در دنیای پرمشغله ی امروز، بسیاری از افراد برای بیدار ماندن، تمرکز بیشتر و بالا بردن انرژی، به مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین روی می آورند. دو مورد از رایج ترین این نوشیدنی ها، قهوه و نوشابه های انرژی زا هستند. اما وقتی این دو را با هم ترکیب می کنیم چه اتفاقی می افتد؟ آیا انرژی بیشتری به دست می آوریم یا بدنمان را در معرض خطر قرار می دهیم؟ در این مقاله به بررسی قهوه با انرژی زا چه عوارضی دارد می پردازیم و عوارض احتمالی آن را زیر ذره بین می گذاریم.
هر دو نوشیدنی قهوه و نوشابه انرژی زا حاوی کافئین هستند. کافئین یک محرک طبیعی است که با مسدود کردن گیرنده های آدنوزین در مغز، احساس خستگی را کاهش می دهد و هوشیاری را افزایش می دهد. یک فنجان قهوه معمولاً حدود ۸۰ تا ۱۰۰ میلی گرم کافئین دارد، در حالی که یک قوطی نوشابه انرژی زا (۲۵۰ میلی لیتری) معمولاً بین ۵۰ تا ۸۰ میلی گرم کافئین دارد. بنابراین با مصرف همزمان این دو، ممکن است بدن فرد در یک وعده بیش از ۱۵۰ میلی گرم کافئین دریافت کند.
در وهله ی اول، فرد ممکن است احساس انرژی بیشتر، تمرکز بالا و کاهش خواب آلودگی را تجربه کند. این اثرات موقتی ممکن است برای برخی افراد مطلوب باشد، به ویژه دانشجویان در زمان امتحانات یا افرادی که شیفت شب کار می کنند. اما این وضعیت همیشه هم مثبت نیست.
افزایش فشار خون
افزایش شدید ضربان قلب
اضطراب و تحریک پذیری
بی خوابی شدید
وابستگی و اعتیاد به کافئین
مشکلات گوارشی
تأثیر بر کلیه ها و کم آبی بدن
افزایش قند خون و کالری دریافتی
مصرف زیاد کافئین باعث تحریک سیستم عصبی سمپاتیک می شود. این وضعیت می تواند باعث افزایش ضربان قلب (تاکی کاردی) شود. در افرادی که زمینه بیماری قلبی دارند، این افزایش ضربان می تواند خطرناک باشد و حتی منجر به آریتمی های قلبی شود.
کافئین موجود در هر دو نوشیدنی باعث تنگ شدن عروق و افزایش فشار خون می شود. وقتی همزمان قهوه و انرژی زا مصرف می شود، این اثر دوچندان می گردد. افراد مبتلا به فشار خون بالا باید به شدت از این ترکیب پرهیز کنند.
کافئین زیاد باعث تحریک مغز و سیستم عصبی می شود و می تواند احساس اضطراب، عصبانیت، لرزش و حتی حملات پانیک را در پی داشته باشد. ترکیب این دو نوشیدنی احتمال بروز این علائم را افزایش می دهد.
قهوه و انرژی زا هر دو می توانند ریتم طبیعی خواب را مختل کنند. مصرف آن ها در ساعات پایانی روز باعث بی خوابی شدید و کاهش کیفیت خواب می شود. این موضوع به نوبه ی خود بر عملکرد مغز، حافظه و خلق وخو در روز بعد تأثیر منفی دارد.
مصرف مداوم کافئین در دوزهای بالا می تواند به وابستگی منجر شود. یعنی فرد برای داشتن همان حس قبلی، مجبور است مقدار بیشتری مصرف کند. در صورت عدم مصرف، علائمی مانند سردرد، خستگی، بدخلقی و کاهش تمرکز ظاهر می شود.
قهوه به تنهایی می تواند باعث تحریک معده و افزایش ترشح اسید معده شود. نوشابه انرژی زا نیز معمولاً حاوی قند بالا و مواد اسیدی است. ترکیب این دو می تواند منجر به سوزش سر دل، ریفلاکس معده، یا دردهای گوارشی شود.
کافئین خاصیت ادرارآور دارد. مصرف زیاد آن باعث دفع آب و الکترولیت ها از بدن می شود. اگر آب کافی همراه آن مصرف نشود، بدن در معرض کم آبی قرار می گیرد. همچنین، فشار بیشتر بر کلیه ها وارد می شود.
نوشابه های انرژی زا معمولاً حاوی مقادیر زیادی شکر هستند. ترکیب آن با قهوه هایی که همراه با شکر و خامه مصرف می شوند، باعث افزایش شدید قند خون و کالری دریافتی روزانه می شود. این موضوع در طولانی مدت می تواند به چاقی، دیابت نوع ۲ و سندرم متابولیک منجر شود.
چه کسانی باید بیشتر مراقب باشند؟
اگرچه ترکیب قهوه و انرژی زا برای همه افراد ریسک هایی دارد، اما برخی گروه ها باید به شدت از آن پرهیز کنند:
افراد مبتلا به فشار خون بالا یا بیماری های قلبی
زنان باردار یا شیرده
کودکان و نوجوانان
افراد مبتلا به اضطراب یا اختلالات روانی
افراد مبتلا به زخم معده یا مشکلات گوارشی
به جای روی آوردن به ترکیب های خطرناک، روش های سالم تری برای بالا بردن انرژی وجود دارد:
- خواب کافی و باکیفیت
- نوشیدن آب کافی در طول روز
- مصرف میان وعده های سالم مثل مغزها، میوه ها یا ماست
- ورزش منظم حتی در حد پیاده روی کوتاه
- تنفس عمیق و مراقبه برای افزایش تمرکز و آرامش
برای جلوگیری از عوارض مصرف همزمان قهوه و نوشابه انرژی زا، رعایت چند نکته ضروری است:
حد مجاز مصرف کافئین برای بزرگسالان سالم، روزانه حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلی گرم است. بهتر است مصرف کافئین خود را بشمارید.
از مصرف همزمان قهوه و نوشابه انرژی زا پرهیز کنید.** اگر هردو را دوست دارید، بین مصرفشان فاصله بگذارید.
در مصرف نوشیدنی های شیرین دقت کنید.** قند بالا به همان اندازه کافئین برای بدن مضر است.
به علائم بدن خود توجه کنید.** اگر بعد از مصرف این ترکیب دچار تپش قلب، لرزش، اضطراب یا بی خوابی شدید، از آن پرهیز کنید.
جمع بندی
ترکیب قهوه با نوشابه انرژی زا شاید در نگاه اول باعث افزایش انرژی و تمرکز شود، اما در پشت پرده، عوارض متعددی برای سلامت قلب، مغز، دستگاه گوارش و کلیه ها دارد. افزایش ضربان قلب، بی خوابی، اضطراب، کم آبی بدن و افزایش خطر ابتلا به بیماری های متابولیک تنها بخشی از این عوارض هستند. بنابراین بهتر است با انتخاب آگاهانه و استفاده منطقی از نوشیدنی های کافئین دار، سلامت خود را در اولویت قرار دهید.
به خاطر داشته باشید که انرژی پایدار از سبک زندگی سالم به دست می آید، نه از نوشیدنی های تحریک کننده و ترکیب های خطرناک.
پاسخ ها