گروه صنعتی گلرنگ چه نقشی در اکوسیستم استارتاپی ایران می تواند داشته باشد؟

اکوسیستم استارتاپی ایران همیشه با مشکل سرمایه‌گذار مواجه بوده‌است. حتی درزمان شکل گیری این اکوسیستم یعنی در اوایل دهه نود که با حضور برخی شرکت‌های سرمایه‌گذار جهانی همراه شده بود هم؛ مشکل سرمایه‌گذار وجود داشت. ...

اکوسیستم استارتاپی ایران همواره با مشکل نبود سرمایه‌گذار مواجه بوده است. حتی در زمان شکل‌گیری این اکوسیستم، یعنی در اوایل دهه نود که با حضور برخی شرکت‌های سرمایه‌گذار جهانی همراه شده بود، مشکل نبود سرمایه‌گذار وجود داشت. سایه این چالش در سال‌های اخیر پررنگ‌تر از همیشه شده است و دولت و حاکمیت برای حل این بحران ورود کرده‌اند؛ موضوعی که از نظر کارشناسان چندان درست نیست. این نهادها با اعطای وام‌های کلان و تزریق آن به اکوسیستم، قصد پرکردن خلأ سرمایه‌گذار را داشته‌اند؛ اما این موضوع نتوانسته است چندان کمک‌حال این شرایط باشد. در این بین چند بازیگر خصوصی معدود وجود دارند که عمده تمرکز خود را به این اکوسیستم معطوف کرده‌اند. سرآوا و گروه اسنپ (ایرانسل) مهم‌ترین این بازیگران بودند و حالا به‌نظر می‌رسد که یک بازیگر سنتی بزرگ دیگر، یعنی گروه گلرنگ، قصد دارد جدی‌تر از همیشه به این حوزه ورود پیدا کند.

گروه گلرنگ قرار است جدیدترین بازیگر سرمایه‌گذار در کنار مجموعه‌هایی نظیر سرآوا، گروه اسنپ، ماموت، حرکت اول، گروه مالی پاسارگاد، فیروزه و... باشد. تلاش‌های این گروه برای حضور در اکوسیستم استارتاپی کشور به زمان حال بازنمی‌گردد، اما همان‌طور که گفته شد، تصمیم حضور این شرکت در این حیطه اخیراً پررنگ شده است. این گروه از بزرگ‌ترین شرکت‌های بخش خصوصی کشور است و بیش از ۵۰ هزار نیرو در خود دارد. ده‌ها برند مشهور زیر نظر گلرنگ فعالیت دارند و اگر عام مردم این گروه را با محصولات شوینده آن می‌شناسند، به‌دلیل استراتژی این گروه تا امروز بوده است؛ استراتژی که به‌نظر می‌رسد قرار است در آن تجدیدنظر شود.

سوپراپ گلرنگ

براساس شنیده‌های دیجیاتو، گروه گلرنگ قصد دارد که یک سوپراپ راه‌اندازی کند و اولین قدم جدی برای راه‌اندازی این سوپراپ را با خریدن صددرصد سهام الوپیک انجام داده است.

الوپیک در سال‌های گذشته یک استراتژی برای تبدیل‌شدن به سوپراپ داشت، اما هیچ‌گاه نتوانست آن را محقق کند و حالا شاید با ورود سرمایه‌گذاری مثل گلرنگ، این آٰرزوی دیرینه رنگ واقعیت به خود بگیرد.

برخی گمانه‌زنی‌ها درباره خریدن چند استارتاپ مشهور دیگر در حوزه‌های مختلف نیز به‌گوش می‌رسد که هنوز صحت آن مشخص نشده است، اما با‌ توجه به اینکه سبد محصولات گلرنگ درحال‌حاضر با چند مجموعه پر شده، احتمالاً استارتاپ‌های حوزه سلامت و ویدئوگیم در اولویت این گروه قرار گرفته باشند. سایه این حدس‌وگمان براین‌اساس شکل مشخص‌تری پیدا می‌کند که گروه گلرنگ طی هفته‌های گذشته فراخوانی برای ایده‌های برتر در حوزه بازی‌های ویدئویی داده است.

