آشنایی با جاذبه های تاریخی و طبیعی شهر خرم آباد

خرم آباد شهری باستانی در استان لرستان است

جاهای دیدنی خرم آباد؛ بهشت آبشارهای ایران

خرم آباد شهری تاریخی در استان لرستان است که دارای قدمتی چند هزار ساله می باشد. این شهر دارای انواع جاذبه های دیدنی شامل آثار تاریخی و طبیعت زیبا و منحصر به فرد می باشد. این شهر دارای آب و هوایی مطبوع می باشد که به خصوص در فصل بهار میزبان بسیاری از گردشگران از سراسر ایران است.

خرم آباد

خرم آباد در زمان ایلامیان "خایدالو" نام داشت و در زمان شاپور اول ساسانی تا اوایل قرن هفتم هجری به "شاپورخواست" تغییر نام داد. خرم آباد احتمالا از قرن هشتم هجری به نام امروزی تغییر کرده است.

خرم آباد به سرزمین آبشار ها و چشمه های خروشان معروف است. این شهر تاریخی سرزمین قلعه ها و آثار تاریخی جذابی است که از دوره های مختلف به جا مانده است. نام خرم آباد دلالت بر سر سبزی و زیبایی این منطقه دارد. طبیعت سر سبز و بکر از ویژگی های منحصر به فرد این منطقه است که باعث جذب بسیاری از گردشگران به اینجا می شود.

خرم آباد در دره با صفایی بر سواحل رود خرم آباد واقع شده است. این شهر محل حضور تمدن های متعددی مانند کاسی ها، بابلی ها، ساسانیان، سلجوقیان و خوارزمشاهیان بوده است.

دیدنی های تاریخی خرم آباد

خرم آباد یک شهر باستانی در ایران می باشد و آثار تاریخی در این منطقه از اهمیت بالایی برخوردار است و به وفور در این منطقه به چشم می خورند.

1. قلعه فلک الافلاک 

قلعه فلک الافلاک یکی از معروف ترین آثار باستانی خرم آباد است

نام این اثر تاریخی را کمتر کسی نشنیده است. این قلعه از معروف ترین آثار تاریخی این شهر است که بر روی تپه ای باستانی در مرکز شهر واقع شده است. آغاز ساخت این بنای باستانی احتمالا مربوط به دوران حکومت شاپور اول ساسانی یعنی قرن سوم میلادی می باشد.

قلعه بر روی زمینی به مساحت حدود 5300 متر مربع بنا شده و دارای 8 برج، 300 جان پناه و دو صحن می باشد که از مصالحی مانند آجر، سنگ، خشت، ملات گچ و آهک ساخته شده است. این قلعه بر روی صخره های سنگی بنا شده است.

نام امروزی آن که به معنای سپهر سپهران است از زمان قاجار بر آن نهاده شد. نام های دیگر این قلعه که در متون تاریخی ذکر شده است "دژ شاپورخواست" ، "سابر خواست" ، "دزبر" و "قلعه خرم آباد" می باشد.

قلعه فلک الافلاک به ثبت ملی رسیده و سپس تبدیل به موزه فلک الافلاک شده که از قسمت هایی مانند باستان شناسی، هنر های سنتی و مردم شناسی تشکیل شده است.

2. پل شاپوری

پل شاپوری که در گویش محلی به آن طاق پیل اشکسه در خرم آباد قرار دارد

در ضلع جنوبی قلع فلک الافلاک یک اثر تاریخی دیگری که از میراث فرهنگی ایران باستانی است قرار دارد که به پل شاپوری معروف است. این پل در گویش محلی به "طاق پیل اشکسّه" معروف است. قدمت این پل تاریخی مربوط به عهد ساسانیان است و یکی از شاهکار های هنر معماری آن دوران است.

این پل در زمان خود راه اتصال از غرب لرستان به شرق، خوزستان و تیسفون (پایتخت ساسانی) بوده است. این پل در ابتدا به طول 230 متر و دارای 19 طاق بود که امروزه فقط 5 طاق آن باقی مانده است.

