ساعات سخت وزیر خارجه آمریکا در ریاض و قاهره

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده که زنجیره ای از دیدارها در منطقه را با محوریت جنگ میان فلسطین و نیروهای اسرائیلی پیش می برد ساعات سختی را در ریاض و قاهره ، پایتخت های عربستان سعودی و مصر گذراند.

جماران: آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده که زنجیره ای از دیدارها در منطقه را با محوریت جنگ میان فلسطین و نیروهای اسرائیلی پیش می برد ساعات سختی را در ریاض و قاهره ، پایتخت های عربستان سعودی و مصر گذراند.

واشنگتن پست در گزارشی تفصیلی به این موضوع پرداخته و می نویسد:

روز یکشنبه وزیر خارجه آمریکا با مقاومت شدید قدرتمندترین مردان جهان عرب مواجه شد و تلاش کرد تا عبدالفتاح السیسی ، رئیس جمهور مصر و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی را متقاعد کند که با وجود حمایت افکار عمومی این کشورها از فلسطین، دیدگاه واشنگتن را در مورد مناقشه اسرائیل و حماس بپذیرند.

بلینکن روز یکشنبه پس از دیدارهایش در ریاض و قاهره به خبرنگاران گفت: من ایده های خوبی در مورد برخی از کارهایی که باید در حرکت رو به جلو انجام دهیم، شنیدم.

اما اختلاف نظرها بلافاصله در مورد حق اسرائیل برای انجام یک حمله گسترده در غزه ظاهر شد که هم سیسی و هم محمد بن سلمان در مورد آن نگرانی هایی را مطرح کردند.

این دیپلمات ارشد آمریکایی با هدف متقاعد کردن شرکای عرب برای محکوم کردن حمله هولناک حماس به اسرائیل و کنترل اوضاع در سطح کشورهای عربی منطقه تور خود را در خاورمیانه آغاز کرده است.  درگیری های اخیر منجر به کشته شدن بیش از ۱۳۰۰ اسرائیلی و بیش از ۲۶۰۰ فلسطینی شده است.

محمد بن سلمان ، بلینکن را چندین ساعت منتظر گذاشت و در حقیقت نشستی که قرار بود عصر برگزار شود صبح روز بعد برگزار شد . هنگامی که جلسه آغاز شد، محمد بن سلمان بر لزوم توقف عملیات نظامی اسرائیل «که جان مردم بیگناه را گرفته»  و رفع «محاصره غزه» که این منطقه را بدون آب و برق و سوخت رها کرده، تاکید کرد.  

ولیعهد عربستان همچنین خواستار توقف «تشدید تنش کنونی» شد که تناقض مستقیم با سیاست ایالات متحده دارد. واشنگتن از  از اسرائیل برای پیگیری هدف حداکثری خود یعنی ریشه کن کردن حماس حمایت کرده است.  برهمین اساس در هشداری که اخیرا وزارت خارجه خطاب به دیپلمات های آمریکایی داده و هافینگتن پست آن را افشا کرده به آنها توصیه شده بود که از عبارات «کاهش تنش/آتش بس»، «پایان دادن به خشونت/خونریزی» و «بازگرداندن آرامش» استفاده نکنند، زیرا این واژه ها با سیاست فعلی آمریکا در تناقض هستند.

تلاش‌های ایالات متحده برای متقاعد کردن ریاض برای محکوم کردن حماس تاکنون شکست خورده  و وزارت خارجه عربستان حملات گسترده اسرائیل در غزه را محکوم و آن را حمله به غیرنظامیان بی‌دفاع خوانده است.

تعامل ایالات متحده با مصر با موانع بیشتری روبرو شده است. روز شنبه مقامات آمریکایی اعلام کردند که با قاهره به توافق رسیده اند تا مرز رفح بین غزه و مصر برای شهروندان آمریکایی که به دنبال فرار از خشونت و بمباران اسرائیل هستند باز شود. این اعلامیه منجر به هجوم 500 تا 600 آمریکایی - فلسطینی در غزه به سمت مرز شد، اما در میان اظهارات متناقض بین مقامات آمریکایی و مصری در مورد اینکه چرا مرز باز نمی‌شود، هیچ‌یک نتوانستند وارد مصر شوند.

