هوازدگی چیست؟ پیامدها و انواع هوازدگی

هوازدگی برای همه انواع سنگ های مختلف، هریک به نحوی، اتفاق می افتد

هوازدگی شیمیایی چیست و چگونه اتفاق می افتد؟

هوازدگی تجزیه سنگها و مواد معدنی در سطح زمین را توصیف می کند. رطوبت ، یخ زدگی، اسیدها، نمک ها، گیاهان، حیوانات و تغییرات دما همه عوامل هوازدگی هستند.هنگامی که یک سنگ شکسته می شود، فرایندی به نام هوازدگی قطعات سنگ و مواد معدنی را فرسوده می کند. هیچ سنگی روی زمین به اندازه کافی سخت نیست که بتواند در برابر نیروهای هوازدگی و فرسایش مقاومت کند.

پیامدهای هوازدگی

فرایندهایی مانند هوازدگی و فرسایش به طور مداوم چشم انداز سنگی زمین را تغییر می دهد. آب و هوا سطوح در معرض دید را با گذشت زمان از بین می برد. طول قرار گرفتن در معرض اغلب به آسیب پذیری یک سنگ در برابر هوازدگی کمک می کند. 

هوازدگی به دلایل مختلفی رخ می دهد

نقاط معروفی مانند گرند کنیون ، در ایالت آریزونا ایالات متحده را فرسوده کردند. این دره عظیم 446 کیلومتر (277 مایل) طول ، به اندازه 29 کیلومتر (18 مایل) عرض و 1600 متر (1 مایل) عمق دارد.صخره هایی مانند گدازه ها که به سرعت در زیر سنگ های دیگر دفن می شوند نسبت به سنگ هایی که در معرض عواملی مانند باد و آب قرار می گیرند ، کمتر در برابر هوازدگی و فرسایش آسیب پذیر هستند.

هوازدگی اولین مرحله در تولید خاک

هوازدگی، از آنجا که سطوح صخره ای و خشن را صاف می کند ، اغلب اولین مرحله در تولید خاک است. تکه های کوچکی از مواد معدنی از بین رفته با گیاهان ، بقایای حیوانات ، قارچ ها ، باکتری ها و دیگر موجودات مخلوط می شوند. تنها یک نوع سنگ هوازدگی اغلب خاک نابارور تولید می کند ، در حالی که مواد هوازده شده از مجموعه ای از سنگ ها از نظر تنوع معدنی غنی تر است و به خاک حاصلخیز کمک می کند. انواع خاکهای مربوط به مخلوطی از سنگهای هوازده شامل رسوبات یخچالی ، لسی و آبرفتی است.

انواع هوازدگی

هوازدگی اغلب به فرآیندهای هوازدگی مکانیکی و هوازدگی شیمیایی تقسیم می شود. هوازدگی بیولوژیکی ، که در آن موجودات زنده یا زمانی زنده به هوازدگی کمک می کنند ، می تواند بخشی از هر دو فرایند باشد. 

هوازدگی مکانیکی

هوازدگی مکانیکی ، که هوازدگی فیزیکی و تجزیه نیز نامیده می شود ، باعث خرد شدن سنگ ها می شود.

هوازدگی دو نوع اصلی مکانیکی و شیمیایی دارد

تاثیر آب در هوازدگی مکانیکی

آب ، به دو صورت مایع یا جامد ، اغلب عامل اصلی هوازدگی مکانیکی است. به عنوان مثال ، آب مایع می تواند به شکاف ها و شکاف های سنگ نفوذ کند. اگر دما به اندازه کافی پایین بیاید ، آب یخ می زند. وقتی آب یخ می زند ، منبسط می شود.

سپس یخ به صورت گوه عمل می کند. به آرامی شکاف ها را گسترده می کند و سنگ را می شکافد. هنگامی که یخ ذوب می شود ، آب مایع عمل فرسایش را با بردن قطعات کوچک سنگی از دست رفته در شکاف انجام می دهد. به این فرآیند خاص (چرخه یخ زدایی) یخبندان یا سرمازدگی گفته می شود.

تاثیر تغییرات دما در هوازدگی مکانیکی

تغییرات دما همچنین می تواند به هوازدگی مکانیکی در فرآیندی به نام تنش حرارتی کمک کند. تغییرات دما باعث منبسط شدن سنگ (با گرما) و جمع شدن (با سرما) می شود. با تکرار این اتفاق ، ساختار سنگ ضعیف می شود.

با گذشت زمان ، خرد می شود. مناظر بیابانی صخره ای به ویژه در برابر تنش های حرارتی آسیب پذیر هستند. لایه بیرونی سنگهای بیابانی با تغییر دما از روز به شب تحت تنش مکرر قرار می گیرند. در نهایت ، لایه های بیرونی در ورقه های نازک پوسته پوسته می شوند ، روندی که لایه برداری نامیده می شود.

تاثیر لایه برداری در هوازدگی

لایه برداری به تشکیل مواد زائد کمک می کند ، یکی از چشمگیرترین ویژگی های چشم اندازهایی که در اثر هوازدگی و فرسایش ایجاد می شوند. بورنهاردت ها صخره های بلند ، گنبدی شکل و جدا هستند که اغلب در مناطق گرمسیری یافت می شوند. 

