معرفی باغ نگارستان از جاهای دیدنی شهر تهران

باغ موزه ی نگارستان در زمان قاجار بنا شده است

باغ نگارستان تهران: همه آنچه قبل از رفتن باید بدانید 

باغ موزه نگارستان یکی از جاهای دیدنی شهر تهران است که در زمان قاجار ساخته شده است و امروزه تبدیل به یک موزه شده است. این باغ موزه در میدان بهارستان و یک مکان خوش آب و هوا واقع شده است.

باغ موزه نگارستان

باغ نگارستان بستر حوادث مهم تاریخی بوده 

باغ موزه نگارستان در زمان قاجار و به دستور فتح علی شاه ساخته شده است. فتحعلی شاه قاجار دستور ساختن بسیاری از قصر ها و باغ های با شکوه را داد که از جمله آنها باغ گلشن، قصر ماه، قصر زر، قصر آبگینه، قصر زمرد می باشد. یکی از این عمارت ها همین باغ موزه نگارستان است که در زمان خود از شکوه و عظمت خاصی برخوردار بود.

این باغ موزه در یک مکان بسیار با صفا و آرام بخش در شهر تهران قرار دارد و بازدید کنندگان هنگام بازدید از این مکان فرصتی برای گذراندن لحظاتی آرام بخش و به دور از هیاهوی شهر خواهند داشت.

تاریخچه ساخت باغ نگارستان

این باغ در سال 1222-1228 هجری قمری با هدف ایجاد یک مرکز ییلاقی حکومتی ساخته شد. باغ نگارستان در زمان خود دارای وسعت و شکوه زیادی بود. این باغ بستر حوادث تاریخی مهم زمان قاجار بوده است و مکانی بود که در آن منشی و وزیر بزرگ میرزا ابوالقاسم فراهانی به قتل رسید و از همین رو دارای ارزش تاریخی می باشد.

از دیگر وقایع مهم تاریخی رخ داده در این باغ تاج گذاری محمد شاه قاجار است. بر اساس مدارک و شواهد موجود محمد شاه قاجار بر روی تخت طاووس قاجاری باغ نگارستان تاج گذاری کرده است.

این باغ در زمان های قبل دارای وسعت زیادی بود و از شرق به خیابان دروازه شمیران و اصطبل اعتماد السلطنه، از غرب به اراضی جلال الملک و از جنوب به باغچه های جلال الملک و صنیع الملک ختم می شد.

باغ نگارستان در طول تاریخ متحمل تغییرات زیادی شده است و دارای کاربری های مختلفی بوده است. این باغ زمانی محل اقامت تابستانی محمد شاه قاجار بوده، زمانی مدرسه، وزارتخانه، دارالمعلمین، مؤسسه لغت نامه دهخدا، مؤسسه جغرافیا، دانشکده و ... بوده است.

در این مکان در بین سال های 1341 تا 1370 هجری شمسی دانشکده علوم اجتماعی دایر بوده است. باغ نگارستان بعد از تخلیه دانشکده حدود دو سال متروکه بوده است و زمانی قصد تخریب آن را داشتند که با تلاش عده ای، از تخریب آن جلوگیری شد.

این باغ در سال 1392 بازسازی و مرمت شد و تحت مدیریت دانشگاه تهران درآمد. امروزه این باغ یکی از موزه های دانشگاه کشور می باشد. این باغ موزه عنوان دارای عنوان تاریخ علم نیز می باشد و اکنون جزو فهرست آثار ملی است.

نقاشی های باغ نگارستان

دیوار تالارهای باغ نگارستان، دارای نقاشی های فراوانی است

دلیل نام گذاری این باغ به نگارستان وجود نقاشی های فراوانی است که بر دیوارهای تالارهای این باغ نقش بسته اند. فتح علی شاه علاقه ی زیادی به نقاشی های شاهانه و زیبا داشت. او دستور داد تا نقاشان از او تصویری در یک لباس زربفت و مزین به گوهر های با ارزش ایجاد کنند.