گذرگاه مرزی رفح - تنها خروجی غزه  که اسرائیل کنترل نمی کند به روی ذخایر حیاتی غذا، آب، سوخت و دارو که گروه های امدادی و کشورهای دوست با هماهنگی مصر در تلاش برای ارسال به غزه هستند، بسته است.

یک مقام دیپلماتیک که نخواست نامش فاش شود به روزنامه واشنگتن پست گفت که این گذرگاه در نتیجه حملات هوایی هفته گذشته اسرائیل آسیب دیده و البته اسرائیل هم ابایی از به هدف قرار دادن خودروهای امدادی که از این مرز وارد غزه می شوند ندارد.

بلینکن درباره گفتگوهای خود با سیسی درباره وضعیت مرز گفت: «مصر حمایت های مادی زیادی از مردم غزه انجام داده  و  گذرگاه رفح باز خواهد شد. ما با سازمان ملل متحد، مصر، اسرائیل و دیگران، مکانیسمی را برای دریافت کمک و رساندن آن به افرادی که به آن نیاز دارند، ایجاد می کنیم. »

جو  بایدن ، رئیس جمهور ایالات متحده روز یکشنبه دیوید ساترفیلد سفیر سابق آمریکا را به عنوان نماینده ویژه برای پیگیری این پرونده منصوب کرد.  به گفته بلینکن ،  ساترفیلد روز دوشنبه برای کمک به هماهنگی کمک به غزه وارد مصر می شود.

سیسی در جریان دیدار با  بلینکن در کاخ ریاست جمهوری در قاهره گفت که حملات اسرائیل از حق دفاع از خود فراتر رفته و به مجازات دسته جمعی تبدیل شده است.

رئیس جمهور مصر همچنین درباره اظهارات اخیر بلینکن در اسرائیل که در آن این دیپلمات آمریکایی در توضیح درک خود از ظلم و ستم بر یهودیان به یهودی بودن اجداد خود هم اشاره کرده بود، سخنانی گفت.  سیسی گفت: «شما گفتید که یک فرد یهودی هستید و من یک مصری هستم که در کنار یهودیان مصر بزرگ شده ام. آنها هرگز مورد ظلم یا هدف قرار نگرفته اند و هرگز در منطقه ما  یهودیان در گذشته و امروز مورد ازار و اذیت قرار نگرفتند. » بلینکن در پاسخ به سیسی گفت: « من به عنوان یک انسان از جنایات حماس وحشت زده شده ام.»

 رئیس جمهور مصر در ادامه سخنانش با وزیر خارجه ایالات متحده حمله حماس به اسرائیلی‌ها را محکوم و اسرائیل را متهم کرد که مردم فلسطین را با عدم توجه به ضرورت پیشرفت به سوی راه حل دو دولتی به سمت ناامیدی سوق داده است.

رئیس جمهور مصر همچنین روز گذشته جلسه ای با شورای امنیت ملی این کشور داشته و پس از پایان آن قاهره در یک بیانیه  خواستار برگزاری نشست بین المللی "برای مطالعه آینده آرمان فلسطین" شد.  وزیر خارجه ایالات متحده در پاسخ به سوالی در این رابطه به خبرنگاران گفت که  از این ایده حمایت می کند، اما همه باید ابتدا از این بحران عبور کنند.

مصر به عنوان تنها کشوری که ارتباطات قوی با اسرائیل، تشکیلات خودگردان فلسطین در کرانه باختری و حماس در غزه برقرار می کند، نقش کلیدی در گفت و گوها صلح دارد. تحلیلگران می گویند در حالی که سایر بازیگران خاورمیانه در سال های اخیر نقش های فعال تری در دیپلماسی پیرامون مناقشه اسرائیل و فلسطین بر عهده گرفته اند، موقعیت جغرافیایی مصر آن را به بازیگری ضروری در این موضوع تبدیل کرده است.