عوامل طبیعی مختلفی در شکل گیری هوازدگی مکانیکی نقش دارند

تاثیر تغییرات فشار در هوازدگی

تغییرات فشار نیز می تواند به لایه برداری ناشی از هوازدگی کمک کند. در فرآیندی که تخلیه نامیده می شود ، مواد اضافی حذف می شوند. سنگهای زیرین که از فشار بیش از حد رها می شوند ، می توانند منبسط شوند. با گسترش سطح سنگ ، در فرآیندی به نام ورقه ورقه ، در برابر شکستن آسیب پذیر می شود.

نوع دیگری از هوازدگی مکانیکی زمانی رخ می دهد که خاک رس یا مواد دیگر نزدیک سنگ آب را جذب می کنند. خاک رس ، متخلخل تر از سنگ ، می تواند با آب متورم شود و از صخره های سخت و سخت اطراف عبور کند.

تاثیر نمک در هوازدگی

نمک نیز می تواند در فرایندی به نام هالوکلاستی از بین برود. آب شور گاهی به شکاف ها و منافذ سنگ وارد می شود. در صورت تبخیر آب شور ، کریستالهای نمک باقی می مانند. با رشد بلورها ، سنگ را تحت فشار قرار داده و به آرامی آن را از هم جدا می کنند.

هوازدگی لانه زنبوری با هالوکلاستی همراه است.

هوازدگی هالوکلاستی

همانطور که از نامش پیداست ، هوازدگی لانه زنبوری تشکیلات سنگی را با صدها یا حتی هزاران گودال که در اثر رشد بلورهای نمک ایجاد شده است ، توصیف می کند. هوازدگی لانه زنبوری در مناطق ساحلی رایج است ، جایی که اسپری های دریایی به طور مداوم سنگ ها را مجبور به تعامل با نمک ها می کند.

هالوکلاستی محدود به مناظر ساحلی نیست. بالا آمدن نمک ، فرایند زمین شناسی که در آن گنبدهای نمکی زیرزمینی گسترش می یابد ، می تواند به هوازدگی سنگ پوشاننده کمک کند. سازه های شهر باستانی پترا ، اردن ، ناپایدار بوده و اغلب بر اثر بالا آمدن نمک از زیر زمین فرو می ریزد.

تاثیر گیاهان و حیوانات در هوازدگی مکانیکی

گیاهان و حیوانات می توانند عوامل هوازدگی مکانیکی باشند. بذر درخت ممکن است در خاکی که در یک سنگ ترک خورده جمع شده است جوانه بزند. همانطور که ریشه ها رشد می کنند ، شکاف ها گسترده می شوند و در نهایت سنگ را تکه تکه می کنند. با گذشت زمان ، درختان حتی می توانند سنگهای بزرگ را از هم جدا کنند. حتي گياهان كوچك ، مانند خزه ، مي توانند تركهاي كوچك را در حين رشد بزرگ كنند.

حیواناتی که زیر زمین تونل می زنند ، مانند خال ها و سگهای دشتی ، برای شکستن سنگ و خاک نیز کار می کنند. حیوانات دیگر سنگ را در زیر زمین حفر و زیر پا می گذارند و باعث می شوند که سنگ به آرامی خرد شود.

هوازدگی شیمیایی برخلاف هوازدگی فیزیکی ساختار درونی سنگها را تغییر می دهد.

هوازدگی شیمیایی 

هوازدگی شیمیایی ساختار مولکولی سنگها و خاک را تغییر می دهد.به عنوان مثال ، دی اکسید کربن هوا یا خاک گاهی اوقات با آب در فرآیندی به نام کربناسیون ترکیب می شود. این یک اسید ضعیف به نام اسید کربنیک تولید می کند که می تواند سنگ را حل کند. اسید کربنیک به ویژه در حل سنگ آهک موثر است. هنگامی که اسید کربنیک از طریق سنگ آهک به زیر زمین نفوذ می کند ، می تواند شکاف های عظیمی باز کند یا شبکه های وسیعی از غارها را خالی کند.

نمونه ای از هوازدگی

پارک ملی غارهای کارلسباد ، در ایالت نیومکزیکو در ایالات متحده ، شامل بیش از 119 غار آهکی است که در اثر هوازدگی و فرسایش ایجاد شده اند. بزرگترین اتاق بزرگ نام دارد. اتاق بزرگ با مساحتی در حدود 33،210 متر مربع (357،469 فوت مربع) ، اندازه شش زمین فوتبال است.

کارست چیست؟

گاهی اوقات ، هوازدگی شیمیایی بخشهای بزرگی از سنگ آهک یا سنگهای دیگر را در سطح زمین حل می کند و منظره ای به نام کارست ایجاد می کند. در این مناطق ، سنگ های سطحی دارای سوراخ ، سوراخ و غار هستند. یکی از دیدنی ترین نمونه های کارست در جهان ، شیلین یا جنگل سنگی ، در نزدیکی کونمینگ ، چین است. 

نمونه های متعددی از هوازدگی در اطراف ما وجود دارند

گردآوری: بخش علمی و آموزشی