در تالار سلام یک نقاشی از صف سلام فتحعلی شاه وجود دارد که یکی از مهمترین و با ارزش ترین این نقاشی هاست. این نقاشی ها بیان کننده این واقعیت است که باغ نگارستان به عنوان قصری بوده که متعلق به شاهان قاجاری بوده است.

تابلویی از این نقاشی ها به دستور مظفرالدین شاه توسط مصور الملک به تصویر کشیده شد و در وزارت خارجه آن زمان نصب شد.

شمایل ها و پرتره های این باغ توسط محمد حسن خان از شاگردان آقا صادق،نقاش دوره کریم خان زند ایجاد شده است. در خلق این باغ و نقاشی های آن، نقاشان و معمارانی همچون عبدالله خان معمار باشی و نقاش باشی و آقاجان اصفهانی نیز نقش داشته اند.

بناهای باغ نگارستان

باغ نگارستان دارای عمارت ها و تالارهای باشکوهی از جمله عمارت دلگشا، تالار سلام، تالار قلمدان و تعدادی حوض خانه بوده است. تالار سلام این قصر واقع در سمت شمال بوده و دارای اتاق های برای برگزاری مراسم رسمی بوده است. دیوار های این قصر با نقاشی های مربوط به شاه و شاهزادگان، بزرگان، امیران و سفیران و حکام بوده است.

 در وسط این باغ یک حیات خلوت با ساختمان های یک طبقه بوده است. در قسمت جنوبی این باغ حیات تالار مصور و در قسمت شمال غربی آن یک حمام با ستون های سنگی با تزئینات سنگ مرمر قرار داشت. این حمام محل قتل قائم مقام فراهانی است و سرسره نام دارد.

امروزه تنها بنایی که از این باغ وجود دارد، حوض خانه است. این حوض خانه در جنوب محوطه می باشد. باغ نگارستان امروزه شامل ساختمان های دانش سرای عالی است که از جمله آنها کتابخانه، فضای آموزشی، اداری و فضای سبز است.

امروزه این حوض خانه تبدیل به موزه هنرهای ملی شده است و محل نگهداری و به نمایش گذاشتن آثار نقاشی نفیس از هنرمندان معاصر است.

کتابخانه باغ نگارستان

ساختمان کتابخانه باغ نگارستان یکی از بخش های ساختمان های دانش سرای عالی است که در قسمت شمال شرقی باغ نگارستان واقع شده است. این عمارت در سال 1315 توسط نیکلای مارکوف معمار روسی بنا شده است. پروین اعتصامی شاعره معروف ایرانی زمانی در این کتابخانه مشغول به فعالیت کتابداری بوده است.

موزه کمال الملک

موزه ی کمال الملک در باغ نگارستان، محل نگهداری آثار هنرمندان معروف است

موزه کمال الملک یکی از مجموعه های این باغ می باشد. این موزه محل نگهداری و نمایش آثار هنرمندان بزرگی همچون افراد نام برده در زیر می باشد:

ابوالحسن صدیقی، آرشاک، اسکندر مستغنی، اسماعیل آشتیانی، جعفر پتگر، جمشید امینی، حسنعلی وزیری، حسین شیخ، حسینعلی مؤیدپردازی، رسام ارژنگی، رضا شهابی، رضا صمیمی، غلامعلی سیف ناصری، شوکت‌الملوک شقاقی، صدرالدین شایسته شیرازی علی اصغر پتگر، علی رخساز، علی کریمی، علی محمودی، علی‌اشرف والی، علی‌اکبر صنعتی، علی‌اکبر نجم‌آبادی، علی‌اکبر یاسمی، عباس کاتوزیان، علی‌محمد حیدریان، عفت‌الملوک شقاقی، مارکار قرابگیان، محسن سهیلی، محمدعلی فروغی، محمود اولیا، مصطفی نجمی، مهدی تائب، مهدی سجادی، میرمصور ارژنگی، میشا (میکائیل) شهبازیان، ناصر شهبازی، هادی تجویدی، یحیی دولتشاهی، دوستعلی معیرالممالک و هوشنگ پیمانی.

