پاسخ کارشناسان به ادعای بهبود کیفیت اینترنت: برخی از شاخص ها بهبود یافته اند، اما نه همه

کارشناسان اگرچه معتقدند برخی محدودیت‌های شبکه رفع شده است، اما تأکید دارند مسیر پرچالش بهبود کیفیت اینترنت در ایران ادامه دارد.

بهبود کیفیت اینترنت یکی از پربحث‌ترین‌های این روزهای شبکه‌های اجتماعی است. انجمن تجارت الکترونیک نیز به‌تازگی اعلام کرد برخی اختلال‌های شبکه اینترنت رفع شده است. فعالین این حوزه در گفت‌وگو با دیجیاتو، بهبود برخی شاخص‌های کیفیت اینترنت را تأیید می‌کنند، اما تأکید دارند که این‌ها همه‌چیز نیست. به باور آن‌ها، نباید از اقدام اخیر وزارت ارتباطات به‌عنوان یک «عقب‌گرد» یاد کرد، چرا که سیاست‌هایی همچون فیلترینگ تغییر نکرده است.

موضوع کیفیت اینترنت و اختلال روی شبکه، بحث دیروز و امروز نیست؛ اما همه‌چیز با دستور رئیس‌جمهور در جلسه شورای‌عالی فضای مجازی رنگ جدی‌تری به خود گرفته است. وزارت ارتباطات که هیچ‌گاه کندی اینترنت را نمی‌پذیرفت، حال بایستی در قالب یک کارگروه، علل کندی اینترنت را بررسی می‌کرد.

هم‌زمان با دستور رئیسی، نهادهای صنفی بخش خصوصی همچون سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور برای بررسی چرایی کیفیت اینترنت اعلام آمادگی کردند. انجمن تجارت الکترونیک اما پا را فراتر از این گذاشت و به‌طور مستقل گزارشی درباره کیفیت و وضعیت اینترنت منتشر کرد؛ گزارشی که نشان می‌داد ایران، قهرمان اینترنت بی‌کیفیت در جهان است.

اما وزیر ارتباطات در واکنش به این گزارش، آن را اشکال‌دار دانست و مدعی شد که در جلسه‌ با اعضای این انجمن، خودشان نیز به این موضوع اذعان داشته‌اند.

«محمد جعفرپور»، مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت نیز گزارش انجمن را ناصحیح خواند و با اشاره به عدم نارضایتی گیمرها، اعتقاد داشت که شبکه ارتباطی کشور اختلالی ندارد.

اما به‌تازگی آخرین جلسه مشترک انجمن تجارت الکترونیک و وزارت ارتباطات نیز برگزار شد و «نیما قاضی»، رئیس این انجمن، از بهبود کیفیت اینترنت خبر داد.

بنابر اعلام وی، از 30 مردادماه اختلال روی لیست خاکستری برطرف شده، پکت‌لاست بالا، retransmit و قطع و وصل در مقصد‌های بین‌المللی از بین رفته و حتی محدودیت پروتکل HTTP/3 در اپراتورها برداشته شده است.

مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت نیز با اشاره به همین جلسه، مدعی شد براساس تستی که در اواخر مردادماه روی شبکه زیرساخت با حضور تیم انجمن تجارت الکترونیک انجام گرفته، مشخص شده است که هیچ اختلالی در کل شبکه وجود نداشته و هر دو تیم هم روی این موضوع اتفاق‌نظر داشته‌اند.

آیا واقعاً کیفیت اینترنت بهتر شده؟

«پویا پیرحسینلو»، رئیس کمیته اینترنت و زیرساخت انجمن تجارت الکترونیک، در پاسخ به سؤال دیجیاتو مبنی بر اینکه آیا واقعاً کیفیت دسترسی مردم به اینترنت بهبود یافته است یا خیر، گفت:

«تجربه کاربر از کیفیت اینترنت به چندین متغیر مختلف مربوط می‌شود. بسیاری از این متغیرها نوسان‌های خاص خود را دارند، درنتیجه اینکه بگوییم بهبود یک شاخص آیا ادراک کلی کاربر را بهبود داده یا نه، به‌سختی قابل اندازه‌گیری و گزارش است.»

او وعده داد در گزارش بعدی انجمن تجارت الکترونیک، بهبود کیفیت اینترنت را به‌صورت کمّی بررسی کنند: «امیدواریم این گزارش در پاییز منتشر شود و تحلیل تفصیلی‌مان از مقایسه تجربه کاربران در ماه‌های متفاوت را گزارش خواهیم کرد.»

اما دقیقاً چه شاخص‌هایی مرتبط با کیفیت اینترنت بهبود یافته‌اند؟ پیرحسینلو دراین‌باره به دیجیاتو گفت: «مشکلاتی که ما به‌عنوان شواهد اختلال به وزارت ارتباطات معرفی کرده بودیم، برطرف شده‌اند. مشکلات مربوط به پروتکل HTTP/3، محدودیت در آپلود، Packet Loss بالا در مقصد‌های whitelist نشده، اختلال‌ روی برخی CDNها ازجمله کلادفلر و… ازجمله‌ این اختلالات بودند.»

