آندوسکوپی دیسک کمر چیست؟ مزایا و عوارض جراحی آندوسکوپی دیسک کمر

جراحی لامینکتومی یکی از انواع جراحی دیسک کمر است

آندوسکوپی دیسک کمر و مزایای آن 

احساس درد در ناحیه ی کمر یکی از علائم رایجی است که حاکی از دیسک بین مهره ای است. یکی از روش های درمان دیسک کمر، جراحی آندوسکوپی می باشد. برای این منظور چنگک مخصوصی به واسطه ی لوله ی آندوسکوپ وارد محل بیرون زدگی دیسک می شود و با لیزر دیواره ی دیسک ترمیم می گردد.

دیسک کمر

ستون فقرات شامل 26 مهره می باشد. در میان مهره ها صفحات انعطاف پذیری به نام دیسک قرار دارند. دیسک ها فشار هایی را که در طی انجام فعالیت های روزانه به ستون فقرات وارد می شوند، دریافت می کنند.

شکل اولیه ی دیسک میان ستون فقرات کروی است اما با محتمل شدن فشار های متعدد  دچار بیرون زدگی می شود. برجسته شدن دیسک برنخاع فشارهایی را وارد می کند و فرد احساس درد می کند، این عارضه فتق دیسک کمر نام دارد.

نشانه های رایج دیسک کمر

• احساس درد در ناحیه ی کمر، از کمر تا امتداد ناحیه ی تحتانی

• اختلال در عملکرد مثانه

• ضعف عضلانی

انواع مختلف جراحی دیسک کمر

برای درمان دیسک بین مهره ای جراحی های مختلفی از قبیل میکروسکوپی، لامینکتومی و آندوسکوپی وجود دارد. 

• جراحی لامینکتومی به دلیل نیاز به بیهوشی عمومی و ایجاد زخم های عمیق دوره ی نقاهت طولانی مدتی دارد.

• جراحی میکروسکوپی نیز در طی عمل نیاز به برش دارد اما در این نوع جراحی برش ایجاد شده کوچک تر از لامینکتومی است. علاوه براین، برای مشخص سازی محل عارضه ازمیکروسکوپ استفاده می شود لذا بااین بزرگنمایی احتمال صدمه به ریشه های عصبی بسیار کاهش می یابد.

• جراحی آندوسکوپی نوعی جراحی کم تهاجمی برای درمان دیسک کمر است. با این تفاوت که در عمل های جراحی برای دسترسی به دیسک، قسمتی از استخوان ستون مهره به نام لامینا برداشته می شود، در حالی که  در جراحی آندوسکوپی در استخوان های مهره تداخلی ایجاد نمی شود.

در ادامه مطلب جراحی آندوسکوپی دیسک کمر را به صورت کامل شرح می دهیم.

مفهوم کلی آندوسکوپی دیسک کمر

به طور کلی آندوسکوپ وسیله ای است که معمولا در جراحی های دیسک کمر برای شفاف سازی تصویر مهره ها در حین جراحی مورد استفاده قرار می گیرد.

در گذشته برای جراحی دیسک کمر، برش های عمیقی را ایجاد می کردند. این برش های عمیق روند بهبودی را کند می ساخت و افراد مجبور به تحمل درد های بی وقفه بودند. اما به وسیله ی دوربین آندوسکوپ دیگر نیازی به ایجاد برش های گودالی نیست و به صراحت قابلیت خارج کردن دیسک میسر شده است.

درواقع جراحی آندوسکوپی روشی کم تهاجمی است که روند درمان را تسریع می بخشد و ایجاد بیماری های عفونتی را به شدت کاهش می دهد. به این روش، جراحی لاپاراسکوپی نیز می گویند.

برجسته شدن دیسک و فشار آمدن به نخاع موجب احساس درد در فرد می شود

کاربرد های مختلف آندوسکوپی دیسک کمر

• سیاتیک

• بیرون زدگی و برجستگی دیسک های کمر و گردن

• فتق دیسک کمر و گردن

• برداشتن کیسه صفرا به وسیله لاپاراسکوپی

• التهاب عصب های بازو

• بیماری در ناحیه ی عصب

جراحی آندوسکوپی برای درمان چه نوع دیسک های کمر قابل اجرا است

پزشک متخصص برای تشخیص نوع جراحی مناسب، تصویربرداری ام.آر.آی را تجویز می کند. درصورتی پزشک برای جراحی از روش آندوسکوپی بهره می گیرد که پارگی دیسک تنها در یک طرف باشد یا دیسک استخوانی نشده باشد.

