مصاحبه با استاد امیر حسین افشار درباره تغییرات برگزاری کنکور

بیش از 25 سال است که شیوه برگزاری کنکور دانشگاه‌ها هیچ تغییری نداشته است. در گذشته آزمون اختصاصی و عمومی از هم جدا بود و کسانی که در آزمون عمومی پذیرفته میشدند اجازه شرکت در آزمون تخصصی را داشتند.

در این قسمت مصاحبه ای با استاد امیر حسین افشار، مشاور تحصیلی و برنامه ریز درسی،  مشاور کنکور و مشاور انتخاب رشته کنکور ترتیب داده ایم که از تغییرات جدید  در شیوه برگزاری کنکور، بیش از پیش مطلع شویم.

من امیر حسین افشار هستم. از سال 1381 به عنوان دبیر، مشاور و مولفِ کنکور مشغول فعالیت می‌باشم. در مقطع کارشناسی در رشته مهندسی مکانیک و در کارشناسی ارشد، مدیریت کسب کار     ( MBA)از دانشگاه تهران فارغ التحصیل شدم.

سوال اول: طرح تغییر در شیوه برگزاری کنکور از سال 1402 توسط دبیر شوارای عالی انقلاب فرهنگی به اطلاع عموم رسید. این تغییرات را به نفع داوطلب ارزیابی می‌کنید یا خیر؟

برای همه داوطلبان خیر! اما برای داوطلبانی که هوشمندانه برنامه ریزی کنند و درس بخوانند بله. برای توضیح باید به کلیات این طرح اشاره کنم. قسمت اول که در این مدل خودنمایی میکند، برگزاری کنکور فقط در دروس تخصصی است. این موضوع کیفیت جذب دانشجو را بالا میبرد. به طور مثال در سال های قبل و حتی کنکور 1401 که هفته آینده برگزار می‌شود، دروسی مانند ادبیات، دین و زندگی، زبان و عربی که آن ها را به عنوان دروس عمومی در کنکور می‌شناسیم تاثیرات مثبت یا منفی فراوانی در رتبه و تراز دانش آموز کنکور دارند. حال فرض کنید دانش آموز ریاضی با میانگین عمومی 90 و اختصاصی 50 و دانش آموز دیگری با میانگین عمومی 60 و اختصاصی 65 رتبه تقریبا یکسانی کسب کنند. به نظر شما اگر هر دو دانش آموز در رشته برق دانشگاه تهران قبول شوند، از لحاظ پایه علمی در رشته برق که تمام دروس آن ریاضی و فیزیک است، یکسان عمل خواهند کرد!!!!  بنابراین برگزاری آزمون دروس اختصاصی طبیعتا دانشجویان قویتری را جذب خواهد کرد.

”دروس عمومی در کنکور حذف می‌شوند

ابراهیم سوزنچی معاون سیاستگذاری شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه بر اساس طرح شورای عالی انقلاب فرهنگی کنکور از سال ۱۴۰۲ فقط شامل دروس تخصصی است و دروس عمومی حذف خواهد شد افزود: با این کار سوالات تخصصی می‌تواند عمیق ترطرح شود؛ چرا که با حذف سوالات دروس عموم مدت زمان پاسخگویی به سوالات تخصصی افزایش می‌باید.

او گفت: کنکور قابل حذف شدن نیست، زیرا بیش از یک میلیون متقاضی برای حدود ۸۰ هزار صندلی دانشگاه‌های دولتی و دانشگاه‌های خوب دانشگاه آزاد وجود دارد.

معاون سیاست گذاری شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: با اجرای این طرح بخش زیادی از مافیای کنکور حذف می‌شود و سوالات کنکور و آموزش و پرورش به سمت استاندارد شدن حرکت خواهد کرد."

آیا موافق هستید که بخشی از سنجش دانش آموزان (40 تا 60 درصد) با معدل صورت گیرد؟

بله . اما به شرطی که مطالب ذیل رعایت شود.

