آموزش نظم و انضباط به نوجوانان

والدین نقش موثری در آموزش نظم و انضباط به کودکان و نوجوانان دارند

13 راهکار اصولی آموزش نظم و انضباط به کودکان و نوجوانان

برخی از کودکان و نوجوانان نظم و انضباط را واژه ای تعریف نشده طلقی می کنند و نمی تواند در زندگی خود آن را به کار ببرند. اما برخی دیگر از نوجوانان نمی تواند بدون نظم زندگی کنند و وضعیتی که بدون نظم باشد را تحمل نمی کنند.

گروه دوم چگونه نظم و انضباط را آموخته اند و والدین آنها چه تاثیری بر روی آنها داشته اند؟ آیا با انجام چند راهکار می توانیم نظم و انضباط را به کودکان خود بیاموزیم؟ 

در این مقاله به چند راهکار درباره آموزش نظم به نوجوانان اشاره می کنیم.

دلیل بی نظمی کودکان و نوجوانان چیست؟

دلایل مختلفی وجود دارد که باعث بی نظمی کودکان می شود که عبارتند از : تنبلی کودک، جلب توجه دیگران، عدم اعتماد به نفس، بیهوده دانستن نظافت، نداشتن استقلال، اعتراض به والدین یا خشم از آنها و آسان یا سخت گیری بیش از حد والدین می تواند باعث بی نظم بودن کودکان و نوجوانان شود.

آموزش نظم بیشتر در خانواده هایی اتفاق می افتد که نظم و انضباط در آن ها وجود دارد زیرا کودک از بدو تولد در محیطی بزرگ می شود که رعایت نظم در آن نهادینه شده است و کودک نیز با الگو گرفتن از آنها انضباط را جزو مهمی از زندگی خود قرار می دهد.

آموزش نظم و انضباط به کودکان زمانی آغاز می شود که محیط دارای نظم و انضباط باشد

والدین در تربیت نوجوان منظم چه نقشی دارند؟

والدین بر اساس نوع رفتار به سه دسته تقسیم می شوند

1. والدینی که آسان گیر هستند و اجازه انجام هر کاری را به فرزندشان می دهند و معتقدند محدودیت به فرزندشان آسیب می زند.

2. والدینی که مستبد هستند و در خانه و برای فرزندشان قوانین خاصی را اجرا می کنند و اگر آن قوانین اجرا نشد مجازات خاصی را در نظر می گیرند.

3. والدینی که رفتار اگاه دارند و فرزندان را در بحث و گفت و گو های خود مشارکت می دهند و متناسب با سن و سال او از اون توقعاتی دارند.

والدین مستبد  نمی توانند فرزند منظمی را تربیت کنند زیرا سخت گیری فراوان باعث مقاومت کودک در برابر  نظم و انضباط می شود.

والدین آسان گیر هم نمی توانند کودکان منظمی تربیت کنند زیرا آنها خودشان کارهای کودک خود را انجام می دهند و از فرزند خود هیچ خواسته ای ندارند. آنها معتقدند که فرزندشان در آینده منظم خواهد شد و لازم به سخت گیری نیست.

والدینی که رفتار آگاهانه دارند همیشه سعی می کنند بهترین رفتار را داشته باشند و به طور منطقی و جدی رفتار می کنند، این نوع والدین از خشونت استفاده نمی کنند و به عنوان یک الگوی منظم برای فرزندان شان هستند.

نحوه رفتار والدین می تواند به صورت مستقیم بر روی نظم و انضباط فرزندان تاثیر گذار باشد

چند راهکار آموزش نظم و انضباط به نوجوانان

قوانین مشخص داشته باشید

وظیفه هر پدر مادری این است که برای کودک و نوجوان خود قانون خاصی را مشخص کند. اگر قانونی که شما مشخص کرده اید روشن و واضح نباشد یا برای همه افراد خانواده وجود نداشته باشد، کودک شما، در درک این قانون دچار مشکل می شود.

هر چیز در جای خودش

می توانید با کمک تعدادی سطل و جعبه و برچسب گذاری آنها به فرزند تان بیاموزید هر چیز را در جای مخصوص خودش قرار دهد.

این راهکار در آموزش نظم و انضباط به فرزند تان می تواند بسیار موثر باشد.

الگوی خوبی باشید

معمولا فرزندان پدر و مادر خود را الگوی خود قرار می دهند و آنچه را که پدر و مادر انجام می دهند بیشتر از آن چه  که می گویند را تقلید می کنند.