مجموعه مجسمه های جهانگیر ارجمند

یکی از قسمت های باغ نگارستان مجموعه ی مجسمه های جهانگیر ارجمند است

یکی از بخش های باغ موزه گلستان متعلق به آثار با ارزش و مجموعه مجسمه مینیاتور های مردم شناسی جهانگیر ارجمند است. وی یک هنرمند مجسمه ساز خود آموخته است که آثار هنری خود را در سال 1391 به باغ نگارستان دانشگاه تهران اهدا کرده است. این مجموعه در سال 1393  در معرض نمایش عموم قرار داده شد. نکته جالب در مورد این مجسمه ها مواد تشکیل دهنده آنها است که از یونولیت، کاغذ، مقوا، چوب و وسایل دور ریختنی و با استفاده از تیغ ریش تراشی با دستان این هنرمند توانا ساخته شده است.

تالار منیر فرمان فرمائیان

باغ نگارستان در میدان بهارستان تهران واقع شده است

یکی از بخش های این باغ موزه متعلق به آثار هنری منیر شاهرودی فرمان فرمائیان می باشد. وی از هنرمندان و نقاشان برجسته ایرانی است. آثار هنری او ترکیبی از آینه کاری، اشکال هندسی، نقش مایه ها و نقاشی پشت شیشه است که به صورت آثار هنری مدرن خلق شده است. جالب است بدانید که آثار این بانوی هنرمند به عنوان نخستین هنرمند ایرانی در یک نمایشگاه انفرادی در موزه گوگنهایم نیویورک به نمایش درآمده است.

مجموعه عکس محمود روح الامینی

یکی دیگر از قسمت های باغ موزه نگارستان محلی است که در آن آثار عکاسی سیاه و سفید ایجاد شده توسط محمود روح الامینی نگهداری می شود. این عکس های سیاه و سفید مراحلی از کاشت و داشت و برداشت گندم، حفر قنات، خرمن کوبی، پلک کردن گندم و ... را به نمایش می گذارند. این عکس ها در منطقه کوه بنان واقع در کرمان گرفته شده و از اهمیت مردم شناسی و فرهنگی بالایی برخوردار است.

نقاشی های دیواری صف سلام

نقاشی های دیواری صف سلام، در باغ نگارستان قرار دارد

دیوار نگاره صف سلام یکی از با ارزش ترین نقاشی های زمان قاجار است. این اثر هنری هم از لحاظ ابعاد بسیار بزرگ و تکنیک هنری حائز اهمیت است و هم از لحاظ تاریخی دارای اهمیت فراوانی است. زیرا این دیوار نگاره تمام پسران فتحعلی شاه را به نمایش گذاشته است. پسرانی از تیره ها و اقوام مختلف ایرانی و صاحب مناصب سیاسی که همگی در این دیوار نگاره به چشم می خورند.

این نقاشی دیواری در ابعادی در حدود 20 متر در5/2 متر است و با تکنیک رنگ روغن ترسیم شده است. این نقاشی شامل 54 قطعه بوده است. بر اساس شواهد و اسناد تعداد افراد ترسیم شده در این اثر 150 نفر بوده است. اما به علت جدا کردن این اثر از روی دیوار قسمتی هایی از آن تخریب شده و امروزه تنها 90 نفر آنها در این نقاشی به چشم می خورند.

این نقاشی دیواری به علت به نمایش گذاشتن جامه های فاخر و تزئینات منحصر به فرد و چشم گیر متعلق به شاه مانند بازوبند های نفیس او و همچنین جلوس او بر تخت طاووس با همراهی عده زیادی از فرزندان و نوه های او در لباس های آراسته  معروف است و بیان گر شوکت و اقتدار پادشاهان قاجاری است.

آدرس و راه های دسترسی به باغ موزه نگارستان

این باغ موزه در میدان بهارستان و در نزدیکی مجلس شورای اسلامی قرار دارد. بهترین و راحت ترین راه دسترسی به این مکان از طریق مترو می باشد. برای رسیدن به این باغ باید در ایستگاه بهارستان در خط دو از مترو پیاده شوید. سپس با کمی پیاده روی به ورودی غربی باغ در خیابان دانشسرا و یا ورودی شمالی آن در خیابان شریعتمدار خواهید رسید.

گرداوری: بخش گردشگری