روانکاوی چیست و تکنیک های روانکاوی کدامند؟

روانکاوی چیست

آشنایی با روانکاوی

روانکاوی مجموعه ای از تئوری های روانشناختی و شیوه های درمانی است که ریشه آنها در تئوری های زیگموند فروید است. تصور اصلی روانکاوی این باور است که همه اشخاص دارای افکار ، احساسات ، خواسته ها و خاطرات غیرآگاه هستند. هدف از روان درمانی، رهایی از احساسات و تجربیات سرکوب شده است که می توان توسط روانپزشک یا روانشناس فرد را یاری و درمان کرد.

تاریخچه روانکاوی

در دهه نود قرن نوزدهم، زیگموند فروید فرضیه ناخود‌آگاه را به نظریه‌‌ای برای توسعه و گسترش نظریه روانکاوی تغییر می‌ دهد.

زیگموند فرویدی که به عنوان عصب شناس کار حرفه‌ای خود را شروع نموده  بود و مدتی را هم در کنار ژان مارتَن شارکو در فرانسه هیپنوتیزم و اثر آن را بر روی نشانه های بیماری‌ای که به عنوان هیستری شناخته می‌شد را مشاهده و فراگرفته بود.

در همین دهه فروید با تمرکز بر دستگاه روانی انسان و تحقیق در آثار ادبی و هنری، نظریه‌ی ناخودآگاه را به عنوان عامل اصلی رفتار و زیست انسانی آموزش داد. نظریه‌ای که از ابتدای قرن بیستم و با نوشتن کتاب تاویل رویا‌ها، شکلی یکپارچه تر به لحاظ شیوه روانکاوی به خود گرفته بود.

در حقیقت فروید نظریه‌ای را بنا کرد که به عنوان یک شیوه عملی در روبرویی با نشانه های روانی انسان، او را دارای ساحتی می‌دانست که از دسترس پهنه آگاهی در زندگی روزمره‌اش خارج است؛ ولی علل رفتارها و افکار او را شکل می‌دهد.

در حقیقت فروید اعتقاد دارد که بخش بیشتر روان انسان را تاریکی فرا‌گرفته است و یا در همان مثال معروف کوه یخ، ناخودآگاه آن بخشی از کوه یخ است که زیر سطح آب قرار گرفته و غیر قابل دیدن است.

همانگونه که گفته شد فروید مدتی به فراگیری هیپنوتیزم مشغول بود و حتی در ابتدا از این شیوه برای دسترسی به گنجینه‌ی پنهان روان ناخودآگاه در بیمارانش استفاده می‌کرد. ولی بسیار زود به عللی آن را کنار گذاشت که شاید بتوان اصلی‌ترین علت او را ایجاد شیوه تداعی آزاد در روانکاوی نام برد.

در حقیقت تداعی آزاد این امکان را فراهم کرد (و می‌کند) که شخص روی یک تخت راحت دراز بکشد و آن‌چه که به ذهنش می‌آید را بدون هیچ ترس و خجالتی و بدون هیچ‌ نوع قضاوتی بگوید.

هر چند که در روند آن شخص مقاومت‌هایی را از خود نشان دهد و حتی عواطفی را که بیشتر منفی هستند نسبت به فرد روانکاو ابراز کند. مقاومت‌هایی که بر طبق مکانیسم‌های دفاعی ناخودآگاه در هر شخص انسانی شکل گرفته است و یکی از علل شکل گیری ناخودآگاه نیز هستند و انتقالی که به علت ساخت وضعیت روانی، همیشه به دنبال توسل به یک “دیگری” است.

آشنایی با روانکاوی

روانکاوی چیست؟

روانکاوی از گروه روان‌شناسی است که به تحقیق علمی رفتار و سیر روانی اشخاص می‌پردازد و در این راه از تخیق و تحلیل عمیق ناخودآگاه انسان یاری می جوید.

با نظر به این تعریف می فهمیم که: روانکاوی دانش است چون به تحقیق علمی می‌پردازد و از شیوه های علمی تبعیت می‌کند. روانکاوی یکی از زیرشاخه‌های روان‌شناسی به شمار می‌آید. کار روانکاوی تحقیق علمی رفتار و فرآیندهای روانی انسان است و برای رسیدن به این هدف، به بررسی عمیق و تحلیلی ناخودآگاه انسان می‌پردازد.

علل رجوع به روانکاو

افراد به علل گوناگونی به روانکاو مراجعه می‌کنند. رایج ترین این علل شامل گیرکردن در ارتباطات مخرب،  افسردگی و اضطراب، استرس کاری، اختلالات شخصیتی یا مشکلات هویتی و جنسیتی. بعضی اشخاص به‌دنبال تجربه‌ی نبود، به طور مثال ازدست‌دادن فری خاص به‌ علت مرگ یا جدایی، به کمک‌های روانکاوانه احتیاج پیدا می‌کنند و بعضی نیز درنتیجه‌ی تجربه‌ی اتفاقات تروماتیک (ضربات روانی) یا مورد سوء‌استفاده قرارگرفتن در کودکی و نوجوانی از روانکاو کمک می‌گیرند.