در اکثر مواقع افرادی برای آندوسکوپی دیسک مناسب هستند که درد در ناحیه ی تحتانی و سیاتیک آن ها بیشتر از درد کمر باشد.

به طور کلی آندوسکوپ مناسب دیسک های بالای کمر است و برای درمان آخرین دیسک مهره ای (S1-L5) قابل اجرا نمی باشد. زیرا این دیسک در ناحیه ی لگن قرار دارد و مانع وارد شدن آندوسکوپ به فضای دیسک می شود.

همچین زمانی که عارضه ی تنگی کانال نخاع وجود داشته باشد، به دلیل کوچک بودن سوراخ بین مهره ای فضای کافی برای وارد شدن آندوسکوپ وجود ندارد. لذا در بیمارانی که تنگی کانال نخاع دارند، جراحی آندوسکوپی توصیه نمی شود.

دیسک ها در میان مهره های کمر کروی شکل اند

نحوه جراحی آندوسکوپی دیسک کمر

برای آغاز جراحی همانند سایر جراحی ها بی حسی موضعی تزریق می گردد تا در روند جراحی بیمار درد را احساس نکند. لازم به ذکر است این نوع جراحی نیاز به بیهوشی عمومی ندارد.

پزشک متخصص به وسیله ی تصویری برداری های ام.آر.آی و رادیولوژی محل عارضه را برای جراحی مشخص می کند.سپس در حوالی بافت ماهیچه ای و فتق دیسک برشی ایجاد می گردد.

پزشک به منظور باز نگه داشتن زخم و تکمیل فرایند جراحی از دیلاتور بهره می گیرد. درواقع دیلاتور را در داخل بدن قرار می دهند و به وسیله یک لوله ی نیم سانتی متری از جنس فلز زخم را باز نگه می دارند.

پس از قرارگیری دیلاتور دوربین آندوسکوپ وارد بدن قرار می گیرد. این دوربین یک ارزیابی کلی از وضعیت دیسک و پارگی ها را با کیفیت بالا (4K) در اختیار جراح قرار می دهد. بدین جهت، هرنوع پارگی در دیسک کمر و عصب های موجود در لایه های حلقویی به وسیله ی لیزر برداشته می شوند.

پس از تمام شدن روند جراحی، لوله فلزی از بدن خارج می شود و محل برش بخیه می گردد.

عمل آندوسکوپی دیسک کمر به دو روش «ترانس فورامینال» و « اینتر لامینار» صورت می گیرد.

در روش ترانس فورامینال بیهوشی به شکل موضوعی است اما در روش اینتر لامینار بیهوشی به صورت عمومی می باشد و برای درمان دیسک بین مهره ای پنجم و اول کمر مورد استفاده قرار می گیرد.

انتخاب روش درمان کاملا به تشخیص پزشک و شرایط جسمانی بیمار بستگی دارد.

به جراحی آندوسکوپی،جراحی لاپاراسکوپی نیز می گویند

مراقبت های لازم پس از جراحی آندوسکوپی دیسک کمر

به طور معمول بیمارانی که برای جراحی دیسک کمر از روش آندوسکوپی بهره مند می شوند، یک روز پس از عمل از بیمارستان ترخیص می شوند.

در هفته های اول جراحی برای کاهش فشار فعالیت های روزانه به ستون فقرات، کمربند های مخصوصی توسط پزشک مربوطه تجویز می شود.

یکی از بهترین و موثر ترین روش ها برای کاهش دوره ی نقاهت، شرکت در دوره های فیزیوتراپی تحت نظر پزشک می باشد. فیزیوتراپی نوعی درمان تحریک عضلات است که برای بهبود ضعف عضلات دست و پا به مدت چند هفته صورت می گیرد.

لازم به ذکر است در طی شش هفته اول بعد از جراحی، انجام هرگونه فعالیت های فیزیکی شدید ممنوع است.

