کنند. 

کمک به درک از دست دادن عشق رمانتیک در ایماگو درمانی

دفاع در مقابل از دست دادن عشق رمانتیک

افرادی که عشق رویایی و رمانتیک را تجربه کرده اند باید بدانند که این پدیده موقتی است و بعد از آن باید تلاش کنند عشقی دائمی بر مبنای واقعیت را پدید بیاورند. پایه گذاری عشقی هوشیارانه از اهمیت بسیار بالایی برای تداوم یک ازدواج دارد. 

همانطور که قبلا اشاره شد به دلایل فیزیولوژیک اجتناب ناگذیر ، دوره شیفتگی و عشق رویایی از بین می رود. زوجین معمولا وقتی از مرحله عشق رمانتیک بیرون می افتند دچار شوک می شوند. بعد از آن ممکن است دچار انکار شوند و مشکل ایجاد شده را به حساب تغییر موقت خلق و خو بگذارند ولی وقتی می بینند انکار فایده ندارد دچار خشم می شوند که چرا محبوب دیروز دیگر مثل گذشته با آن ها رفتار نمی کند. 

فرد در این مرحله از قهر و روش های اجباری تلاش می کند که پاسخ های گذشته را بدست اورد و وقتی متوجه می شود رفتارش کارساز  نیست دچار یاس و اندوه می شود. 

در این مرحله بسیاری از زوجینی که قبلا عشقی آتشین را تجربه کرده اند از هم دورتر شده ، برخی به جنگ هم می روند و برخی به فکر طلاق می افتند.

ایماگو درمانی به این زوجین کمک می کند که روند طبیعی ناپدید شدن عشق رویایی و ساختن عشقی هوشیارانه را بپذیرند و بیاموزند. 

التیام آسیب های مراحل رشد

در ایماگو درمانی فرایند اصلی رشد شخصیت را 7 – 10 سال اول زندگی می دانند و عقیده دارد که این دوران چندین بار در طول زندگی تکرار خواهد شد. مراحل رشد و شکل گیری شخصیت در اوایل زندگی کاملا به ارتباط و پیوند بین کودک و مراقب او بنیان گذاری شده است.

اگر هر کدام از مراحل رشد کودک با تایید و رفتار صحیح مراقب پشت سر گذاشته شود کودک می تواند دوران تحول خود را به خوبی پشت سر بگذارد و اثرات منفی نگیرد ولی در صورتی که والد یا مراقب کودک رفتار درستی نداشته باشد می تواند منجر به مشکلات عدیده در بزرگسالی و ازدواج فرد شود. 

براساس زوج درمانی ایماگو ، وقتی کودکان بزرگ می شوند به تیپ های شخصیتی متضاد خودشان جذب می شوند و هر فردی عاشق کسی می شود که مرحله آسیب دیدگی اش مانند او باشد. به عبارتی دیگر فقط زمانی همسرمان می تواند آنچه در کودکی دریافت نکردیم را برای ما زنده کند که مرحله آسیب دیدگی اش همانند ما و در تیپ شخصیتی متضاد ما باشد. این افراد کسی را برمیگزینند که تدابیر سازگاری است در کودکی برعکس خودشان بوده است و این تضاد بعد از پایان مرحله شیفتگی خودش را نشان  داده و زمان ایماگودرمانی فرا می رسد. 

ترمیم آسیب های کودکی زوجین ایماگو درمانی

مراحل رشد کودک در اوایل زندگی عبارتند از :

• دلبستگی : 0 – 2 سالگی که کودک نیاز به یک مراقب در دسترس و مهربان دارد که به او دل ببندد. در این مرحله اگر والدین در دسترس نباشند یا کودک به اندازه کافی مورد توجه و مراقبت قرار نگیرد تبدیل به شخصیتی چسبنده و بی قرار یا اجتناب کننده می شود. هر دو تیپ خواهان تجربه صمیمیت و دلبستگی هستند ولی اجتنابی ها این خواسته را انکار می کند.

• اکتشاف : 2 – 3 سالگی که کودک نیاز دارد ماجراجویی و اکتشاف کند و ماجراهایش را برای مراقب خود تعریف کند. نقش مهم والد در این مرحله انعکاس گری است یعنی بازگرداندن تجربه های شنیده شده به کودک مثل یک آینه. در این مرحله اگر کودک نتواند مکاشفه و ماجراجویی کند تیپ شخصیتی درآمیخته یا منفرد خواهد داشت و ممکن است در بزرگسالی دچار اختلالات شخصیت مرزی یا خودشیفتگی شود. در آمیخته ها با همه و با هم شیوه ای گرم می گیرند و آن ها را به خودشان جلب میکنند . منفرد ها هم بدون در نظر گرفتن دیگران هر چیزی که  بخواهند را دیوانه وار طلب می کنند. 

• هویت : 3 – 4 سالگی : کودک به کشف بخش های مختلف شخصیت خود میپردازند و والدین باید وانمودسازی های کودک را به خودش منعکس کنند. در این مرحله در صورتی که کودک مورد انعکاس قرار نگیرد یا انعکاسی ضعیف بگیرد می تواند منجر به بروز تیپ شخصیتی خشک یا پراکنده شود که میتواند با اختلالات روان نژندی مثل اضطراب و افسردگی همراه باشد. 

• قدرت و شایستگی : 4 – 6 سال که کودک وارد دنیای خارج می شود و وظیفه والدین تحسین ، تایید و آیینه سازی است. در صورتی که کودک در این مرحله آیینه سازی ناقص دریافت کند می تواند دارای تیپ شخصیتی رقابتی یا منفعل شود. 

• ارتباط : 6 – 9 سالگی که کودک با محیط بیرون از خانه آشنا شده و نیاز به دوست یابی ، پیدا کردن دوست صمیمی و آموختن پیچیدگی روابط بین فردی و تجربه حسادت و حفظ روابط دوستانه دارد و وظیفه والدین تشویق و ترغیب کودک به دوست یابی و تشویق برای ایجاد رابطه با همسالان است. در این مرحله اگر کودک در دوست یابی ناکام بماند می تواند دارای تیپ شخصیتی تنها و مراقب شود.  

گردآوری:بخش روانشناسی