راه رهایی از احساس گناه

رهایی از احساس گناه

رهایی از حس گناه

شخصی که به هر دلیلی، چه موجه چه غیرموجه، خود را در اتفاقات گذشته مقصر می داند، چنانچه به شیوه منطقی با حس گناه خویش روبرو نشود، آن قدر در این حس جان فرسا غرق خواهد شد که از حضور مؤثر در خانواده و برقراری روابط اجتماعی سالم باز می ماند.

حس گناه پس از یک اشتباه، یعنی مقصر دانستن خویش به یک علت موجه، درواقع فرصتی است تا شخص به اشتباهاتش پی ببرد و در جهت اصلاح آنها گام بردارد. ولی در وهله ی اول این کار نیازمند تشخیص علت این حس آزاردهنده و پیدا کردن شیوه غلبه بر آن است که در ادامه به تفصیل در خصوص آن سخن خواهیم گفت.

حس گناه چیست؟

حس گناه حسی منفی و ناخوش‌آیند است که ما چنانچه از رویدادی که قبلا رخ داده پشیمان یا ناراحتیم بروز می کند. هنگامی که کاری را بر خلاف ارزش ها و باورهایمان انجام می دهیم یا موضعی بر خلاف باورها و ارزش هایمان اتخاذ می کنیم یا نسبت به افراد دیگر کاریا حرف نا مناسبی می زنیم حس گناه می کنیم.

به عنوان مثال چنانچه بر خلاف اعتقاد خویش، نتوانیم به درخواست کمک همکارمان جواب مثبت بدهیم، یا وقتی که به درخواست همسر خویش مبنی بر خرید ماشین پاسخ منفی می دهیم حتی چنانچه امکان و توان این خرید را نداشته باشیم زیرا خود را ملزم به براوردن خواست های همسر خود نموده ایم حس گناه می کنیم.

بسياری از ما عادت داریم که در مورد هر اتفاقی که در زندگی مان رخ می دهد تنها و تنها خودمان را سرزنش کنیم.

تمام سرزنش ها و حس گناهی که نسبت به خودمان داریم پیش از آنکه وضع ما را بهتر کند، بیشتر میتواند از خود تأثیرات عمیق و عمده ای بر سلامت روح و جسم ما باقی بگذارد. حس گناه قطعاً نمی تواند کمکی به بهبود اوضاع کند، بلکه تنها میتواند وضعیت را به هم ریخته تر نموده و ذهن شما را آشفته تر سازد.

راه غلبه بر احساس گناه

راه هایی برای کنارگذاشتن حس گناه!

باید با تغيير فکر و ذهن خویش تلاش کنیم که تا جای ممکن از همیشه سرزنش کردن و دائماً مقصر دانستن خودمان دست برداریم. در این مطلب تصمیم داریم شما را با راه هایی اشنا کنیم که حس گناه را در شما متوقف نموده و یا در کاهش آن تأثیر خواهند داشت.

حس گناه را با شرم و غمگینی اشتباه نگیرید

با کنکاش در احساسات و هیجان های درونی خویش، مطمئن شوید که احاس گناه را با احساساتی مانند شرمندگی یا غمگینی اشتباه نمی گیرید. تحقيقات عصب شناسی و ام آر آی مغز نشان داده که حس گناه با هیجان هایی مانند غمگینی و شرمندگی تفاوت دارد و هر کدام بخش های متفاوتی از مغز را درگیر می کنند.

همچنين، این مطالعات نشان داده اند که حس شرم و ناراحتی با حس گناه رابطه داشته و بعضی وقت ها باهم ظاهر می شوند. پس تمرکز و تأمل بر احساسات خویش بسیار اهمیت دارد که بتوانید ریشه و منشا هر یک را برای خود مشخص کنید. 

پذیرش

شخص باید بفهمد که اشتباه کرده است. چنانچه هم مطمئنید اشتباه نکرده اید باید بپذیرید که رفتار شما باعث رنجیده شدن فرد دیگری شده است. عده ای اصلا این مسائل برایشان مهم نیست. اما برای شما دیگران مهم اند و ازار آن ها سبب ناراحتی خاطر و عذاب وجدان شما می شود. بنابراین باید بپذیرید که رفتار اشتباهی کرده اید.

احساس گناه خویش را ریشه شناسی کنید

بسياری از روانشناسان و متخصصین معتقد هستند که شما باید ریشه و علت اصلی این که مدام خودتان را مقصر می دانید بشناسید، یعنی ببینید که دقیقاً ریشه این حس گناه کجاست؟ آیا همه این ها از زمان کودکی نشأت می گیرد؟

آیا والدین شما دائم شما را سرزنش کرده اند و این در پسِ ذهنتان باقی مانده است؟ می بینید؟ علل و ریشه های این حس گناه میتواند خيلي ساده باشد و در هر دوره ای از زندگی شما شکل گرفته باشد. شناخت این ریشه میتواند برای رسیدگی به حس گناه و ترک این عادت به شما کمک کند.

مقابله با احساس گناه

سعی کنید بدانید به چه دلیلی چه موجه چه غیرموجه حس گناه می کنید

چنانچه به دلیل رفتار ناشایست و آزاردهنده با کسی حس گناه می کنید، بدانید که میتوانید از این پشیمانی بعنوان فرصتی در جهت رشد و بالندگی خود کمک بگیرید.