گروه صنعتی کوروش، اوه، سافتلن، اویلا، فامیلا، اکتیو، بایودنت، بارلی، نانسی، هوم پلاس، مرسی، مریدنت، اکشن، سانتین و کیمبال تنها چند برند از زیرمجموعه‌های گلرنگ هستند. ورود گروه صنعتی گلرنگ به اکوسیستم استارتاپی می‌تواند رقابتی تازه ایجاد کند و از طرف دیگر، شاید توجه برخی از دیگر شرکت‌های سنتی بزرگ کشور را نیز به اکوسیستم استارتاپی جلب کند. واقعیت اینجاست که گروه گلرنگ تا به امروز با محصولات خود نتوانسته در این اکوسیستم حرف مهمی بزند و بازیگر اول هیچ حوزه‌ای نشده است. اینکه «اُفود» بتواند رقیب بزرگی چون اسنپ‌فود را شکست دهد، از موضوع‌هایی است که کمی بلندپروازانه به‌نظر می‌رسد؛ اما شاید تمرکز روی مزیت‌های رقابتی بتواند تنها بازیگر اصلی این حوزه، یعنی اسنپ‌فود را از سکوی اول به‌جای دیگری برساند.

دانشگاه گلرنگ

در وب‌سایت رسمی مرکز نوآوری گلرنگ یا همان گلرنگ ونچرز (که از مردادماه سال گذشته راه‌اندازی شده) اعلام شده است که این گروه قصد سرمایه‌گذاری در حوزه‌های انرژی، هوش مصنوعی، تجارت الکترونیک، فناوری‌های مالی، حمل‌ونقل هوشمند، دارو، فناوری‌های کشاورزی و آرایشی و بهداشتی دارد. این موضوع نشان می‌دهد که تمرکز گلرنگ در حوزه فناوری خیلی گسترده‌تر است.

گروه گلرنگ از سال‌ها پیش فعالیت خود را در حیطه کسب‌وکارهای مختلف و فناورانه گسترده‌تر کرد. به عنوان مثال، این گروه در سال ۱۳۸۷ مرکز آموزش علمی-کاربردی را راه‌اندازی کرد. دانشگاه گلرنگ درحال‌حاضر مکانی به نام کارخانه استارتاپی گلرنگ هم دارد که تیم‌های مختلفی در آن مشغول به کار هستند. آن‌طور که در وب‌سایت این دانشگاه آمده است، این مرکز مأموریت دارد تا به‌عنوان یک دانشگاه کارآفرین در حوزه‌های استارتاپی و دانش‌بنیان نقش‌آفرینی کند.

سرمایه‌گذاری در اکوسیستم استارتاپی

در سال ۱۳۹۵ و در نشست سیلیکون ایران بود که معاون برنامه‌ریزی گروه گلرنگ اعلام کرد این شرکت تاکنون ۳۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در حوزه ونچرکپیتال داشته‌ است و البته تأکید کرد که این گروه ۸۰ درصد سهام ونچرکپیتال‌هایش را برای خودش برمی‌دارد. با توجه به خریداری‌شدن ۱۰۰ درصد سهام الوپیک، به‌نظر می‌رسد این سیاست همچنان در این شرکت ادامه دارد. مجموعه گلرنگ ونچرز نیز از مردادماه پارسال راه‌اندازی شده است و با توجه به اخباری که پیرامون آن منتشر می‌شود، به‌نظر می‌رسد که قصد دارد در حیطه‌های مختلف فناوری ورودی جدی داشته باشد.

گروه گلرنگ تجربه سرمایه‌گذاری در اکوسیستم استارتاپی را با همراهی ۱۰۰ استارتاپ داشت و به‌نظر می‌رسد که با رصد این بازار و تغییر یک‌سری سیاست‌ها در این مجموعه، گروه صنعتی گلرنگ تصمیم گرفته است تا در اکوسیستم فناورانه کشور هم نقش بزرگی ایفا کند. این مسیر برای امروز نیست و تاکنون استارتاپ‌های مختلفی از این مجموعه وارد بازار شده است.