3. مناره آجری

مناره ی آجری در خرم آباد در گذشته به عنوان میل راهنما استفاده می شده است

این بنای آجری و که به شکل استوانه ای بر روی یک سکوی مکعبی ساخته شده است در جنوب خرم آباد و در محله قاضی آباد در داخل پارک شقایق قرار دارد و به مناره آجری معروف است. این مناره در زمان کهن به عنوان میل راهنما و دیده بانی برای هدایت و راهنمایی کاروان هایی که از شهر عبور می کردند و نیز نگهبانی شهر، کاربرد داشته است.

تاریخ این بنا به عقیده برخی از کارشناسان مربوط به زمان دیلمیان است و در آن زمان دارای ارتفاع بلند تری بوده که اکنون ارتفاع آن به 30 متر می رسد.

راه رسیدن به پشت بام این مناره از طریق 99 پله ای است که در آن تعبیه شده است. از پشت بام آن می توانید یک چشم انداز بسیار زیبا را تماشا کنید.

4. بقعه بابا طاهر

در این شهر یک بقعه تاریخی وجود دارد که به اعتقاد اهالی شهر متعلق به بابا طاهر، سراینده معروف دو بیتی های لری و لکی بوده است. بقعه بابا طاهر در مرکز شهر و در ضلع غربی قلعه فلک الافلاک قرار دارد.

بسیاری از مردم بابا طاهر خرم آباد را با بابا طاهر عریان همدانی اشتباه می گیرند. در لرستان افرادی که اهل حق هستند لقب "بابا" می گیرند و این بقعه احتمالا مربوط به یکی از آنها است. تاریخ ساخت این بقعه مربوط به دوران صفوی است. 

این اثر تاریخی دارای یک طراحی ساده شامل یک گنبد خانه و یک ورودی می باشد. ساختمان اصلی این بقعه به شکل 8 ضلعی است که بر روی آن یک گنبد قرار دارد.

مقبره بابا طاهر در زیر زمین قرار دارد و روی آن را با ضریح چوبی پوشانده بودند. اما اکنون اثری از آن باقی نمانده است.

در بخش غربی این بقعه، اتاق کوچکی قرار دارد که قدمت آن مربوط به دوران حکومت هخامنشیان است و در آثار ملی ثبت شده است.

5. گرداو بردینه (گرداب سنگی)

گرداب سنگی که به زبان محلی گرداو بردینه گفته می شود از جاذبه های خرم آباد است

گرداب سنگی که در زبان محلی آن را گرداو بردینه می نامند، یکی دیگر از آثار تاریخی شهر خرم آباد است. این اثر تاریخی در بخش مرکزی خرم آباد و در یک بافت قدیمی درون میدان تختی قرار دارد.

این بنا با استفاده از سنگ و ساروج و به شکل مدور ساخته شده است. در این بنای سنگی یک چشمه فصلی قرار دارد که گرداگرد آن را گرداب فرا گرفته است. از این چشمه برای آبیاری زمین های کشاورزی و برای آسیاب های آبی استفاده می شده است. در فصل زمستان آب این چشمه بالا می آید و منظره جالبی ایجاد می کند.

6. آسیاب گبری

آسیاب گبری از دیگر آثار تاریخی این شهر است که در جنوب خرم آباد و در محله ای به نام حسین آباد واقع شده است. بنا بر کاوش های باستان شناسی این اثر تاریخی متعلق به دوران حکومت ساسانیان است و تا زمان قاجاریان مورد استفاده بوده است. این اثر تاریخی بر روی یک پلان مستطیل شکل بنا شده است و دارای طول  26 متر، عرض 6 متر و ارتفاع بیش از 5 متر است. این اثر تاریخی به عنوان اثر ملی به ثبت رسیده است.

7. حمام گپ

حمام گپ یکی از آثار باستانی دوران صفوی است که در خرم بنا شده است

این بنا که متعلق به دوران صفوی  است دارای مساحتی در حدود 800 متر مربع می باشد و با تزئینات زیبا و ساده گچبری در رسمی بندی های زیر گنبد مزین شده است. این حمام در مجاورت میدان گپ خرم آباد و در مرکز شهر قرار دارد و به حمام گپ شهرت یافته است.

در ایام قدیم آب مورد نیاز این حمام از طریق چاهی به نام "گور" یا "گاورو" واقع در بخش تون حمام تامین می شد. این حمام متعلق به حسین خان ساکی بوده و همزمان با ساخت پل گپ خرم آباد احداث شده است.