اگر شما به نظم و انضباط در خانه اهمیت می دهید و هر وسایلی را در جای خود می گذارید، 50 درصد راه را با موفقیت طی کرده اید.

برای خود وقت بخرید

گاهی پیش می آید که در برابر فرزند تان خونسردی خود را از دست می دهید و رفتار درستی از خود نشان نمی دهید. در این شرایط بهتر است برای خود وقت بخرید و به فرزند تان بگویید که او کار درستی انجام نداده است و برای اینکه او را ببخشید یا تنبیه کنید نیاز به فکر کردن دارید. این کار هم باعث به دست آوردن آرامش تان می شود و هم باعث می شود فرزند شما به کار خود فکر کند.

کارها را با همکاری هم انجام دهید

این که به صورت آمرانه بر روی فعالیت فرزندتان نظارت کنید راهکار تاثیر گذاری نیست. در قدم اول خودتان شروع به کار کنید تا به مرور فرزندتان هم ترغیب شود و با شما همکاری کند. بعد از آن که آنها کارها را می آموزند به سراغ کارهای خودتان بروید.

برای آموزش نظم و انضباط به نوجوانان به جای امر کردن از آنها بخواهید با شما همکاری کنند

به فرزندانتان حس مالکیت به اتاقشان را بدهید

اگر حس مالکیت را به فرزندان خود نسبت به اتاقشان بدهید، تمایل بیشتری برای تمیز نگه داشتن اتاقشان می کنند. برای این کار بهتر است برای طراحی اتاقشان یا انتخاب وسایل از سلیقه کودکانتان استفاده کنید یا اینکه بگذارید کودکتان در اتاق خود تغییراتی را به وجود آورد مانند: رنگ زدن قفسه، تغییر دکوراسیون اتاق و ...

رفتارهای خوب را تشویق کنید

به کارگیری روش شرطی سازی کنش گر برای تقویت رفتار های خوب در کودکان می تواند به شما در این مورد کمک کند. خوب است بدانید که تقویت رفتار های مثبت کودکان به جای تنبیه آنها وقتی که کار ناشایستی انجام می دهند بهتر جواب می دهد.

آشنا کردن کودکان با عواقب کارها

گاهی یک تلنگر برای کودکان و نوجوانان کافی است تا به خودشان بیایند و مسئولیت کاری را بر عهده بگیرند. برای مثال شما یک نوجوان را در نظر بگیرید که دائما انجام تکالیفش را فراموش می کند و یا وسایلش را در خانه جا می گذارد، تا وقتی که مادرش انجام تکالیفش را به او یاد آوری کند یا وسایلی را که در خانه جا گذاشته را برای او به مدرسه ببرد این نوجوان، این موضوع را نمی آموزد که هر روز باید وسایل خودش را جمع کند. اما اگر یک روز مادرش این کار را برای او انجام ندهد و او با معلمش مواجه شود درس خوبی را خواهد آموخت.

گاهی اوقات کودکان نیاز دارند تا با پیامد یک کار آشنا شوند تا از انجام آن کار اجتناب کنند.

در بحث ها معتدل باشید

در بحث با کودکتان باید مراقب باشید که از بحث و جدال بیهوده خودداری کنید. سعی کنید در بحث با فرزندتان کوتاه و واضح حرف بزنید و حد و حدود قانونی که برایش مشخص کرده اید را یاد آور شوید. برای مثال اگر کودکتان به شما گفت این اصلا عادلانه نیست بگویید می دانم یا اگر گفت همه دوستانم فلان چیز را خریده اند بگویید من به تو چه گفته بودم؟

برای اینکه کودکان خود را منظم و باانضباط تربیت کنید، بحث های معتدل داشته باشید

در قوانین جدی و پایدار باشید

اگر قوانینی که خودتان برای فرزندان وضع کرده اید را زیر سوال ببرید یا به آن پایدار نباشید، فرزند شما نیز می آموزد که می تواند گاهی اوقات قانون را زیر پا بگذارد.

وسایل غیرضروری را نگه ندارید

در زمانی که فرزند شما به حد نیاز وسایل دارد بهتر است وسایلی که اضافی است و باعث شلوغی اتاق شده اند را به انباری انتقال دهید. برای مثال اگر اسباب بازی جدید برای کودک خریده اید اسباب بازی های قدیمی را به سمساری تحویل دهید یا به انباری ببرید. با اگر لباس جدید برای او خریده اید لباس های قبلی را جمع کنید.

این کار هم باعث می شود اتاق کودک خلوت و مرتب باشد و هم باعث می شود که راحت از وسایل خود دل بکند و آنها را کنار بگذارد.