1. سلامت آزمون‌ها در تمام نقاط ایران تامین شود. در سال‌های گذشته شاهد لو رفتن سوالات دروس امتحان نهایی بودیم. انصاف نیست که عده ای با نمرات 20 تقلبی از داوطلبی که در روستاهای استان سیستان با مشقت درس خوانده به واسطه تقلب جلو بیفتد.
2. استاندارد طراحی و تصحیح رعایت شود. منظور از استاندارد تصحیح در امتحانات تشریحی، به نیروی انسانی مربوط است که چقدر مصححین جانب انصاف را رعایت کنند و سلایق شخصی را دخیل نمایند یا ننمایند.
3. با برگزاری 2 کنکور در سال و یکبار انتخاب رشته موافق هستید؟ طبق صحبت‌هایی که جناب آقای دکتر کبکانیان دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی فرمودند، دانش آموزان می‌توانند تا 10 بار در امتحان نهایی و هر سال 2 بار در کنکور شرکت کنند و نسبت به برترین نمرات اکتسابی انتخاب رشته کنند. این مقوله در اجرا ممکن است، به مشکلاتی برخورد کند. به نظر بنده اگر ما دو ورودی برای دانشگاه ها در نظر بگیریم و با هر کنکور دانشجو بتواند انتخاب رشته کند بهتر است. مثلا یکبار در تیر کنکور بگیریم و ورودی مهر داشته باشیم و یک بار در آّبان و ورودی بهمن داشته باشیم. البته باز هم عرض  میکنم نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی سرلوحه کار است. شاید هم در اجرا تدابیری اندیشیده اند که ما اطلاعی از آن نداریم.
4. معدل دروس امتحانی و کتبی نهایی جایگزین مناسبی برای کنکور است؟

به نظر بنده، هم اری و هم خیر. بسته به زاویه نگاه ما عهم به نفع است و هم به ضرر.

ابتدا به منفعت آن بپردازیم:

• نگرانی داوطلب که کل سرنوشت خود را در 4 ساعت رقم می‌زند در این نحوه برگزاری از بین خواهد رفت و استرس از دوش خانواده برداشته میشود.
• داوطلب در 3 سال دوره تحصیل باید درس بخواند و نمیتوان فقط با 1 سال درس خواندن به رشته ها و دانشگاه های خوب وارد شود. این مورد تفهیم مطالب را ببیشتر ولی درگیری خانواده در طول تحصیل را بیشتر میکند.

در کل نظر شخصی بنده راجع به برگزاری امتحانات نهایی بسیار مثبت است.

دانش آموزان و خانواده‌ها باید چه راهبردی را  برای موفقیت خود، پیاده سازی کنند؟

از آنجا که در کنکور سال 1402 دروس عمومی وجود ندارند، دانش آموزان پایه دهم، یازدهم و دوازدهم باید دروس اختصاصی را به صورت مفهومی یاد بگیرند. همان طور که از صحبت‌های رییس سازمان سنجش و آموزش کشور و شورای انقلاب فرهنگی مشخص است، تفهیم مطالب و پرسش از آن ها در اولویت امتحانات نهایی و طراحی سوالات کنکور قرار گرفته است. بنابراین دانش آموزان و خانواده ها به جای سطحی نگری، معلم خصوصی در شب امتحان و .... به فکر استراتژی های کارآمد باشند. برای موفقیت در کنکور 1402 به بعد تلاش در یکسال به هیچ وجه نتیجه دلخواه را نخواهد داشت.