8. مسجد جامع خرم آباد

مسجد جامع خرم آباد از آثار تاریخی این شهر است که قدمت آن به اواخر قرن 10 هجری می رسد. این مسجد تاریخی در سال 970 هجری قمری به دستور شاه پرور سلطان دختر اغوربیک از اتابکان لرستان ساخته شد. 

این مسجد در دوره های مختلف مرمت و بازسازی شد تا به شکل امروزی درآمد و اکنون شامل ایوانی در بخش شرقی، طاق ها، گنبد و شبستان ستون دار است. در این مسجد سه سنگ نوشته وجود دارد که حاوی دستورات دوران حکومت صفویان است.

9. سنگ نوشته خرم آباد

این اثر تاریخی متعلق به قرن ششم ه.ق و دوران حکومت سلطان محمود بن ملک شاه سلجوقی است و در خیابان شریعتی این شهر قرار دارد. 

در گویش محلی به این اثر تاریخی برد نوشته نیز می گویند. در چهار طرف این سنگ نوشته متنی به خط کوفی و زبان فارسی مشاهده می شود که با بسم الله شروع شده است و به نظر می رسد حکم "امیر ابو سعید برسق" می باشد. این سنگ نوشته امروزه در نزدیکی مسیر ترانزیت تهران به خوزستان واقع  است.

جاذبه های طبیعی خرم آباد

خرم آباد به دلیل آبشار های خروشان و زیبایش به شهر آبشار نیز معروف است. آبشار ها بخش مهمی از جاذبه های طبیعی این شهر را تشکیل می دهند. علاوه بر آبشار ها، این منطقه دارای جاذبه های گردشگری طبیعی دیگری مانند دریاچه ها و باغ ها نیز می باشد که در این بخش به معرفی برخی از آنها می پردازیم.

دریاچه کیو

دریاچه کیو به نگین فیروزه ای خرم آباد معروف است

این دریاچه در شمال غرب لرستان قرار دارد و به نگین فیروزه ای خرم آباد مشهور است که همه ساله میزبان گردشگران زیادی از سراسر کشور می باشد. این دریاچه دارای مساحتی بیش از 7 هکتار و عمقی بین سه تا هفت متر می باشد که محل زندگی انواع پرندگان مهاجر و بومی و جانوران آبزی می باشد.

نام این دریاچه به در زبان محلی به معنی رنگ کبود و آبی می باشد. در اطراف این دریاچه انواع تسهیلات و امکانات برای گردشگران فراهم است و این منطقه به یک تفریح گاه جذاب تبدیل شده است.

آبشار آب سفید

آبشار آب سفید یکی دیگر از دیدنی های طبیعی این منطقه است. راه دسترسی به این آبشار از طریق جاده الیگودرز می باشد. این آبشار از دل صخره می گذرد و در دامنه های زاگرس جاری می شود.

این آبشار حدود 70 متر ارتفاع دارد. و همین ارتفاع زیاد باعث شده که آب با هوا ترکیب شود و با فشار به سنگ ها برخورد کند که در نتیجه آن حباب های سفیدی ایجاد شود که رنگ آبشار را سفید کند و به این ترتیب به آبشار آب سفید معروف شود. در گویش محلی به آن آبشار اواسپید می گویند.

اطراف این آبشار زیبا مناظر طبیعی جذاب به همراه کوه ها و صخره ها، آب های معدنی و پوشش گیاهی و جنگلی سبب شده تا هر سال گردشگران زیادی به این منطقه جذب شوند.

آبشار نوژیان

آبشار نوژیان در 40 کیلومتری جنوب شرقی خرم آباد قرار دارد

آبشار نوژیان مرتفع ترین آبشار در استان لرستان است. این آبشار در 40 کیلومتری جنوب شرقی خرم آباد قرار دارد که برای رسیدن به آن باید کمی پیاده روی کنید.

این آبشار 95 متر ارتفاع دارد که در فصل بهار به اوج زیبایی می رسد. وجود انواع گیاهان و درختان در اطراف این آبشار یک ترکیب زیبا و خیره کننده ای از این منطقه ایجاد کرده  است.