پاداش 

برای حل مشکلاتی مانند بی نظمی می توانید از سیستم پاداش استفاده کنید. اما سیستم پاداش باید کوتاه مدت باشد و بعد از این که فرزند در این کار مهارت کافی کسب کرد باید به تدریج حذف شوند.

برای مثال اگر کودک شما حاضر نیست شب ها در تخت خود بخوابد، می توانید از جدول برچسب استفاده کنید تا انگیزه ای قوی در او ایجاد شود.

یا اگر تکالیف خود را انجام نمی دهد می توانید از سیستم اقتصاد ژتونی استفاده کنید تا موثر واقع شود.

توصیه های بهداشتی و ایمنی به کودکتان

عواملی که باعث بیماری می شود مانند: زباله، لباس های کثیف و همچنین عواملی که باعث به خطر افتادن انسان می شود مانند لیوان شکسته و وسایلی که سد راه باشد، را به کودکتان بیاموزید تا درک کند مرتب بودن برای سلامتی ضروری است.

اگر کودک شما بی نظم و انضباط است می‌توانید از پاداش جهت جلوگیری از ان استفاده کنید

نکاتی برای حفظ نظم و انضباط

• برای این که به طور موثر نظم و انضباط را به فرزند خود بیاموزید باید سبک رفتار مزاجی فرزند تان را بررسی کنید. سپس از بهترین روش برای آموختن نظم و انظباط به او استفاده کنید.

• نباید هدف شما این باشد که فرزند خود را به شخصی غیر از خودش تبدیل کنید. برای مثال اگر کودک شما یک کودک پر انرژی و پر شور است نباید او را به یک کودک آروم و خونسرد تبدیل کنید.

• به فرزند خود احترام بگذارید. اگر به فرزند خود احترام بگذارید فرزند شما به سایر افراد خانواده و حتی سایر افراد زندگی اش احترام خواهد گذاشت.

• قانون هایی را که وضع کرده اید به دلیل اینکه کودکتان بهونه گیری می کند را زیر پا نگذارید، زیرا اگر به خواسته کودک خود تن دهید این بهونه گیری ها ادامه خواهند داشت.

• بعد از تنبیه یا گذشت زمان، در مورد آن حرف نزنید و به کودکتان هم اجازه ندهید در آن باره سخنی بگوید، در عوض به او کمک کنید تا به فعالیت های خود مشغول شود.

• قبل از اینکه به تربیت کودک بپردازید مطمئن شوید که کودکتان متوجه شده است که شما از او چه خواسته ای دارید. بعضی اوقات والدین خواستار رفتاری هستند که در توان کودک نیست.

• در پس رفتار های کودک خود به دنبال چرایی رفتار باشید. اگر شاهد رفتار نامناسبی از طرف کودک خود بودید علت ان را از کودک بخواهید. برای مثال ممکن است کودک شما با یکی از دوستانش جر و بحث کوچکی داشته است یا اینکه خسته و گشنه است.

• اگر می خواهید فرزند شما به صورت روزانه اتاقش را مرتب کند، بهتر است یک زمان معین برای این کار مشخص کنید.

بهترین زمان مرتب کردن اتاق قبل از خواب است. ابتدا برای شروع این کار دو روز در هفته را انتخاب کنید و هر هفته یک روز به آن اضافه کنید.

تا کودک اتاقش را مرتب نکرده است اجازه کار دیگری را به او ندهید.

• یکی از آموزش های نظم و انضباط به کودک و نوجوان آموزش مسئولیت پذیری است. برای تقویت مسئولیت پذیری کارهای کوچک را به تدریج بر عهده نوجوان بگذارید تا آنها را انجام دهد.

• اگر نوجوان کمک های شما را قبول نکرد به خواسته اش احترام بگذارید ولی مشخص کنید که اتاقش تا چه زمانی باید مرتب شود.

• نوجوان در سن بلوغ دچار آشفتگی های درونی است پس در این مواقع در مورد نظم خیلی سخت گیر نباشید. زیرا در این سن صمیمیت و کاهش فاصله عاطفی باید برای والدین مهم باشد.

• اگر می خواهید چیزی را یادآوری کنید به صورت یک کلمه ای یاد آوری کنید و از نصیحت و مقایسه کردن او با دیگران پرهیز کنید.

• ممکن است نوجوان کمک های شما را نوعی بی احترامی تلقی کنند و آنها را تجاوز به حریم شخصی اش به شمار آورد.

گردآوری : بخش کودکان