برای نهمی‌ها (متوسطه اول) چه توصیه ای دارید؟

دانش آموزانی که امسال وارد مقطع متوسطه دوم می‌شوند، باید با شناخت خود، استعداد و توانایی با مشورت با مشاور انتخاب رشته نهم که تسلط بر کنکور و آینده شغلی دارد، رشته خود را انتخاب کنند. در سال های گذشته شاهد هجوم دانش آموزان به رشته تجربی برای ورود به رشته های پزشکی، داروسازی و دندانپزشکی و پیراپزشکی بودیم. با توجه به نسبت شرکت کننده به ظرفیت اغلب این دوستان در رشته مطلوب پذیرفته نشده و سرخورده شدند. برخی هم که از تمکن مالی برخوردار بودند برای تحصیل به کشورهای همجوار مانند ترکیه، اکراین، ارمنستان و ... رفتند.

توصیه دیگر بنده به دانش آموزان متوسطه اول واقع بینی و شرکت در آزمون‌های شخصیت شناسی است. معروفترین تست شخصیت شناسی تحصیلی و شغلی MBTI است که در سایت MRWINS.IR  با تحلیل رایگان به صورت آنلاین در اختیار داوطلبان قرار دارد. امید است با آینده نگری و در نظر داشتن استعداد و توانایی وارد رشته ریاضی، تجربی، انسانی، هنر و یا رشته های فنی و ... شوید.

آیا اطرافیان میتوانند انتخاب رشته صحیح انجام دهند؟

با پیشرفت و تخصصی شدن مشاغل، قوانین، اطلاعات و …. هیچ کسی نمی‌تواند ادعا کند که بر تمام علوم و یا قوانین به طور کامل آگاهی دارد. به طور مثال با تغییراتی که هر ۵-۶ سال یک بار در نظام آموزشی کشور ایران اتفاق می‌افتد، حتی پدران و مادران تحصیلکرده هم از دادن مشاوره درسی و تحصیلی کاملا صحیح به فرزندان خود عاجز می‌مانند.

متاسفانه به دلیل بیکاری گسترده در میان فارغ التحصیلان در رشته‌های مختلف، اولین شغلی که به ذهن هر دانشجو یا فارغ التحصیلی خطور می‌کند، مشاروه درسی، مشاوره تحصیلی، مشاوره کنکور یا تدریس خصوصی است؛ به برکت وجود شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام که بستری رایگان در اختیار تمام افراد قرار داده، بسیاری از افراد با کمترین سواد تخصصی، تجربه و یا حتی تعهد، در زمینه‌های مختلف و با تبلیغات، به دنبال کنندگان یا فالوورهای خود مشاوره می‌دهند. در این مقاله ویژگی‌های مشاور خوب تحصیلی را برای شما عزیزان مرور می‌کنیم.

وظایف مشاور تحصیلی و برنامه ریز درسی

مشاور تحصیلی در دهه ۶۰ و ۷۰ به شکل کنونی وجود نداشت. در برخی مدارس نمونه دولتی و تیزهوشان، معلم راهنما یا مشاور پایه، وظیفه راهنمایی دانش آموزان را بر عهده داشتند. اما با زیاد شدن تعداد داوطلبان کنکور، گسترش و در دسترس قرار گرفتن منابع مطالعاتی مانند کتاب های تست و کنکور، مدارس و به خصوص دانش آموزان نیاز به مشاور تحصیلی را در خود احساس کردند. این احساس نیاز به اندازه‌ای زیاد شد که معاونت هدایت و مشاوره تحصیلی در آموزش و پرورش ایجاد شد.

با توجه به رقابت بسیار نزدیک دانش آموزان برای ورود به دانشگاه،نیاز به مشاوری بود که بتواند، بهترین منابع مطالعاتی، کلاس ها و نحوه درس خواندن و مطالعه را مدیریت کند. هر چقدر که دسترسی عموم به منابع مطالعاتی بیشتر شد، نقش مشاور تحصیلی در مدارس و حتی مشاوره تحصیلی خصوصی پر رنگ تر گردید. در سال های اخیر در تمام مدارس و آموزشگاه های برتر در مقطع دبیرستان، کارشناسی ارشد و حتی دکترا شخصی به عنوان مشاور تحصیلی، برنامه ریزی مطالعاتی دانش آموزان را مدیریت و هدایت می کند.