آبشار افرینه

این آبشار نیز از جاهای دیدنی و جذاب خرم آباد می باشد که در کنار جاده قرار دارد. از این رو راه دسترسی به این آبشار بسیار راحت می باشد. این آبشار در آغاز سال به اوج پر آبی می رسد و جلوه بسیار دیدنی دارد. آبشار افرینه در جاده خرم آباد به اندیمشک و در روستای افرینه قرار دارد.

آبشار گریت

این آبشار را به نام هفت چشمه نیز می شناسند. آبشار گریت در 50 کیلومتری خرم آباد و در جاده ای که به سپید دشت منتهی می شود قرار دارد. ارتفاع این آبشار 15 متر و عرض آن 17 متر می باشد. این آبشار برای دوستداران طبیعت یک منظره دل انگیز است که صدای حاصل از ریزش آب به همراه هوای دلنشین آرامش خاصی را به شما هدیه می کند.

علاوه بر این آبشارها، استان لرستان دارای آبشار های فراوان دیگری نیز می باشد که شامل آبشار کاکا رضا، آبشار بیشه و وارک می باشد.

مخمل کوه

مخمل کوه یکی از مکان های دیدنی و طبیعی خرم آباد است

مخمل کوه از دیگر جاهای طبیعی و دیدنی این منطقه است که به دلیل وجود گل سنگ های مخملی رنگ به این اسم شهرت یافته است. این کوه در شمال شرقی خرم آباد قرار دارد. در تنگه ای به نام شبیخون در پارک جنگلی آبشار مخمل کوه وجود دارد. این منطقه به دلیل سرسبزی خارق العاده و وسیعش به یک منطقه دیدنی برای گردشگری تبدیل شده است.

مجموعه مخمل کوه از زیباترین مناطق دیدنی خرم آباد است که بخشی از دره تاریخی خاید آلو است. منظره پارک جنگلی و تفرجگاه شمال مخمل کوه در بهار و تابستان شکوه و زیبایی خاصی دارد.

بام خرم آباد

بام خرم آباد از دیدنی های این منطقه است که بازدید از آن در شب هنگام توصیه می شود و جلوه زیباتری دارد. روشنایی خانه ها و اتوبان های شهر از آن بالا جلوه زیبایی دارد و سکوت شب باعث آرامش تان می شود.

رصد خانه کاسین در این منطقه قرار دارد و قرار است بام خرم آباد تبدیل به بزرگترین مجتمع تفریحی غرب کشور تبدیل شود. برای رسیدن به این جای دیدنی باید از یک جاده شیب دار بالا بروید.

غار دوشه

در غار دوشه ی خرم آباد نقاشی های باستانی روی دیوار حک شده است

برای آن دسته از افرادی که به نقاشی های باستانی حک شده بر روی دیواره غارها علاقمند هستند، بازدید از این غار توصیه می شود. غار های دوشه، همیان، میر ملاس و گنجی از جمله غار هایی هستند که به علت نقاشی هایی دیواری آن ها شهرت جهانی دارند.

در دوران گذشته انسان ها بر اساس باور های اعتقادی خود بر روی دیواره غار ها و یا سنگ ها نقاشی می کشیدند. این نقاشی ها که اکنون جزء آثار هنری به حساب می آیند در زمان های گذشته باور های اعتقادی محسوب می شدند.

غار یافته

غار تاریخی یافته در نزدیکی شهر خرم آباد قرار دارد. این غار از نظر باستان شناسی از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا در آن بقایای مربوط به زندگی عصر پارینه سنگی یافت شده است. این غار برای اولین بار در سال 1965 توسط یک باستان شناس آمریکایی مورد مطالعه باستان شناسی قرار گرفت. از سال 1384 نیز یک هیئت مشترک ایرانی بلژیکی در این غار به کاوش های عملی پرداختند.

باغ گلستان

باغ گلستان که در زمان قاجار محل زندگی حاکمان لرستان بوده است در شهر خرم آباد قرار دارد. این باغ پر از درختان بلند و سر به فلک کشیده است که در کنار چندین عمارت تبدیل به یکی از جاذبه های گردشگری این شهر شده است.

در گذشته این باغ شامل بخش هایی مانند حمام، مسجد، توپخانه، بیرونی و اندرونی بوده که زیبایی خاصی به آن می داده است. 

گردآوری : بخش گردشگری