با وجود گزارش کارشناسان مبنی بر رفع برخی اختلال‌های اینترنتی، مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت اعتقاد دارد همان‌طور که پیش‌تر اختلالی در شبکه وجود نداشت، تست‌های جدید هم گواه نبود اختلال هستند. مدیرعامل ابرآروان در واکنش به این سخنان گفت:

«به نظرم حتی اگر آدم‌ها با نیت‌های متفاوت از توقع ما، اقداماتی کنند که باعث بهبود زندگی مردم شود، باید از این اقدام‌ها استقبال کنیم. درنتیجه من به‌جای نیت‌خوانی، به وزارت ارتباطات بازخورد مثبت می‌دهم. هر شخصی یا نهادی اگر ببیند افکار عمومی همواره در برابر تمام اقداماتش چه مثبت چه منفی، یک واکنش ثابت می‌دهد، به‌مرور حساسیتش به افکار عمومی از بین می‌رود. درنتیجه فکر می‌کنم ما باید هر اقدام وزارت ارتباطات را مستقل بررسی کنیم و نسبت به آن اقدام فیدبک دقیق دهیم. همان‌طور که با صیانت، اختلالات و اینترنت طبقاتی مخالفیم، باید از کارهایی مثل توسعه فیبر نوری و رفع اختلالات هم استقبال کنیم. درنتیجه اگرچه با این نظر شرکت زیرساخت مخالفیم که «اختلالات گزارش‌شده توسط انجمن تجارت الکترونیک وجود نداشته یا به آن شدت نبوده است» (گراف‌های و تست‌های بین‌المللی به دقت این موضوع را اثبات می‌کنند) اما از همکاری، تلاش و رفع اختلالات گزارش‌شده تشکر می‌کنیم.»

پیرحسینلو ابراز امیدواری کرد که وزارت ارتباطات در کنار این خواست عمومی بماند و مسیر پرچالش و سخت بهبود کیفیت اینترنت در ایران را دنبال کند.

وزارت ارتباطات عقبگردی نداشته است

برای اینکه ببینیم بهبودهای یادشده در شاخص‌های کیفیت اینترنت چه اثراتی روی کاربران داشته، به سراغ «صالح سوزنچی»، یک توسعه‌دهنده نرم‌افزار و کارشناس شبکه رفتیم.

به گفته وی، آن‌طور که نمودارهای کلادفلر نشان می‌دهند، کیفیت پهنای باند ایران فقط به‌سمت کلادفلر اوج گرفته و بهبود یافته است. سوزنچی همچنین از رفع اختلال در پروتکل HTTP/3 یاد کرد و گفت شواهد نشان می‌دهد کیفیت اینترنت تا حدودی بهبود یافته، چرا که طی چند روز گذشته میزان شکایت متخصصین و توسعه‌دهندگان از وضعیت اینترنت کمتر شده است.

او اما تأکید دارد که وضعیت موجود را نباید یک عقب‌گرد از سوی دولت یا وزارت ارتباطات دانست؛ چرا که اگر واقعاً قرار به بهبود وضعیت باشد، اولین قدم رفع فیلتر پلتفرم‌هایی همچون گوگل پلی است. به باور این فعال حوزه تکنولوژی، وزارت ارتباطات چون احساس کرده اختلال‌های اخیر بیشتر از سمت متخصصین بوده، برخی از اختلال‌های موجود را کاهش داده است تا صدای اعتراض متخصصین این حوزه کمتر شود.

«وحید فرید»، فعال حوزه تکنولوژی و امنیت نیز در گفت‌وگویی کوتاه با دیجیاتو تأکید کرد تنها بخشی از محدودیت‌های اینترنتی برداشته شده است و شاهد کاهش محدودیت‌ها روی کلادفلر و پروتکل HTTP/3 هستیم. او درباره اثر کاهش این محدودیت‌ها بر اختلال VPN و فیلترشکن‌ها نیز گفت این امر به بازشدن پروتکل HTTP/3 بازمی‌گردد که تا پیش از این مسدود شده بود.

بنابر اذعان کارشناسان و متخصصین امر، کیفیت اینترنت نسبت به چند ماه گذشته تا حدودی بهبود یافته است؛ اگرچه درنهایت تجربه کاربری تمام مردم ایران، از متخصصین گرفته تا کاربران عادی، است که اهمیت دارد. «محمد جعفرپور»، معاون وزیر ارتباطات معقتد است اساساً اختلالی در شبکه نبوده و نیست اما از آنسو ریاست وزارت ارتباطات به این تأکید دارد که آن‌ه شب و روز روی این موضوع کار می‌کنند که کیفیت شبکه بهبود یابد و این تلاش هم قاعدتاً بخاطر اختلال‌هایی است که در شبکه وجود دارد.

شما در بخش نظرات به ما بگویید آیا طی یک هفته گذشته تجربه بهتری در دسترسی به اینترنت داشته‌اید؟