وجود مشاور تحصیلی مانند وجود یک قطب نما یا نا خدا در کشتی است، که با دستور ها و جهت یابی های به موقع می تواند کشتی را از دل طوفان های سهمگین به سلامت بیرون آورد. اما به هر شخصی نمی توان به عنوان مشاور تحصیلی اعتماد کرد و سکان کشتی و آینده خود را به او سپرد. متاسفانه در سال های گذشته، افرادی بدون داشتن مدرک تحصیلی معتبر، خود را به عنوان مشاور تحصیلی معرفی می کنند.بنابراین در انتخاب مشاور باید دقت فراوان داشت.

وظایف مشاور تحصیلی در مقطع ابتدایی

بسیاری از اولیا آینده‌نگر از سال اول ابتدایی برای آینده فرزند خود برنامه ریزی می کنند. این اولیا می‌دانند اگر با دیدِ باز و اطلاعات کافی برای فرزند خود برنامه ریزی داشته باشند و او را هدایت کنند، آینده موفقی برای فرزند خود رقم می زنند. در این جا به قسمتی از وظایف مشاور تحصیلی در دوران ابتدایی دانش آموزان اشاره می کنیم:

• کشف علایق و استعداد ها در دانش آموزان این مقطع و ارائه راهکار های مناسب برای شکوفایی این استعداد ها
• تنظیم برنامه های فوق برنامه مانند ورزش،موسیقی و …
• ارائه راهکار ها و بازی های مناسب در جهت پرورش خلاقیت و استعداد ها
• برنامه ریزی مناسب برای یادگیری زبان خارجی
• هدف سازی و برنامه ریزی مناسب برای رسیدن به اهداف به صورت پله ای
  اگر دانش آموزان ما از کودکی یاد بگیرند که در زندگی هدف داشته باشند،برای رسیدن به آن در آینده برنامه ریزی کنند و بعد از برنامه ریزی تلاش کنند،بسیاری از مشکلات در آینده وجود نخواهد داشت.
• برنامه ریزی مناسب برای تحصیل در دبیرستان خوب،رسیدن به دانشگاه ایده آل
• برنامه ریزی و مشاوره تحصیلی برای کسانی که قصد مهاجرت به کشور های دیگر برای ادامه تحصیل دارند.

مشاور حرفه‌ای در دوره ابتدایی باید بر روانشناسی کودکان برای برقراری ارتباط موثر با آن‌ها مسلط باشد. بتواند نقاط ضعف و قوت کودکان و استعدادهای بالقوه آن‌ها را پیدا کند. و با برنامه‌ریزی صحیح کودک را به سمت استعداد و علاقه خود رهنمون سازد.

مشاور درسی و روانشناسی در مدارس یا بیرون از مدارس می‌تواند، نبوغ کودکان را شکوفا کند و هر دانش‌آموزی در استعداد و ویژگی ذاتی خود به قله موفقیت برسد.

توصیه شما به کنکوری‌های 1401 چیست؟

هنوز فرصت باقی است. درس جدید نخوانید و به مرور قسمت های خوانده شده بپردازید.

روحیه خود را حفظ کنید، در جلسه کنکور استرس نداشته باشید و فقط به سوالاتی که مطمئن هستید پاسخ دهید. اگر جواب صحیح در گزینه ها نبود، ممکن است سوال غلط باشد (مانند 1400) سوال را رد کنید.

در آخر کار انتخاب رشته خوب، حق شما را از جلسه کنکور میستاند. بعد از کنکور به فکر انتخاب رشته و انتخاب بهترین مشاور برای انتخاب رشته باشید.
با تشکر از استاد افشار به دلیل وقت گرانبهایی که در اختیار ما قرار دادند.