در 6 ماه اول پس از جراحی حتی با تکمیل دوره ی درمان، به دلیل اهمیت غضروف سازی در ناحیه ی جراحی از بلند کردن اجسام سنگین خود داری کنید. همچنین از استشمام دود سیگار اجتناب کنید. زیرا دود ناشی از سیگار تراکم استخوان ها را کاهش می دهد و دیواره ی دیسک را ضعیف می سازد.

مزیت های جراحی آندوسکوپی دیسک کمر

سرآغاز به کارگیری جراحی آندوسکوپی به سال ها قبل برای جراحی دستگاه گوارش باز می گردد. پس از بازدهی های خوب لاپاراسکوپی از این نوع جراحی برای عمل های ناحیه ی شکم، ستون فقرات و مغز واعصاب نیز مورد استفاده قرار گرفت. 

یکی از مزیت های برجسته ی جراحی آندوسکوپی این است که در روند جراحی به جای باز کردن محل عارضه، سوراخ های کوچکی ایجاد می شود و با وارد کردن لاپاراسکوپ فرایند جراحی طی می گردد. لذا بیمار درد بسیار کمتری را نسبت به سایر جراحی ها متحمل می شود.

به عبارتی دیگر، در جراحی آندوسکوپی برش پوستی حدود نیم سانتی متراست در صورتی که در جراحی های باز به طور تقریبی 5 سانتی متر برش داده می شود.

علاوه براین، در جراحی آندوسکوپی با وجود اینکه جراحی به مدت 30 الی 40 دقیقه  صورت می گیرد؛ شانس موفقیت بسیار بالایی دارد.

مزیت های جراحی آندوسکوپی فتق و دیسک کمر

• کاهش احتمال عفونت

• کاهش عوارض پس از جراحی

• کاهش احتمال وارد شدن صدمه به اعصاب نخاعی

• مدت زمان کوتاه جراحی

• امکان ترخیص زود هنگام بیمار

• کاهش خونریزی

• حذف خطرات بیهوشی

• عدم چسبندگی پس از جراحی

• تسریع روند بهبودی

عوارض جراحی آندوسکوپی به طرز قابل توجهی کم است

عوارض جراحی آندوسکوپی دیسک کمر

جراحی دیسک کمر به وسیله ی آندوسکوپی میزان خطر جراحی را نسبت به جراحی های باز به طرز قابل توجهی کاهش می دهد. بااین حال مراجعه به پزشک باتجربه حائز اهمیت است زیرا ممکن است با کوچک ترین خطا، بیمار در معرض ضعف عضلانی و فلج شدن پایین تنه قرار بگیرد.

عارضه های پس از جراحی موفق آندوسکوپی بسیار ناچیز(حدود5 درصد) است. گاهی احتمال دارد به دلیل ترمیم عصب های آسیب دیده با کاهش اثر بی حسی بیمار درد های موقتی را متحمل شود. همچنین به دلیل تزریق داروهای بی حسی، فرد دچار سردرد موقتی  می گردد.

 پزشک مربوطه قبل و حتی در حین جراحی آنتی بیوتیک درون وریدی را به بیمار تزریق می کند و محل جراحی مدام توسط پرستاران در اتاق عمل استریل می شود. بااین حال احتمال عفونت دیسک به خصوص در افراد مبتلا به دیابتی وجود دارد.

توجه داشته باشید احتمال بروز عفونت در جراحی آندوسکوپی بسیار پایین تر از جراحی باز است.

بااین حال اگر برای درمان به بهترین جراح ستون فقرات مراجعه نمایید و دستور العمل های پزشکی را رعایت کنید، عمل دیسک کمر هیچ گونه عارضه ای ایجاد نمی کند.

علل موثر در شکل گیری مجدد دیسک پس از جراحی آندوسکوپی دیسک کمر

به طور کلی علت های مختلفی در بازگشت و عود کردن دیسک حتی پس از جراحی تداخل دارند. عواملی از قبیل ژنتیک، عدم رعایت دستور العمل های پزشکی، انجام فعالیت های فیزیکی سنگین، اضافه وزن و استشمام سیگار احتمال عود دیسک کمر را بیشتر می کنند.

گردآوری : بخش سلامت