مثلا اگر اخیرا رفتار توهین آمیزی با دوست قدیمی خود نموده اید یا به دلیل مشغله های کاری فراوان به اندازه ی کافی به خانواده ی تان نرسیده اید و از این بابت حس گناه می کنید، به خودتان یادآوری کنید که این آشفتگی درونی زنگ خطری است تا رفتار اشتباه تان را اصلاح کنید و با ادامه دادن به این اشتباه رفتاری به روابط دوستی یا خانوادگی تان آسیب نزنید.

به عبارت ديگر، حس گناه در چنين شرایطی میتواند سازنده و پرفایده باشد، برای این که این حس در شرایط فوق به منزله ی هشداری جدّي است که به شخص انگيزه می دهد تا رفتار خویش را اصلاح کند و در تعامل با افراد دیگر کوشاتر باشد.

البته ممکن است در این موارد تلاش کنید بر خطاهای خویش سرپوش بگذارید، اما مطمئن باشید که این کار آخر خوشی نخواهد داشت. همانطور که قبلاً گفتیم، حس گناه حاصل از ارتکاب یک اشتباه، کاملاً طبیعی است و فرصت مناسبی است برای جبران اشتباهات و جلوگیری از تکرار خطاهای گذشته.

حس گناه را به سپاسگذاری تبدیل کنید

حس گناه میتواند وسیله سازنده ای برای کمک به تغيير و بهبود رفتارتان و افزایش همدردی با افراد دیگر باشد؛ پس تبدیل جملات مملو از گناه به جملات قدرشناسی، به تجربیات تان ارزش بخشیده و دیدتان نسبت به قبل را تغيير می دهد. همینطور به فرآیند ترميم حس گناه و تبدیل آن به موضوعی موثر و سازنده میتواند باعث بهبود زندگیتان شود.

جملات و افکار« گناه وار» خویش را نوشته و هرکدام را تک تک به وضعیت قدردانی تغيير دهید. جملات گناه وار معمولاً چنين شکلی دارند:« من باید …»« من میتونستم…»« باورم نمیشه من…»« چرا من …» این جملات را به جملاتی تغيير دهید که بر چیزهایی که سپاسگزار شان هستید تمرکز دارند.

مثال:جمله« من نباید اینقدر به همسرم انتقاد می کردم.» را به« خوشحالم که میتونم یادبگیرم در موارد آينده کم تر انتقاد کنم.»

مثال:جمله« به چه دلیل دست از کشیدن مواد برنمیدارم؟ اینکار داره خانواده مو از بین می بره» را به« باید قدردان باشم که متوجه شدم باید مواد رو ترک کنم و خسارت هایی که به خانواده ام وارد کردم رو جبران کنم.»

علل ایجاد احساس گناه

برای کنار امدن با حس گناه جبران کنید

راهی بیابید که خطا را جبران کنید و این کار را هر چه سریعتر انجام دهید.به تأخیر انداختن این کار کنار امدن با حس گناه را برایتان دشوار می کند و سبب افزایش استرس در شما می شود.کاری انجام دهید که به نفع فردی باشد که به وی خسارت وارد کرده اید..

چنانچه میتوانید کاری را مستقیما در راستای حل آن مشکل انجام دهید.در غیر اینصورت ، به راه هایی برای جبران تالمات روحی یا خسارت های مالی و جسمی او فکر کنید.برای مثال، چنانچه کاری انجام داده اید که همکارتان باید اضافه کاری انجام دهد، کدام شیوه جبران بهتر است؟

به مدیریت بگویید که شما مقصر بوده اید و در پایان این کار کمک کنید، یا همکارتان را به ناهار دعوت کنید؟

درد دل کنید

درددل کردن و صحبت از ناکامی ها و ناراحتی ها برای اغلب خانم‌ها کار ساده ایست ولی برای بسياري از آقایان کاری بس سخت می نماید. ولی باورکنید صحبت باکسی که دوستتان دارد به شما ارامش خواهد داد و کمک می کند کم تر در ذهنتان خود را ازار بدهید.

ولی دقت کنید( این نکته بیشتر باید مورد توجه خانم‌ها باشد) موقعی که مشغول درد دل هستید از دایره انصاف خارج نشوید و مراقب باشید حرف هایی نزنید که بعدا عذاب وجدانتان را چند برابر کند!

احساس گناه

سفرکنید

سفر مورد خوبی برای رهایی از خود درگیری و خود آزاری است سفر میتواند یکروزه باشد یا حتی رفتن به یک پارک نزدیک منزل و خوردن بستنی و تماشای شادی و سرزندگی مردم شهرتان.

شاید هم سفری باشد به درون خودتان و پیدا کردن چیزهایی که قبلا نمی دانستید.

حس گناهتان را به حس ارامش تبدیل کنید

بیشتر ما انسانها ترجیح می دهیم احساسات منفی مان را سرکوب و انکار کنیم، آن ها را نادیده بگیریم، پنهان شان کنیم یا از آن ها بگریزیم. ولی مشکل بزرگ این است که اگر ما با حس گناه، خشم، نفرت، حسادت و اندهمان روبرو نشویم، آن ها همانند غده ای چرکین تنها روز به روز بزرگتر می شوند. بنا براین برای رهایی از حس گناه باید در زندگی مان مستقیم با این احساسات روبرو شویم.

تیچ نات هان در کتابی تحت عنوان ارامش در هر گام، روندی پنج مرحله ای را برای دگرگونی احساسات پیشنهاد می دهد:1- احساسی را که در وجودتان برانگیخته می شود، تشخیص دهید، 2- با آن حس یکی شوید، 3- آنرا ارام کنید، 4- آنرا رها کنید و 5- عمیقا آنرا بررسی کنید.

من با تمام احساساتم روبرو می شوم و آن ها را ارام می کنم.

گردآوری: بخش روانشناسی