برای روان کاوی شاید نیاز باشد که درمانگرتان را در چند ماه یا چند سال هفته‌ای یک تا چند بار ببینید. شاید حتی روانکاو مصلحت بداند که هفته‌ای چهار یا پنج بار همدیگر را ببینید. روانکاو کم کم می تواند با جلسات منظمِ ۴۵ تا ۵۰ دقیقه‌ای به الگوهای فکری و رفتاری‌تان آگاه شود و بفهمد که این الگوها چطور روی حالات عاطفی یا روابط خانوادگی و اجتماعی‌تان اثر گذاشته‌اند.

تکنیک های روانکاوی

تکنیک های روانکاوی

تفسیر 

این تکنیک یکی جزء اصلی درمان روانکاوی است. تفسیر به معنی برقرار کردن ارتباط کلامی روان تحلیلگر با بیمار و فرضیه سازی درباره ذهن ناخودآگاه او است. این فرضیه سازی در حالاتی صورت می گیرد که درمانگر تعیین می کند تعارضات ناخودآگاه شخص باعث به وجود آمدن اختلال در کارکرد ارتباطی فعلی شخص در جلسه درمان شده است. روند تفسیر نخست از سازوکار های دفاعی ناکارآمد درمانجو آغاز گردیده و آنگاه در جریان ساختار جلسه درمانی و شیوه برقراری ارتباط شخص با روانکاو ادامه پیدا می کند. 

تداعی آزاد 

یکی از تکنیک های دیگر روانکاوی تداعی آزاد است. روانکاو از شما نمی خواهد درمورد مسئله ای خاص حرف بزنید بلکه از شما می خواهد که هر چیزی به ذهنتان می آید را بدون حذف بگویید. حتی چنانچه افکارتان نامربوط باشد یا متن هماهنگی نداشته باشد.

در روانکاوی کلاسیک روانکاو هیچ کوششی برای سمت و سو دادن به حرف های شما نمی کند وی ابمان دارد که راه روانکاوی باید به صورت خودکار به وسیله ذهن مراجع تنظم گردد و برای سرعت بخشیدن به جلسات آن ها فقط  تعداد جلسات را در هفته بیشتر می کند. در حقیقت تداعی آزاد در روانکاوی کلاسیک پایه شیوه درمان را تشکیل می داد ولی امروزه رویکردهای جدید امکان دارد فقط در زمان های خاصی مثلا برای تعبیر خواب های شخص از این روش استفاده کنند. 

تحلیل خواب

تحلیل خواب در روانکاوی به این صورت است که مراجع درمورد رویاها و خواب هایی که دیده است حرف می زند و درمانگر با استفاده از دیدگاه روانکاوانه به این خواب ها معنایی شخصی می دهد. این معنا در گرو شناخت ذهن ناخودآگاه بیمار، تفکرات، ترس ها و غرایز او است.

انتقال 

در روانکاوی عقیده ای وجود دارد در مورد اینکه اشخاص مشکلات و تعارضات ناخودآگاه خود در دنیای خارج  را در جلسه درمان تکرار می کنند که به این عمل انتقال گفته می شود. تجزیه و تحلیل انتقال منبع اصلی به وجود آوردن تغییر در درمانجو به حساب می آید.

البته عمل انتقال برای خود درمانگر هم اتفاق می افتد یعنی امکان دارد که او هم تعارضات خود در دنیای بیرون را به جلسه درمان انتقال دهد که به این عمل انتقال متقابل می گویند. روانکاو تا حد ممکن باید نسبت به انتقال متقابل آگاه باشد و از داخل شدن آن با شیوه درمان جلوگیری کند. 

مقاومت

روان‌کاو با شنیدن گفته‌های بیمار به جستجو در مورد نمونه‌های مقاومت، یعنی میل به بازداری از ابراز آزادانهٔ مطلب ناخودآگاه آن‌ها می‌پردازد؛ به طور مثال چنانچه بیمار درباره گفتگو درمورد یک مسئله مقاومت می‌کند، در این صورت روانکاو تلاش می‌کند با دنبال کردن مسئله علت مقاومت را پیداکند.

کاربرد روانکاوی

روانکاوی به عنوان یک روش روان‌درمانی

روان‌کاوی تاثیر گذارترین و پیشرفته‌ترین راه حل های روان‌درمانی را داراست. روان‌کاوی، درمانی پویا و عملی برای اختلالات روان‌شناختی است. روان‌کاوی گروهی از دیدگاه‌ها و راهکارحل درمانی را دربردارد که در کارها و جست و جو های زیگموند فروید و دیگر روانکاوان عالی ریشه دارد.

محور درمانی در روانکاوی، جستجو، بررسی و تحلیل ناهشیار به منظور ریشه‌یابی و درمان فید اختلالات روانی است. در این روش روانکاو سعی می‌کند که افکار، احساسات، تمایلات و خاطرات ناخوشایند را که در ناهشیار جای گرفته‌اند بشناسد و با وارد شدن محتوای ناهشیار به قسمت هشیار، مراجع را به بینش و آگاهی نسبت به این محتوا برساند. با این کار روانکاو می‌تواند به درمان اختلالات روانی بپردازد.

ناهشیار (ناخودآگاه) افکار، تمایلات، باورها، انگیزه‌ها، نگرش‌ها، احساسات و هیجان‌هایی از انسان را دربرمی‌گیرد که نسبت به آن‌ها آگاهی ندارد. این معنی را اولین بار زیگموند فروید طرح شده است.

گردآوری: بخش رواشناسی