تجربیات گلرنگ در اکوسیستم استارتاپی

گلرنگ در طول سالیان اخیر استارتاپ اُکالا را راه‌اندازی کرد که در وهله اول یک فروشگاه آنلاین محصولات پُرمصرف بود و به‌تدریج متصل‌کننده فروشگاه‌های افق کوروش سراسر کشور به کاربران شد. اکالا در آغاز سال ۱۴۰۱ به امارکت تغییر نام داد و فعالیت خود را گسترده‌تر کرد؛ به‌طوری که حالا مانند دیجی‌کالاجت و یا اسنپ‌اکسپرس، سوپرمارکت‌های مختلف با این مجموعه همکاری دارند. فروشگاه‌های افق کوروش نیز طی یک قرارداد همکاری، در اپلیکیشن اسنپ‌اکسپرس حضور یافتند و این موضوع نشان داد که امارکت قصد ندارد تا فعالیت خود را منحصراً انجام دهد. اکالا درحال‌حاضر دومین بازیگر حوزه فروش آنلاین محصولات سوپرمارکتی است. اما نکته مهمی که درباره آن وجود دارد، این است که حضور و فعالیت این استارتاپ در شهرستان‌هایی است که در بسیاری از آن‌ها رقیب اصلی‌اش حضور ندارد.

گلرنگ با اپلیکیشن تارا نیز وارد حوزه فین‌‌تک و ارائه خدمات لندتکی شد. اپلیکیشن تارا با فروشگاه‌های مرتبط با این گروه صنعتی و دیگر فروشگاه‌های اینترنتی و حضوری کشور قرارداد دارد و توانسته است که به‌عنوان یک بازیگر فعال این حوزه به کار خود ادامه دهد – اما بازیگر اصلی این حوزه نیست.

گلرنگ طی یک سال گذشته فروشگاه اینترنتی دارتیل را نیز راه‌اندازی کرد که ساختاری شبیه به دیجی‌کالا دارد. در دارتیل فروشندگان مختلف حضور دارند، تنوع کالایی مختلفی وجود دارد و از محصولات سوپرمارکتی گرفته تا کالاهای الکترونیکی در آن به فروش می‌رسد. دارتیل در ماه‌های اخیر بازطراحی تحول‌کننده‌ای داشته و درحال‌حاضر بدون تبلیغات گسترده و با استفاده از ترفندهایی چون پروموشن مارکتینگ و اعطای کد تخفیف و... درحال پیشروی است و هنوز نتوانسته تبدیل به یک برند در دنیای تجارت الکترونیکی شود. همکاری اخیر این گروه با گروه الوپیک در جمعه سیاه اولین کمپین بزرگ این فروشگاه اینترنتی به شمار می‌رود و باید دید آینده این فروشگاه اینترنتی چطور خواهد بود.

اوزون‌کارت هم یکی از زیرمجموعه‌های گروه صنعتی گلرنگ است که با در اختیار داشتن هزاران نقطه خرید در سرتاسر کشور، سعی دارد در قالب یک تسهیلگر پرداخت (Payment Facilitator) در استاندارد جهانی عمل کند. . هدف آنها این است که بتوانند کلیه پتانسیل‌های مالی مثل اعتبار، تسهیلات مالی، موجودی کیف پول‌های متفاوت، بن‌کارت‌های گوناگون، کدهای تخفیف و کوپن‌ها در لحظه خرید از پذیرندگان مختلف را برای کاربران تجمیع و به سادگی قابل خرج کنند. آن‌ها اخیرا با گروه ازکی‌وام نیز همکاری کردند و قصد دارند خدمات خود را گسترده‌تر کنند.

ناگفته نماند که گلرنگ سه سال است که جایزه استارتاپی «استاد محمدکریم فضلی» (بنیان‌گذار این مجموعه) را نیز راه‌اندازی کرده و ادعا می‌کند که این جایزه، بزرگ‌ترین جایزه استارتاپی کشور است؛ ادعایی که نمی‌توان آن را چندان درست دانست، اما با این کار، گلرنگ به‌دنبال نفوذ در اکوسیستم استارتاپی کشور است.

آینده گلرنگ

برخی از کارشناسان بر این باور هستند که ایران مناسب‌ترین بازار سوپراپ است، چون در ایران سرمایه‌گذاری روی اپ‌ها ناشناخته است؛ سرمایه‌گذاران سنتی ترجیح می‌دهند یک سوپراپ همه‌کاره داشته باشند. واقعیت اینجاست که در کشور ما، اقتصاد دیجیتال به آن معنای واقعی خود شکل نگرفته و وجود سوپراپ‌ها به شکل‌گیری و رشد این فضای اقتصادی کمک خواهد کرد. گروه صنعتی گلرنگ در این مسیر قدم برداشته است و باید دید که آیا این شرکت می‌تواند در کنار گروه‌های بزرگی چون سرآوا و گروه اسنپ و ماموت و... کمکی به اقتصاد دیجیتال ایران کند یا خیر.