مدیر برنامه امور اسرائیل و فلسطین در موسسه خاورمیانه مستقر در واشنگتن گفت: هیچ جایگزینی برای مصر به دلیل مرز مشترک این کشور  با غزه وجود ندارد. ترک‌ها و قطری ها هم نقش هایی داشته و دارند اما هیچ کدام آنها در مجاورت غزه نیستند.

این نفوذ سنگ بنای استدلال در قاهره و واشنگتن برای تداوم ارائه سالانه 1.3 میلیارد دلار کمک نظامی ایالات متحده به مصر است . زمانی که بایدن برای اولین بار در سال 2021 به قدرت رسید،  متعهد شد که حقوق بشر را در مرکز سیاست خارجی خود قرار دهد، لذا روابط دوجانبه واشنگتن و قاهره هم تحت الشعاع قرار گرفت.

اما زمانی که مصر برای میانجیگری برای آتش بس میان اسرائیل و حماس در ماه مه همان سال وارد عمل شد، بایدن دو بار در یک هفته با او تماس گرفت. مردم مصر به شدت از آرمان فلسطین حمایت می کنند و مصر برای تحقق راه حل دو کشوری تلاش بسیاری کرده است. البته قاهره، که به شدت نگران امنیت داخلی است، در محاصره 16 ساله غزه توسط اسرائیل هم نقش ایفا کرده است.

مصر اخوان المسلمین را متحد حماس در غزه می داند. به گفته برخی کارشناسان جنگ اسرائیل و غزه در سال 2014 هفته ها طول کشید و یکی از دلایل آن عدم تمایل مصر برای ورود به صحنه به نفع حماس بود.  البته روابط بین مصر و حماس در سال های اخیر تا حدودی گرم شده اما همچنان اختلاف هایی هم وجود دارد.

در حالی که اسرائیل به بمباران غزه ادامه می دهد و تظاهرات حامی فلسطین در سراسر جهان خشم خیابان های عربی را به نمایش می گذارد، مصر به دنبال برقراری آرامش است و از همه طرف ها می خواهد تا تنش زدایی کنند و اجازه دهند کمک های بشردوستانه وارد غزه شود.

 سیسی روز پنجشنبه در سخنرانی خود در جمع فارغ التحصیلان آکادمی نظامی گفت: «مصر آماده است تا از تمام توانایی ها و تلاش های خود برای میانجیگری استفاده کند. من از همه طرف‌ها می‌خواهم که صدای عقل و خرد را بلند کنند و به حداکثر خویشتن‌داری پایبند باشند و غیرنظامیان، کودکان و زنان را از چرخه انتقام‌جویی وحشیانه خارج کنند و فوراً به مسیر مذاکرات بازگردند..»

مقامات مصری به صراحت گفته اند که جابجایی دسته جمعی فلسطینی ها به مصر یک گزینه نیست و هشدار داده اند که انجام این کار میتواند پایان رویای فلسطینی ها برای تشکیل کشور باشد . رهبران نظامی اسرائیل علناً از مصر خواسته اند غیرنظامیان فلسطینی را در صحرای سینا بپذیرد.

محمد العرابی، وزیر امور خارجه سابق مصر، که در حال حاضر ریاست شورای روابط خارجی مصر وابسته به دولت را بر عهده دارد، به روزنامه واشنگتن پست گفت: «قاهره نگران است که اگر این اتفاق بیفتد، پس از پایان جنگ، اسرائیل اجازه بازگشت فلسطینی ها به غزه را نخواهد داد.  شاید ما مجروحان را دریافت کنیم، البته آنها در مصر مداوا خواهند شد. اگر گذرگاه مرزی بازگشایی شود، صرفا کمک های بشردوستانه اعزام خواهد شد و ما پناهنده یا آواره از غزه نمی پذیریم.»