خواص ذکر یا کریم الصفح و معنای آن

آشنایی با ذکر یا کریم الصفح

ذکر یا کریم الصفح

ذکر کریم الصفح در دعای جوشن کبیر، آمده است و نشان دهنده ی این است که خداوند کریم الصفح است و به این معنا است که کسی که توبه کند خداوند او را می بخشد بدون اینکه به روی آن بیاورد و یا اصلا این کار را کرده است.

خواص ذکر یا کریم الصفح و معنای آن :

در دعای جوشن کبیر عبارت «یا کٓریمٓ الصَّفْح» آمده است و معنای آن خیلی جالب است. آیا تا به حال فردی شما را به خاطر خطایی که کردید بخشیده است و به گونه ای به شما نگاه می کنه و رفتار می کند که خطای شما یادتان می افتد، مثل اینکه این خطا برای شما سابقه ای بدی شده است.

اما بعضی از افراد شما را می بخشد به صورتی که اصلا انگار نه انگار شما مرتکب خطایی شده اید و اصلا به روی شما نمی آورند، به این نوع بخشش  «صَفح» می گویند و خدای ما اینگونه می بخشد. که از صمیم قلب می گوییم «یا کٓریمٓ الصَّفْح»

خدای ما کریم الصَفح است:

حضرت علی (ع) فرمودند:

در عجبم از کسی که از رحمت خدا ناامید می شود و حال آنکه محو کننده گناهان را در اختیار دارد ...

از حضرت پرسیده شد محو کننده گناهان چیست؟

ایشان فرمودند: توبه و استغفار ...

و همچنین فرمودند:

خود را با استغفار معطر و خوشبو سازید تا بوهای بد گناهان شما را رسوا نکند.

کریم الصفح به چه معناست؟ در چه مواقعی این نام و صفت خداوند وکیل، خوانده می شود؟

خواص ذکر یا کریم الصفح

آیه ی 85 سوره حجر را «آیه صفح» می گویند:

(وَ مَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ مَا بَيْنَهُمَا إِلَّا بِالْحَقِّ ۗ وَ إِنَّ السَّاعَةَ لَآتِيَةٌ ۖ فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِيلَ)؛ 

«ما آسمان و زمین و آنچه میان آن دو است، جز به حق نیافریدیم، و ساعت موعود ( قیامت ) قطعا فرا خواهد رسید، از آنها (دشمنان) به خوبی صرفن ظر کن (و آنها را به نادانی هایشان ملامت ننما) ».

معناى (صفح) و فرق آن با (عفو) و مفاد جمله: (فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِيلَ ...)

در مفردات راغب ذیل کلمه صفح گفته است (صفح هر چيزى ) پهنا و كناره آن است مانند صفحه صورت، صفحه شمشير و صفحه سنگ، و نيز صفح به معناى ترك مؤ اخذه است، مانند عفو، و ليكن از عفو بليغ تر و رساتر است.

و لذا در قرآن كريم هر دو، پهلوى هم آمده و فرموده:

فَاعْفُوا وَ اصْفَحُوا حَتَّي يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ إِنَّ اللَّهَ عَلي‏ کُلِّ شَيْ‏ءٍ قَديرٌ(2)

چون گاهى مى شود كه انسان عفو مى كند ولى صفح نمى كند، و اين كلمه چند بار در قرآن آمده است، مانند: فَاصْفَحْ عَنْهُمْ وَقُلْ سَلَامٌ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ(3) و فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِيلَ (4) و أَفَنَضْرِبُ عَنْكُمُ الذِّكْرَ صَفْحًا أَن كُنتُمْ قَوْمًا مُّسْرِفِينَ (5).

و آن معناى اضافى كه گفتيم در صفح هست، عبارتست از:

روى خوش نشان دادن، پس معناى صفحت عنه اين است كه علاوه بر اين كه او را عفو كردم، روى خوش هم به او نشان دادم و يا اين است كه من صفحه روى او را ديدم در حالى كه به روى خود نياوردم، و يا اين است كه آن صفحه اى كه گناه و جرم او را در آن ثبت كرده بودم ورق زده و به صفحه ديگر رد شدم و اين معنا از ورق زدن كتاب اخذ شده، گويا كتاب خاطرات او را ورق زده است. و در جمله و َمَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَ مَا بَيْنَهُمَا إِلَّا بِالْحَقِّ ۗ وَ إِنَّ السَّاعَةَ لَآتِيَةٌ ۖ فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِيلَ (6) خداى تعالى به پيامبرش ‍ دستور مى دهد كه از كفر هر كس كه كفر ورزيده غمگين نشود و غم و اندوه خويش را تخفيف دهد، همچنانكه در آيه: وَاصْبِرْ وَمَا صَبْرُكَ إِلَّا بِاللَّهِ ۚ وَلَا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَلَا تَكُ فِي ضَيْقٍ مِّمَّا يَمْكُرُونَ (7) همين دستور را داده، و كلمه مصافحه به معناى ماليدن كف دست به دست ديگرى است.

ذکر یا کریم الصفح به چه معناست

پس نوعی دلجویی از خطاکاری است که قصد تکرار ندارد (توبه نصوح کرده).

با این تفاوت که توبه نصوح به یاد می آید، اما کریم الصفح، به یاد نمی آورد (شاید در روز محشر فقط به خود فرد نشان داده می شود و نزد غیر خود و خدایش، آبرویش نمی رود)

در باب مفهوم کریم، نوعی منت مشاهده شده و در خلاف کلمه و صفت جواد به کار برده شده که در معنا بخشش بدون چشم داشت یا همان احسان بعد از عدل، برگرفته از حق معنا شده.

کریم الصفح در باب خطاها، نوعی تهدید به تکرار هم هست که اگر دوباره خطاکار انجام داد به یاد بیاورد که و یادآور بخشش گذشته باشد (صفت کریم بودن و سئول کننده از عمل)

درباره روز ازل هم که کمتر فردی یادش می آید، شاید نوعی قبول نکردن وقایعی است که خود خداوند هم فرموده بود و کسی قبول نمی کرد تا مواجه شد و به این ذکر پناه برد تا راضی به حکمت گردد.

گردآوری : بخش مذهبی